Τι προκαλεί την οικονομική επιβράδυνση της Κίνας

Πέρυσι, η Κίνα γνώρισε [1] την βραδύτερη οικονομική της ανάπτυξη σε σχεδόν τρεις δεκαετίες. Το πρόβλημα φαίνεται να ξεκίνησε το φθινόπωρο. Η αύξηση των μισθών έχει επιβραδυνθεί. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις στον τομέα της μεταποίησης άρχισαν να μειώνουν τις θέσεις εργασίας. Και οι εισαγωγές είναι κάτω, βλάπτοντας άλλες μεγάλες εξαγωγικές οικονομίες.

Υπάρχουν περισσότεροι από ένας λόγοι για την επιβράδυνση. Ο ταχέως γηράσκων πληθυσμός, η πτώση της γεννητικότητας, η αυστηρότερη Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας συνδυάστηκαν για να φρενάρουν την οικονομία της Κίνας. Ωστόσο, το Πεκίνο δεν μπορεί να διακινδυνεύσει μια ύφεση. Η κινεζική κυβέρνηση δεν θα επιτρέψει την σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξης, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα «αποθηκευτούν» προβλήματα για το μέλλον.

ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ

Τα προβλήματα της Κίνας προέρχονται πρωτίστως από αποφάσεις που ελήφθησαν χρόνια πριν -σε μερικές περιπτώσεις, πριν από δεκαετίες. Στο παρελθόν, η Κίνα επωφελήθηκε από ένα αυξανόμενο εργατικό δυναμικό, το οποίο ενίσχυε το ΑΕΠ τόσο με την προσθήκη εργαζομένων όσο και επειδή οι νεότεροι εργαζόμενοι τείνουν να είναι πιο παραγωγικοί από τους πιο ηλικιωμένους. Όμως, γύρω στο 2012, ο πληθυσμός που βρίσκεται σε ηλικία εργασίας άρχισε να συρρικνώνεται, ως το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της πολιτικής ενός παιδιού, που τέθηκε σε ισχύ το 1979. Η μείωση των ρυθμών ανάπτυξης οφείλεται εν μέρει σε αυτήν την δημογραφική αλλοίωση.

Μια γραμμή παραγωγής σε εργοστάσιο στην Huzhou, στην επαρχία Zhejiang, στην Κίνα, τον Ιανουάριο του 2019. REUTERS
-----------------------------------------------------------------------

Οι αυξανόμενοι μισθοί δημιουργούν ένα άλλο πρόβλημα. Οι κινεζικοί μισθοί πλέον ταιριάζουν ή υπερβαίνουν εκείνους των περισσότερων άλλων αναδυόμενων οικονομιών της αγοράς, καθιστώντας την Κίνα έναν λιγότερο ελκυστικό προορισμό για ξένες εταιρείες. Επιπλέον, το υψηλό κόστος διαβίωσης και οι διοικητικές επιβαρύνσεις έχουν μειώσει την μετακίνηση των αγροτών προς τις πόλεις από πλημμύρα σε λίγες σταγόνες. Το μέσο διαθέσιμο αγροτικό εισόδημα το 2018 ήταν 14.617 γιουάν ετησίως, αρκετά χαμηλό για να κάνει τη μετακόμιση στην πόλη απαγορευτική όταν η μέση τιμή ενός διαμερίσματος στις αστικές περιοχές είναι τώρα στα 14.678 γιουάν ανά τετραγωνικό μέτρο.

Οι δυνάμεις που καθοδήγησαν την κινεζική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια φθίνουν. Η Κίνα βασιζόταν κάποτε σε ένα εμπορικό πλεόνασμα για να τονώσει την ανάπτυξη, αλλά σήμερα ο ισολογισμός της χώρας είναι πρακτικά ισορροπημένος. Οι επενδύσεις σε πάγια περιουσιακά στοιχεία, όπως εργοστάσια, μηχανήματα, γραφεία και πολυκατοικίες, ήταν παραδοσιακά σημαντική πηγή ανάπτυξης. Ωστόσο, οι επενδύσεις αυτές μειώθηκαν ως ποσοστό του ΑΕΠ από 82% το 2016 σε 71% το 2018 και μια περαιτέρω πτώση αναμένεται τα επόμενα χρόνια, καθώς ένα στα τέσσερα διαμερίσματα στην Κίνα τώρα μένουν άδεια και οι κατασκευαστές αυτοκινήτων λειτουργούν σε λίγο πάνω από το 50 % της δυναμικότητάς τους.

Μερικά από τα προβλήματα της Κίνας προέρχονται από το εξωτερικό. Για χρόνια, η αμερικανική και η κινεζική οικονομία ακολούθησαν παρόμοιες πορείες. Τώρα, ωστόσο, τα αυξανόμενα επιτόκια των ΗΠΑ σε συνδυασμό με την επιβράδυνση της κινεζικής ανάπτυξης απειλούν να αποσυνδέσουν τις δύο οικονομίες. Τα επιτόκια των μονοετών ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου είναι τώρα ελαφρώς υψηλότερα από εκείνα του κινεζικού δημόσιου χρέους, πράγμα που σημαίνει ότι το Πεκίνο δεν μπορεί πλέον να υπολογίζει σε εισροές κεφαλαίων από επενδυτές που επιθυμούν να απολαύσουν αποδόσεις εκτός του περιβάλλοντος χαμηλών επιτοκίων των Ηνωμένων Πολιτειών.

Από το 2008, η Κίνα τροφοδότησε την ανάπτυξή της με χρέος. Τώρα ο τρόπος που είχε για να το κάνει αυτό έχει συναντήσει κάποια αυστηρά όρια. Το ιδιωτικό και το δημόσιο χρέος της χώρας έχουν φθάσει σε επίπεδα παρόμοια με αυτά των περισσότερων ανεπτυγμένων χωρών και το χρέος αυξάνεται ταχύτερα από το ονομαστικό ΑΕΠ. Αυτά τα υψηλά επίπεδα χρέους καθιστούν την Κίνα εξαιρετικά ακραία, καθώς είναι η πιο χρεωμένη μεγάλη οικονομία των αναδυόμενων αγορών. Το μεγαλύτερο μέρος του χρέους δεν κατέχεται από την κυβέρνηση, αλλά από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, τα οποία πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια. Έτσι, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους έφτασε πλέον στο 20% του ΑΕΠ. Συγκριτικά, άλλες χώρες με υψηλά επίπεδα χρέους, όπως η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν κόστος εξυπηρέτησης του χρέους σε χαμηλό έως μεσαίο μονοψήφιο επίπεδο ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Όταν ο Xi Jinping επανεξελέγη ως Γενικός Γραμματέας του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος τον Οκτώβριο του 2017, η Κίνα πλησίαζε το τέλος μιας σχεδόν διετούς ανάπτυξης τροφοδοτούμενης από χρέος. Κατά την διάρκεια του 2016 και του 2017, το Πεκίνο αύξησε τις βιομηχανικές τιμές, ενισχύοντας έναν αγωνιζόμενο εταιρικό τομέα που είχε αναλάβει υπερβολικό χρέος. Ο Xi ξεκίνησε την δεύτερη θητεία του με αυτό που είναι γνωστό ως νέα συνολική κοινωνική χρηματοδότηση, το ευρύτερο μέτρο χρηματοδότησης της ανάπτυξης στην Κίνα, αυξανόμενη με ετήσιο ρυθμό 32%. Αλλά ο Xi φαίνεται να έχει αναγνωρίσει τους κινδύνους της συνεχιζόμενης ταχείας πιστωτικής επέκτασης και έλαβε μέτρα για να την χαλιναγωγήσει. Στα τέλη του περασμένου έτους, η νέα συνολική κοινωνική χρηματοδότηση συρρικνώθηκε με ρυθμό 15%. Ωστόσο, παρόλο που οι κινεζικές τραπεζικές ρυθμιστικές Αρχές ίσως έχουν δίκιο να θέλουν να περιορίσουν την πιστωτική επέκταση, πράττοντας έτσι έχουν προσθέσει στις οικονομικές δυσκολίες της Κίνας.

ΚΑΤΩ, ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΕΚΤΟΣ