Μένοντας έξω από την Συρία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μένοντας έξω από την Συρία

Η λιγότερο κακή επιλογή για τις ΗΠΑ*
Περίληψη: 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν καλές επιλογές στην Συρία. Μέχρι τώρα, οι ελπίδες απαλλαγής από τον Assad ή εξασφάλισης μιας μεταρρυθμισμένης κυβέρνηση είναι φαντασιώσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα έχουν να εγκαταλείψουν κάθε ελπίδα υποστήριξης μιας ξεχωριστής κουρδικής περιοχής ή εξασφάλισης του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Οι ΗΠΑ θα πρέπει επίσης να αποκλείσουν την παροχή βοήθειας για την ανασυγκρότηση του καθεστώτος.

Ο ROBERT S. FORD είναι ανώτερος συνεργάτης του Middle East Institute και ανώτερος υπότροφος Κίσινγκερ στο Jackson Institute for Global Affairs του Πανεπιστημίου Yale. Από το 2011 έως το 2014, διετέλεσε Πρέσβυς των ΗΠΑ στην Συρία.

Ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας εισήλθε σε μια νέα φάση. Η κυβέρνηση του προέδρου Bashar al-Assad έχει εδραιώσει την λαβή της στο δυτικό μισό της χώρας και, στα ανατολικά, οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ προχωρούν στα απομεινάρια του Ισλαμικού Κράτους [1] (επίσης γνωστό ως ISIS). Μέχρι στιγμής, αυτές οι δύο εκστρατείες παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό ξεχωριστές. Αλλά αυτό αλλάζει: Ο Assad, με την βοήθεια του Ιράν και της Ρωσίας, αρχίζει να προβάλλει περισσότερη ισχύ στην ανατολική Συρία [2]. Καθώς η υπόλοιπη επικράτεια του ISIS συρρικνώνεται, οι δυνάμεις της Συρίας και των ΗΠΑ συγκλίνουν στις ίδιες πόλεις. Πολύ σύντομα, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να αποφασίσει εάν, πότε και πώς θα αποσυρθεί.

08012019-1.jpg

Πίσω από τις εχθρικές γραμμές: Κούρδοι μαχητές στην Raqqa, στην Συρία, τον Ιούλιο του 2017. GORAN TOMASEVIC / REUTERS
---------------------------------------------------------------------------------

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν καλές επιλογές στην Συρία, αλλά ορισμένες είναι χειρότερες από άλλες. Μέχρι τώρα, οι ελπίδες μιας απαλλαγής από τον Assad ή της εξασφάλισης μιας μεταρρυθμισμένης κυβέρνηση είναι μεγαλόπνοες φαντασιώσεις, οπότε η στήριξη των αντιπολιτευτικών φατριών πρέπει να βρίσκεται εκτός του τραπεζιού. Η συριακή κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να πάρει πίσω ολόκληρη την χώρα και μάλλον θα το καταφέρει. Αυτό σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν να εγκαταλείψουν κάθε ελπίδα υποστήριξης μιας ξεχωριστής κουρδικής περιοχής ή εξασφάλισης του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Και επειδή η κυβέρνηση Assad είναι βαθιά διεφθαρμένη, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει επίσης να αποκλείσουν την παροχή βοήθειας για την ανασυγκρότηση του καθεστώτος [3]. Υπάρχει, ωστόσο, ένας τρόπος με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν ακόμα να κάνουν το καλό: Ελαφρώνοντας τα δεινά των εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων [4] που βρίσκονται έξω από την χώρα. Με το να επικεντρωθεί στην κρίση που τους μαστίζει, η Ουάσινγκτον θα βοηθούσε μερικούς από τους πιο ευάλωτους Σύρους, θα μείωνε την επιβάρυνση των χωρών που τους φιλοξενούν και θα περιόριζε τις ευκαιρίες για στρατολόγηση τζιχαντιστών στις κοινότητες των προσφύγων.

ΝΙΚΗ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΑ

Το τελευταίο ενάμισι έτος, η κυβέρνηση Assad πέτυχε μια πρωτοφανή σειρά στρατιωτικών επιτυχιών στην δυτική Συρία. Τον Δεκέμβριο του 2016, ανάγκασε τους τελευταίους μαχητές των ανταρτών και τις οικογένειές τους να εγκαταλείψουν το Χαλέπι, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας, και έπειτα, τον Μάιο, κατέλαβε το τελευταίο οχυρό των ανταρτών στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, την Homs. Εν τω μεταξύ, οι κυβερνητικές δυνάμεις προωθήθηκαν σταθερά εναντίον μακροχρόνιων επαναστατικών προπύργιων κοντά στην Δαμασκό, καταλαμβάνοντας την Daraya τον Αύγουστο του 2016 και τις Barzeh και Qaboun την περασμένη άνοιξη.

Μια σειρά από λάθη της αντιπολίτευσης βοήθησαν στην επιτυχία του Assad. Οι δολοφονικές ηγετικές αντιπαραθέσεις μέσα στην αντιπολίτευση εμπόδισαν τις ενιαίες στρατιωτικές επιχειρήσεις. Οι πολιτικοί ηγέτες της αντιπολίτευσης δεν κατάφεραν να προσεγγίσουν στοιχεία της βάσης στήριξης της κυβέρνησης, όπως είναι οι θρησκευτικές μειονοτικές κοινότητες και τα επιχειρηματικά συμφέροντα της μεσαίας τάξης, τα οποία θα μπορούσαν να συμπαθούν τους στόχους τους. Η αντιπολίτευση ήταν αργή στο να απορρίπτει τις εξτρεμιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνταν ανάμεσά της, και ειδικότερα το Μέτωπο al-Nusra που συνδέεται με την Αλ Κάιντα. Και οι ομάδες των ανταρτών ποτέ δεν τιμώρησαν ανοιχτά τους μαχητές που έχουν διαπράξει φρικαλεότητες. Αυτές οι αποτυχίες επέτρεψαν στον Assad να διατηρήσει αρκετή υποστήριξη μεταξύ ανόμοιων επαγγελματικών, επιχειρηματικών και μειονοτικών κοινοτήτων της Συρίας, οι οποίες φοβούνται ότι θα υποφέρουν υπό μια ισλαμική διακυβέρνηση, ώστε να κινητοποιήσει τους απαραίτητους πόρους και το ανθρώπινο δυναμικό για να επιβιώσει.

Ο Assad έχει επίσης επωφεληθεί από την βοήθεια από το εξωτερικό. Η ιρανική κυβέρνηση συγκέντρωσε δεκάδες χιλιάδες Σιίτες μαχητές από το Αφγανιστάν, το Ιράν, το Ιράκ, τον Λίβανο και ακόμη και από το Πακιστάν για να πολεμήσουν υπέρ της συριακής κυβέρνησης. Μαζί με την ρωσική αεροπορική υποστήριξη, αυτά τα στρατεύματα βοήθησαν τις δυνάμεις του Assad να ανακαταλάβει τα κύρια πληθυσμιακά κέντρα της Συρίας.

Την ίδια στιγμή που ο Assad λαμβάνει βοήθεια από το εξωτερικό, η εξωτερική υποστήριξη της αντιπολίτευσης έχει εξαφανιστεί. Το 2016, η Τουρκία και οι Ηνωμένες Πολιτείες τσακώθηκαν σχετικά με την υποστήριξη των ΗΠΑ προς τους Σύρους Κούρδους που μάχονται το ISIS στην ανατολική Συρία. Η Τουρκία, φοβούμενη την ανάπτυξη μιας ανεξάρτητης κουρδικής περιοχής κατά μήκος των νότιων συνόρων της, παράτησε την εκστρατεία εναντίον του Assad και ανακατεύθυνε την βοήθειά της σε Σύρους αντάρτες που θα πολεμούσαν τους Κούρδους. Στην συνέχεια, τον Ιούλιο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, τερμάτισε ένα σε μεγάλο βαθμό ετοιμοθάνατο πρόγραμμα της CIA [5] το οποίο είχε σκοπό να βοηθήσει τους κοσμικούς επαναστάτες να πολεμήσουν τον Άσαντ, καθώς οι ομάδες που υποστήριζε είχαν μετατραπεί σε απλούς βοηθούς του Μετώπου Αλ-Νούσρα.

08012019-2.jpg

Καπνός ανεβαίνει μετά από ένα αεροπορικό χτύπημα κατά την διάρκεια των συγκρούσεων μεταξύ μελών των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων και μαχητών του ISIS στην Raqqa της Συρίας, τον Αύγουστο του 2017. ZOHRA BENSEMRA / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------

ΟΙ ΚΑΤΑΠΑΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ