Η Αφρική μετά την Αμερική

Οι προκλήσεις για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στην Αφρική πηγαίνουν βαθύτερα από τα προβλήματα της διπλωματικής εθιμοτυπίας και της έλλειψης προσωπικού. Κατ’ αρχήν, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ανταποκρίθηκαν στις προτεραιότητες που έχουν προσδιορίσει οι αφρικανικές χώρες για τον εαυτό τους. Η «Ατζέντα 2063» της AU [12], το σχέδιο της ηπείρου για την ανάπτυξή της μέχρι τα μέσα του εικοστού πρώτου αιώνα, απαιτεί ανάπτυξη υποδομών, αρχιτεκτονική ασφαλείας και πρόοδο στην υγεία και την εκπαίδευση με εμβληματικά προγράμματα όπως το σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας που θα συνδέει κάθε αφρικανική πρωτεύουσα, και η δημιουργία μιας πλήρως ολοκληρωμένης αφρικανικής ηπειρωτικής ζώνης ελευθέρων συναλλαγών (African Continental Free Trade Area). Πιο σημαντικό, είναι ένα έγγραφο με υψηλή πολιτική σημασία το οποίο οι Αφρικανοί αξιωματούχοι συνηθίζουν να αναφέρουν σε συζητήσεις πολιτικής στο ηπειρωτικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν προσαρμόσει ουσιαστικά την αναπτυξιακή βοήθεια [που προσφέρουν], την πολιτική δέσμευσή τους ή την διπλωματική στρατηγική τους για να λάβουν υπόψη την σημασία που έχει η «Ατζέντα 2063» για τους Αφρικανούς ηγέτες και την συνάφειά της για τις συνεργασίες της Αφρικής. Όπως είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος της Αφρικανικής Ένωσης, «[οι Αμερικανοί] δεν είναι στην Αφρική για εμάς. Είναι εδώ για τον εαυτό τους». Αντιστρόφως, ένα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα της συνάντησης της FOCAC στο Πεκίνο τον Σεπτέμβριο, είναι ο συντονισμός της κινεζικής πρωτοβουλίας «Μια Ζώνη, Μια Οδός» με τους στόχους της «Ατζέντας 2063» και τους στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Λόγω του μεγέθους της οικονομίας τους, της διπλωματικής σημασίας και των δυνατοτήτων ασφαλείας τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σε θέση να παραμείνουν ένας σημαντικός εταίρος στην Αφρική εάν αλλάξουν την πορεία τους. Ωστόσο, ο πολλαπλασιασμός των άλλων εταίρων που έχουν τα δικά τους συμφέροντα, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη επιμονή των Αφρικανών ηγετών στις δικές τους ανάγκες στις συνεργασίες, μετατοπίζει το τοπίο της δέσμευσης με μη αφρικανικές χώρες και οργανώσεις. Συγκεκριμένα, δίνει στους Αφρικανούς επιλογές για συνεργασίες που δεν είχαν προηγουμένως.

Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να λάβει τα ακόλουθα μέτρα για να επανατοποθετήσει την επίσημη δέσμευσή της στην Αφρική. Πρώτον, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πρέπει να οργανώσει διαρθρωμένο διάλογο με την Αφρικανική Ένωση για την «Ατζέντα 2063». Στην συνέχεια, ο Trump θα πρέπει να στείλει στην ήπειρο, πριν από τα τέλη του 2018, τον υπουργό Εξωτερικών, Mike Pompeo, και τον υφυπουργό Εξωτερικών για την Αφρική, Tibor Nagy, για την ενίσχυση των περιφερειακών και διμερών σχέσεων. Το Εθνικό Συμβούλιο Πληροφοριών (National Intelligence Council) θα πρέπει να διεξάγει μια επίσημη αξιολόγηση για τις διμερείς και πολυμερείς διεθνείς συνεργασίες στην Αφρική για να κατανοήσει τον αντίκτυπό τους στα συμφέροντα των ΗΠΑ. Και ο Trump θα πρέπει να υιοθετήσει πλήρως τις συστάσεις του Advisory Council on Doing Business in Africa του Απριλίου 2018 [13] για την ανάπτυξη μιας συνολικής οικονομικής στρατηγικής για την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στην Αφρική.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες χάνουν γρήγορα την πολιτική επιρροή τους στην Αφρική, τόσο διμερώς όσο και πολυμερώς. Η Αφρική δεν στέκεται ακίνητη ενώ η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών σκέπτεται το πώς πρέπει να εμπλακεί και να ανακάμψει από τις γκάφες της. Τα οφέλη που προσπορίζονται άλλοι εταίροι, όπως η Κίνα και η ΕΕ, θα περιορίσουν τελικά τις επιλογές που έχουν στην διάθεσή τους οι Ηνωμένες Πολιτείες για την διαμόρφωση των εξελίξεων στην ήπειρο με τρόπο που να στηρίζει τα δικά τους συμφέροντα καθώς και τις προτεραιότητες των αφρικανικών χωρών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να ενεργήσουν γρήγορα και στρατηγικά για να προσαρμόσουν την προσέγγισή τους σε μια μεταβαλλόμενη ήπειρο, αλλιώς θα μείνουν πίσω.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/africa/2018-08-28/post-american-...