Τι διακινδυνεύει να χάσει η Συρία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τι διακινδυνεύει να χάσει η Συρία

Μια άποψη από την Raqqa, όπου η κανονικότητα κερδήθηκε σκληρά
Περίληψη: 

Η ηλεκτρική ενέργεια και το νερό είναι σε έλλειψη στην Raqqa. Οι μισθοί δεν φθάνουν για να καλύψουν την αγορά γεννητριών. Οι δάσκαλοι προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα. Αλλά η πόλη συνεχίζει να αποτινάσσει τα χρόνια του ISIS και να κρατά τον εξτρεμισμό σε απόσταση. Η περιοχή στέκεται όρθια και γράφει το επόμενο κεφάλαιό της, υποστηριζόμενη από την πολύ περιορισμένη επένδυση των ΗΠΑ και την ελάχιστη παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων.

Η GAYLE TZEMACH LEMMON είναι ανώτερη συνεργάτις στο Council on Foreign Relations και η συγγραφεύς του βιβλίου με τίτλο Ashley's War [1].

Τον Απρίλιο του 2018, πήγα στην Ράκκα της Συρίας για πρώτη φορά από τότε που έκανα ρεπορτάζ οκτώ μήνες νωρίτερα για τη μάχη που ελευθέρωσε την πόλη από το Ισλαμικό Κράτος, γνωστό και ως ISIS. Μέχρι τον Απρίλιο, η Raqqa δεν αντηχούσε από βλήματα όλμων αλλά από τρυπάνια και κροταλίσματα γεννητριών καθώς οι κάτοικοι της πόλης ξέθαβαν τα υπολείμματα των σπιτιών τους από τα ερείπια που τα είχαν κατακλύσει. Μια πόλη που κάποτε κατοικείτο από φαντάσματα τώρα σιγά-σιγά γυρνούσε πίσω στην ζωή, με την καθαρή δύναμη της βούλησης και του σθένους.

17012019-1.jpg

Μια τάξη στην Raqqa, τον Νοέμβριο του 2018. ABOUD HAMAM/REUTERS
-----------------------------------------------------------

Καθώς έφτασα στην πόλη, βρήκα ένα θέαμα ιδιαίτερα παράξενο. Εκεί σε έναν δρόμο γεμάτο θρυμματισμένα κτίρια υπήρχε μια μαύρη, περήφανα κρεμασμένη πινακίδα, πίσω από την οποία ένας νεαρός άνδρας καθόταν μπροστά σε δεκάδες γυάλινες φιάλες: Ένα κατάστημα αρωμάτων, η μοναδική βιτρίνα καταστήματος που ήταν ανοιχτό στον δρόμο. Ποιος, απ’ όλο τον κόσμο, θα άνοιγε ένα κατάστημα αρωμάτων σε μια πόλη που είχε μόλις βγει από τη μαύρη κουρτίνα του πολέμου και της διακυβέρνησης του ISIS; Ένας τόπος που χρειαζόταν κατασκευαστικές εταιρίες και παντοπωλεία και φαρμακεία, σίγουρα -αλλά άρωμα;

Μερικούς μήνες αργότερα, ο νέος επιχειρηματίας αρωμάτων θα μου έλεγε την δική του ιστορία καταστροφής και αναβίωσης. Ήταν μια ιστορία που είχα ακούσει σε πολλές επισκέψεις, από δεκάδες πολίτες της Raqqa που νεκρανάσταιναν την πόλη τους: Μια μοδίστρα που τώρα έχει ένα κατάστημα με πιτζάμες, μια δασκάλα που ξανακτίζει το σχολείο της, και μια κομμώτρια που τώρα έχει το δικό της κομμωτήριο στο κέντρο της πόλης. Η Raqqa προχωράει μπροστά, μου είπαν οι πολίτες της, ξαναβρίσκοντας την ζωή αργά, παρά τη μεγάλη ευθραυστότητα και τα τεράστια εμπόδια. Οι νέοι που δεν έχουν εγκαταλείψει την πόλη τους ή την κοινωνία τους, ηγούνται αυτής της αναβίωσης. Και οι νεαρές γυναίκες βρίσκονται στο κέντρο της.

Από τις πέντε επισκέψεις μου στην βορειοανατολική Συρία από τον Αύγουστο του 2017, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η πολιτική των ΗΠΑ στην βορειοανατολική Συρία λειτουργεί. Μια μετριοπαθής επένδυση των δολαρίων των Αμερικανών φορολογουμένων επέτρεψε να διατηρηθεί μια εύθραυστη σταθερότητα σε ένα μέρος που κάποτε χρησίμευε ως η πρωτεύουσα του εξτρεμισμού. Το ISIS παρέμεινε υπό πίεση, τα σχολεία είναι ανοιχτά και οι καταστηματάρχες φέρνουν το κέντρο της πόλης πίσω στην ζωή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες βοήθησαν να νικηθεί το ISIS και απέτρεψαν την αναζωπύρωσή του, και δεν το έκαναν μόνο με άμεση αμερικανική στρατιωτική δέσμευση, αλλά βοηθώντας μια συνεργατική δύναμη –μια δύναμη της οποίας τα νεκροταφεία γεμίζουν με τους λευκούς μαρμάρινους τάφους νέων ανθρώπων που έδωσαν την ζωή τους μαχόμενοι το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος.

Τα συντρίμμια του πολέμου της Συρίας είναι ορατά από την στιγμή που εισέρχεστε στην πόλη Raqqa -και το ίδιο είναι και το βουητό μιας νέας κανονικότητας, γεμάτης με καταστήματα, εστιατόρια και τώρα κίνηση στους δρόμους. Αυτή η κανονικότητα είναι ίσως το πιο αξιόλογο θέαμα της πόλης. Η απώλειά της τρομοκρατεί έναν λαό που την έχτισε στην πλάτη της μάχης κατά του ISIS. Και κρέμεται στην ζυγαριά καθώς τα γεγονότα επί του εδάφους στην Ουάσιγκτον διαμορφώνουν τα γεγονότα επί του εδάφους στην Συρία.

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ

Η ανοικοδόμηση της Raqqa είναι υποχρηματοδοτημένη, ελλιπής και ατελής. Αλλά η πρόοδος είναι πραγματική, και δεν είναι απλά η δουλειά των ανδρών. Οι γυναίκες είναι έξω, και συμμετέχουν στην ηγεσία της πόλης τους.

Η Hawla είναι μια τέτοια γυναίκα. Την συνάντησα για πρώτη φορά τον Απρίλιο, όταν ο συνάδελφός μου και εγώ μπήκαμε στο κατάστημά της με τις πιτζάμες και την βλέπω ξανά κάθε φορά που επιστρέφω.

Η Hawla είπε ότι μαχητές του ISIS συνήθιζαν να έρχονται στην πόρτα της ζητώντας της να ράβει τα ρούχα τους, κάτι που αρνήθηκε να κάνει γιατί δεν υποστήριζε ούτε αυτούς ούτε την ιδεολογία τους. «Τους είπα ότι ήμουν άρρωστη». Κρατούσε τις κόρες της κλεισμένες μέσα, ειδικά αφότου μια από αυτές σχεδόν συνελήφθη από το ISIS επειδή βρισκόταν στον δρόμο φορώντας ένα σετ πιτζάμες με ένα χαμογελαστό πρόσωπο πάνω τους.

Στο κατάστημα της Hawla τον περασμένο Αύγουστο συνάντησα δυο φοιτήτριες, αμφότερες νεαρές γυναίκες, που επαινούσαν τους Αμερικανούς και είπαν ότι ήλπιζαν να μείνουν. Η παρουσία των ΗΠΑ, μου είπαν οι φοιτήτριες, παρείχε το αόρατο πεδίο ισχύος που κρατούσε το ISIS κάτω και τους Ρώσους, τους Ιρανούς και τους Τούρκους σε απόσταση.

Με μόνο λίγες χιλιάδες στρατιώτες στο έδαφος στην βορειοανατολική Συρία, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σχεδόν αόρατες σε τοπικό επίπεδο, αλλά έχουν αποδώσει πραγματικά αποτελέσματα. Η παρουσία τους παρείχε την απαιτούμενη σταθερότητα για να είναι αποτελεσματικές οι τοπικές δυνάμεις -το είδος [των τοπικών δυνάμεων] που οι προηγούμενες αμερικανικές διοικήσεις αγωνίστηκαν να παροτρύνουν να δημιουργηθούν σε μέρη όπως το Ιράκ και το Αφγανιστάν- για να κάνουν το έργο που καμία δύναμη ξηράς των ΗΠΑ δεν μπορεί να κάνει. Αυτές οι τοπικές δυνάμεις είναι επιφορτισμένες με την διατήρηση της κλονισμένης ειρήνης στην θέση της, έτσι ώστε οι μητέρες όπως η Hawla να μπορούν να ανοικοδομήσουν την κοινωνία τους και να πολεμήσουν τον εξτρεμισμό.

Η Hawla είχε φύγει από την Raqqa για μια κοντινή πόλη ήδη απελευθερωμένη από το ISIS από το 2017. Στις αρχές του περασμένου έτους, επέστρεψε. Οι δουλειές πήγαιναν αργά, αλλά ο πατέρας της την ενθάρρυνε να μην εγκαταλείψει. Αυτό που κινείται πολύ πιο γρήγορα από την δουλειά της, λέει, είναι ο ρυθμός της αλλαγής στην πόλη της.