Μένοντας έξω από την Συρία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μένοντας έξω από την Συρία

Η λιγότερο κακή επιλογή για τις ΗΠΑ*

Στην ανατολική Συρία, αποσπασμένες από τον αγώνα του Assad κατά της αντιπολίτευσης στα δυτικά, οι δυνάμεις που υποστηρίχθηκαν από τις ΗΠΑ έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο εναντίον του ISIS [6]. Μέχρι τον Αύγουστο, τρία χρόνια μετά την έναρξη της εκστρατείας κατά του ISIS στην Συρία από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, ο συνασπισμός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ είχε εκδιώξει την οργάνωση από το περίπου 60% της επικράτειας που κατείχε κάποτε. Η πρόοδος αυτή έχει έλθει με ανθρώπινο και διπλωματικό κόστος: Οι αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ έχουν σκοτώσει εκατοντάδες πολίτες και η υποστήριξη των ΗΠΑ προς τις κουρδικές δυνάμεις έχει καταστρέψει την σχέση των Ηνωμένων Πολιτειών με την Τουρκία. Τον Ιούνιο, παρά τις σφοδρές αντιρρήσεις της Άγκυρας, η διοίκηση του Trump άρχισε ανοιχτά να προμηθεύει όπλα στις Λαϊκές Μονάδες Προστασίας, γνωστές ως YPG, μια κουρδική πολιτοφυλακή που μάχεται το ISIS στην Συρία, παρά τους άμεσους δεσμούς της ομάδας με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα ή PKK, μια τρομοκρατική οργάνωση που εδρεύει στο βόρειο Ιράκ. Σε μια προσπάθεια να αμβλύνουν τις ανησυχίες της Τουρκίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες στρατολόγησαν μια ομάδα Αράβων μαχητών για να δημιουργήσουν μια συμμαχία με τους Κούρδους, τις γνωστές ως Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), αλλά οι YPG αποτελούν την ραχοκοκαλιά της ομάδας.

Το καλοκαίρι του 2017, για πρώτη φορά στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, το ISIS άρχισε να αντιμετωπίζει συνεχείς επιθέσεις από στρατούς που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, το Ιράν και την Ρωσία. Την ώρα που γραφόταν αυτό το κείμενο, οι SDF, με την αεροπορική υποστήριξη των ΗΠΑ, ανακατέλαβαν την πρωτεύουσα της ISIS, την Raqqa, και μετακινήθηκαν στο τελευταίο οχυρό της οργάνωσης, στη νοτιοανατολική επαρχία Deir ez-Zor, της οποίας τα πετρελαϊκά κοιτάσματα τροφοδοτούσαν το ISIS με κεφάλαια. Εν τω μεταξύ, στις αρχές Σεπτεμβρίου, οι δυνάμεις της συριακής κυβέρνησης εφόρμησαν στην πρωτεύουσα της επαρχίας, που ονομάζεται επίσης Deir ez-Zor, η οποία βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Ευφράτη. Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν ότι ο ποταμός θα πρέπει να χωρίσει τις δύο δυνάμεις, ενώ τα συριακά κυβερνητικά στρατεύματα παραμένουν στην δυτική όχθη και οι SDF παραμένουν στα ανατολικά. Την ίδια στιγμή που οι κυβερνητικές δυνάμεις προχωρούν στην πόλη, βρίσκονται στην διαδικασία ανακατάληψης της υπόλοιπης επαρχίας Deir ez-Zor δυτικά του Ευφράτη, ενώ οι SDF παίρνουν το τμήμα της επαρχίας ανατολικά του ποταμού.

Μόλις οι SDF καταλάβουν την Raqqa και τα συριακά κυβερνητικά στρατεύματα φθάσουν στην Αμπού Καμάλ, την τελευταία πόλη της Συρίας δυτικά του Ευφράτη πριν τα ιρακινά σύνορα, δεν θα υπάρχουν οχυρά του ISIS για να ανακαταληφθούν. Στην συνέχεια, η Δαμασκός θα αναζητήσει έναν τρόπο να καταλάβει τα κοιτάσματα πετρελαίου Deir ez-Zor, τα οποία θα είναι ζωτικής σημασίας για την χρηματοδότηση της ανασυγκρότησης, αλλά τα οποία βρίσκονται ανατολικά του ποταμού. Η συριακή κυβέρνηση θα δει εξαιρετικά αρνητικά το προσωρινό δημοτικό συμβούλιο που ίδρυσαν οι SDF για να κυβερνά τα τμήματα της επαρχίας που ελέγχει. Οι εσωτερικές φυλετικές διαμάχες που πιθανότατα θα διχάσουν τις SDF μετά την κατάρρευση του ISIS θα δώσουν στην κυβέρνηση της Συρίας την ευκαιρία να μετακινήσει τις δυνάμεις της ανατολικά του Ευφράτη, καθώς και να παράσχει ευκαιρίες στρατολόγησης Σουνιτών μαχητών.

Η συριακή κυβέρνηση έχει ήδη απορρίψει τη νομιμότητα της αυτόνομης κουρδικής περιοχής της Συρίας, γνωστής ως Rojava, που ιδρύθηκε στην βορειοανατολική Συρία. Τον Αύγουστο, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Συρίας, Faisal Mekdad, δήλωσε ότι η κυβέρνηση δεν θα επιτρέψει σε καμία περιοχή να απειλήσει την «εθνική ενότητα» και χαρακτήρισε τις τοπικές εκλογές που οι Κούρδοι οργανώνουν στην Ροζάβα ως «ένα αστείο». Από την πλευρά του, ο Άσαντ επανειλημμένα τόνισε ότι η κυβέρνησή του θα νικήσει τους «αποσχιστές». Ούτε το Ιράν, το οποίο αντιμετωπίζει νευρικότητα εντός και του δικού του κουρδικού πληθυσμού, δεν έχει καμία συμπάθεια για μια αυτόνομη κουρδική ζώνη στην Συρία. Ωστόσο, ο Άσαντ και οι Ιρανοί θα είναι υπομονετικοί. Οι δυνάμεις τους μπορεί να καθυστερήσουν πριν κινηθούν εναντίον των SDF στο Deir ez-Zor ή των Κούρδων στην βορειοανατολική Συρία, αλλά δεν θα δεχτούν τις τοπικές κυβερνήσεις που μπορούν να αγνοήσουν και να προσβάλουν την Δαμασκό. Στο κάτω-κάτω, ο εμφύλιος πόλεμος ξεκίνησε το 2011 λόγω της άρνησης του Assad να μεταρρυθμίσει την αυταρχική κυβέρνησή του.

08012019-3.jpg

Ένα ρωσικό ελικόπτερο πετά κοντά στην αεροπορική βάση Shayrat στην Συρία, τον Σεπτέμβριο του 2017. OMAR SANADIKI / REUTERS
---------------------------------------------------------------------------

ΟΙ ΚΑΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΗΣ ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝ

Τώρα που είναι ορατό το τέλος της εκστρατείας εναντίον του ISIS, η διοίκηση Trump θα πρέπει να αποφασίσει πόσο καιρό θα κρατήσει η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην ανατολική Συρία. Μεταξύ 1.000 και 2.000 στρατιωτών των ΗΠΑ και μια χούφτα Αμερικανών πολιτών αναπτύσσονται επί του παρόντος στην χώρα. Η αποστολή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Συρία ξεκίνησε ως στρατιωτική υποστήριξη προς τις κουρδικές δυνάμεις που μάχονταν το ISIS, αλλά έχει συμπεριλάβει την διατήρηση της ειρήνης μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων, των Αράβων ανταρτών και ακόμη και των Τούρκων στρατιωτών στην βόρεια συριακή πόλη Manbij, και την βοήθεια στην πραγματοποίηση των αρχικών εργασιών ανοικοδόμησης. Η πρώτη προτεραιότητα των Ηνωμένων Πολιτειών θα πρέπει να είναι η αποφυγή περαιτέρω παρελκυστικότητας της αποστολής και, πάνω απ’ όλα, να φροντίσουν να μην παγιδευτούν σε οποιαδήποτε δαπανηρή νέα στρατιωτική εκστρατεία.