Η πιο θανατηφόρα σύγκρουση για την οποία δεν έχετε ακούσει ποτέ

Μια από τις πιο θανατηφόρες συγκρούσεις στον κόσμο είναι αυτή που πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν καν ότι υπάρχει. Το πεδίο της μάχης είναι η πλούσια, εύφορη περιοχή που εκτείνεται σε όλο το κέντρο της Νιγηρίας. Συγκρούσεις μεταξύ δύο ομάδων εκεί έχουν σκοτώσει περισσότερους από 10.000 ανθρώπους [2] την τελευταία δεκαετία, σχεδόν 4.000 [3] από αυτούς μόνο τα δύο τελευταία χρόνια.

Η σύγκρουση είναι κυρίως μεταξύ των μόνιμων καλλιεργητών και των νομαδικών κτηνοτρόφων αγελάδων της μεσαίας ζώνης της Νιγηρίας, όπου ο ανταγωνισμός επί της ελαττούμενης γης και των υδάτινων πόρων έχει γίνει θανατηφόρος σε ένα περιβάλλον σχεδόν πλήρους ατιμωρησίας.

Ένας βοσκός Fulani στέκεται στα όρια ενός αγροκτήματος παρακολουθώντας βοοειδή να βόσκουν, στο Paiko της Νιγηρίας, τον Νοέμβριο του 2018. AFOLABI SOTUNDE / REUTERS
----------------------------------------------------------------------

Μια διαφορετική πηγή βίας στη Νιγηρία συχνά επισκιάζει ετούτη εδώ: Την Boko Haram, την τρομοκρατική οργάνωση που επιχειρεί στην βορειοανατολική χώρα. Ωστόσο, σύμφωνα με την International Crisis Group, το 2018 η σύγκρουση μεταξύ κτηνοτρόφων και αγροτών ήταν έξι φορές πιο θανατηφόρα από την Boko Haram, με αριθμό θανάτων 1.949, σχεδόν διπλάσιο [4] από τον αντίστοιχο του προηγούμενου έτους.

Η κυβέρνηση της Νιγηρίας δεν έχει κρατήσει επίσημα στοιχεία σχετικά με την σύγκρουση αυτή, πόσω μάλλον να έχει ανταποκριθεί αποτελεσματικά. Αντί να βοηθήσουν στην εξεύρεση λύσεων, ορισμένοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν χειροτερέψει τα πράγματα, με το να αποδίδουν ευθύνες σε ομάδες και στις δύο πλευρές πριν διεξάγουν έρευνες. Και πολλοί πολιτικοί χρησιμοποιούν την σύγκρουση για να εκμεταλλευτούν τις κοινωνικές διαιρέσεις για πολιτικούς σκοπούς, ειδικά στην πορεία προς τις γενικές εκλογές που προγραμματίζονται για τον Φεβρουάριο.

Μια καλύτερη ηγεσία είναι απολύτως απαραίτητη. Η κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίσει τα βασικά αίτια της σύγκρουσης με τη μεταρρύθμιση των πρακτικών διαχείρισης των βοοειδών και την βελτίωση των πολιτικών για τη γεωργία και την πρόσβαση στην γη. Πρέπει επίσης να ενισχύσει τους μηχανισμούς για την επίλυση των συγκρούσεων, να διερευνήσει τις επιθέσεις, να διώξει ποινικά τους δράστες, και να απαντήσει σε περιπτώσεις βίας με συμβολικές κινήσεις όπως η επίσκεψη και η υποστήριξη των κοινοτήτων που πλήττονται από αυτή την κρίση.

ΠΟΛΕΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ

Η μεσαία ζώνη της Νιγηρίας είναι ο σιτοβολώνας της χώρας και φιλοξενεί 50 έως 100 εθνοτικές μειονοτικές ομάδες. Οι καλλιεργητές στην περιοχή αυτή είναι κυρίως μόνιμοι ιδιοκτήτες γης, κυρίως από τις μεγαλύτερες από αυτές τις εθνοτικές ομάδες: Τους Berom, Jukun, Tiv, Idoma, Mambila και Nyandan. Για δεκαετίες, νομαδικοί κτηνοτρόφοι από τον βορρά, ως επί το πλείστον Fulani, ταξίδευαν στη μεσαία ζώνη για να βοσκήσουν τα βοοειδή τους κατά την διάρκεια της ξηράς περιόδου, η οποία διαρκεί περίπου από τον Νοέμβριο μέχρι τον Ιούνιο. Οι καλλιεργητές και οι νομαδικοί κτηνοτρόφοι εργάζονταν μαζί σε σχετική ειρήνη. Όταν περιστασιακά προέκυπταν συγκρούσεις μεταξύ των δύο ομάδων, τις αντιμετώπιζαν μέσω τοπικής διαμεσολάβησης.

Αλλά την τελευταία δεκαετία, η αλλαγή του κλίματος έχει επιφέρει ερήμωση, η οποία έχει μειώσει την προσφορά νερού και αρόσιμων εκτάσεων στη Νιγηρία, ενώ η αύξηση του πληθυσμού έχει αυξήσει τη ζήτηση για αυτά. Το Nigeria Conservation Foundation, ένας από τους κορυφαίους περιβαλλοντικούς οργανισμούς της χώρας, εκτιμά ότι η Νιγηρία χάνει περίπου 350.000 εκτάρια γης ανά έτος. Σημαντικές πηγές νερού συρρικνώνονται. Η λίμνη Τσαντ, για παράδειγμα, που αγγίζει το Καμερούν, το Τσαντ και την βορειοανατολική Νιγηρία, έχει συρρικνωθεί έως και 90% [5] από την δεκαετία του 1960. Η υπερβόσκηση στο οροπέδιο Mambila, όπου εδρεύουν βοοτροφικοί οικισμοί, κατέστρεψε περαιτέρω τις διαθέσιμες γεωργικές εκτάσεις. Οι οικισμοί των ανθρώπων στη μεσαία ζώνη επεκτείνονται. Οι βιομηχανίες έντασης πόρων, όπως του βόειου κρέατος, επεκτάθηκαν για να καλύψουν την ζήτηση αυτού του μεγαλύτερου και πλουσιότερου πληθυσμού.

Τούτες οι μετατοπίσεις, τις οποίες το κράτος της Νιγηρίας δεν έχει καταφέρει να διαχειριστεί αποτελεσματικά, προκαλούν βίαιες συγκρούσεις επί των πόρων. Οι συγκρούσεις προκαλούνται συχνά από παρεξηγήσεις μεταξύ αγροτών και κτηνοτρόφων που προκύπτουν, για παράδειγμα, όταν τα βοοειδή περιπλανιούνται στις αγροτικές περιοχές για να βοσκήσουν και καταστρέφουν τυχαία τις καλλιέργειες. Εν τη απουσία εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο ομάδων ή [εν τη απουσία] αποτελεσματικών συστημάτων δικαιοσύνης, ήσσονος σημασίας διαμάχες συχνά διογκώνονται ταχέως σε πλήρεις κρίσεις. Τα μέλη των αγροτικών κοινοτήτων προβαίνουν σε αντίποινα με την θανάτωση ή την κλοπή βοοειδών˙ οι κτηνοτρόφοι στην συνέχεια ζητούν αποζημίωση ή επιτίθενται στις αγροτικές κοινότητες, σκοτώνοντας ανυποψίαστους χωρικούς, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών. Πολλές αγροτικές κοινότητες έχουν επίσης κατηγορήσει τους κτηνοτρόφους για βιασμούς. Και ο κύκλος συνεχίζεται, πιέζοντας τα όρια των τοπικών μηχανισμών για την επίλυση συγκρούσεων πέρα από το σημείο θραύσης τους.

Όταν οι συγκρούσεις έγιναν βίαιες, υπήρξε ελάχιστη ή και καθόλου λογοδοσία για τους δράστες. Η κυβέρνηση, απαντώντας στην κριτική σε μια έκθεση του Δεκεμβρίου 2018 [3] της Διεθνούς Αμνηστίας, ισχυρίζεται ότι προχώρησε σε διώξεις εναντίον 843 ατόμων για τις δολοφονίες. Αλλά αυτά τα δεδομένα είναι αναξιόπιστα, και αν είναι ακριβή, ο αριθμός είναι ελάχιστος σε σχέση με την κλίμακα της βίας. Τα μέλη και των δύο ομάδων συχνά αισθάνονται υποχρεωμένα να παίρνουν την δικαιοσύνη στα χέρια τους μέσω των δολοφονιών αντεκδίκησης. Οι Νιγηριανοί δεν εμπιστεύονται την κυβέρνηση για να παρεμβαίνει αποτελεσματικά εξαιτίας της μέχρι στιγμής αποτυχίας της και λόγω της αντίληψης ότι είναι προκατειλημμένη υπέρ των κτηνοτρόφων.