Οι αινιγματικές εκλογές του Ισραήλ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι αινιγματικές εκλογές του Ισραήλ

Τα μεγάλα θέματα της χώρας πνίγηκαν στην σκανδαλολογία
Περίληψη: 

Οι ισραηλινές βουλευτικές εκλογές της 9ης Απριλίου θα αναδείξουν την κυβέρνηση που θα κληθεί να διαπραγματευθεί το πολυαναμενόμενο σχέδιο Τραμπ. Ωστόσο, καθ’ όλη την μακρά προεκλογική περίοδο, που άρχισε άτυπα από την τελευταία εβδομάδα του 2018, οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας αποφάσισαν να αγνοήσουν τον «ελέφαντα στο δωμάτιο», δηλαδή το Παλαιστινιακό.

Ο ΓΑΒΡΙΗΛ ΧΑΡΙΤΟΣ είναι δικηγόρος, Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Ινστιτούτο Μπεν-Γκουριόν του Πανεπιστημίου Μπεν-Γκουριόν στο Ισραήλ. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Κύπρος, το Γειτονικό Νησί – Το Κυπριακό μέσα από τα Κρατικά Αρχεία του Ισραήλ, 1946-1960» από τις εκδόσεις Παπαζήση.

Παραμονές των Χριστουγέννων του 2018 προκηρύχθηκαν πρόωρες βουλευτικές εκλογές στο Ισραήλ. Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του πρωθυπουργού Νετανιάχου ότι είχαν καταστεί ανυπέρβλητες οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις στον δεξιό κυβερνητικό συνασπισμό σχετικά με ζητήματα που αφορούσαν την στράτευση των Υπερορθόδοξων Εβραίων και την αντιμετώπιση της έντασης στη μεθόριο με την Γάζα, ο Λευκός Οίκος έσπευσε να διασφαλίσει για τον εαυτό του για πολλοστή φορά περαιτέρω πίστωση χρόνου προτού ανακοινωθεί το ειρηνευτικό σχέδιο Τραμπ για το Παλαιστινιακό και την ειρήνευση στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, με την αινιγματική ανακοίνωση ότι «οι ΗΠΑ, προτού ανακοινώσουν το ειρηνευτικό τους σχέδιο, θα λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν τον χρόνο διενέργειας των πρόωρων ισραηλινών εκλογών». Εν πρώτοις, ουδείς κατάλαβε εάν αυτό σημαίνει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος θα περίμενε τον σχηματισμό της νέας ισραηλινής κυβέρνησης για να το ανακοινώσει, ή εάν ήθελε ενισχύσει την δημοτικότητα του Νετανιάχου, γνωστοποιώντας κάποιους από τους όρους της προτεινόμενης λύσης, πριν την ώρα της κάλπης.

07042019-1.jpg

Ισραηλινοί διαδηλωτές φορούν κίτρινα γιλέκα διαμαρτυρόμενοι κατά του πρωθυπουργού Βενιαμίν Νετανιάχου, λόγω του αυξημένου κόστους ζωής, στο Τελ Αβίβ, στις 22 Δεκεμβρίου 2018. Corinna Kern/REUTERS
------------------------------------------------------------------------------

Στο ίδιο το Ισραήλ ακούστηκαν πολλά σχετικά με την σκοπιμότητα της απόφασης της προσφυγής στις κάλπες, αποδίδοντάς την στην ανησυχία του Ισραηλινού πρωθυπουργού ότι οι δικαστικές διαδικασίες που θα τον ενέπλεκαν σε υποθέσεις διαφθοράς, θα τον ανάγκαζαν τελικά σε παραίτηση –και ως εκ τούτου, οι πρόωρες εκλογές θα του «δώριζαν» μια σημαντική πίστωση χρόνου για να διατηρηθεί στην εξουσία. Αν και αυτή η εκτίμηση δεν στερείτο λογικής βάσης, ωστόσο, η άμεση αντίδραση του Λευκού Οίκου έδωσε από πολύ νωρίς το πραγματικό διακύβευμα των εκλογών της 9ης Απριλίου 2019: Η νέα ισραηλινή κυβέρνηση, ανεξαρτήτως της σύνθεσής της και του χρόνου σχηματισμού της, θα καλείτο να αποφασίσει ποια στάση θα λάβει η χώρα στους όρους που θα έθετε η Ουάσινγκτον για τον σχηματισμό των νέων ισορροπιών στη Μέση Ανατολή, ως προς τα χρόνια ζητήματα κυριαρχίας που εκκρεμούν με τους Παλαιστινίους και τον αραβικό κόσμο –αλλά και τα γενικότερα ζητήματα ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή, τα οποία σαφώς και θα επηρεάσουν τις ισορροπίες και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Κατά τις πρώτες εβδομάδες της άτυπης προεκλογικής περιόδου, όλες ανεξαιρέτως οι πολιτικές παρατάξεις της χώρας επικεντρώθηκαν πρωτίστως στα του οίκου τους. Ενδοκομματικές ζυμώσεις σε συμπολίτευση και αντιπολίτευση, σύσταση νέων κομμάτων, σχηματισμοί νέων κομματικών συμμαχιών ενόψει των εκλογών μονοπώλησαν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Και όλα αυτά συνέβαιναν εν αναμονή του πορίσματος του Νομικού Επιτρόπου παρά τη κυβερνήσει, Αβιχάι Μάντελμπλιτ, με τα ΜΜΕ της χώρας να διανθίζουν την επικαιρότητα με πλείστες διαρροές που ενοχοποιούσαν τόσο τον Νετανιάχου όσο και το άμεσο πολιτικό και οικογενειακό του περιβάλλον για διαφθορά. Η περίοδος εκείνη, για την Δεξιά περιγραφόταν ως ένα άδικο «κυνήγι μαγισσών», ενώ η αντιπολίτευση της Αριστεράς προσδοκούσε να έρθει επιτέλους η στιγμή της καταδίκης του ιθύνοντα νου της πολιτικής διαφθοράς –δηλαδή του πρωθυπουργού Νετανιάχου.

Το Ισραήλ είναι μια χώρα μικρή και η ανακύκλωση προσώπων στην κομματική σκηνή δεν εξέπληξε κανέναν. Έτσι, τα αποτελέσματα των κομματικών ανακατατάξεων δεν άργησαν να φανούν, με πάλαι ποτέ κυβερνητικούς και κομματικούς εταίρους να αλλάζουν ταμπέλες. Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν η κομματική μετατόπιση του Ναφτάλι Μπένετ και της Αϊέλετ Σακέντ (στην απερχόμενη κυβέρνηση διετέλεσαν Υπουργοί Παιδείας και Δικαιοσύνης αντίστοιχα), οι οποίοι αποχώρησαν από το κόμμα «Εβραϊκή Εστία» που οι ίδιοι είχαν ιδρύσει και συνίδρυσαν το κόμμα «Νέα Δεξιά», θέλοντας να προσελκύσουν κεντροδεξιές συντηρητικές ψήφους που δεν θα ανήκαν μόνο στον χώρο της εθνοθρηκευτικής δεξιάς. Το ίδιο συνέβη και στον χώρο της κεντροαριστεράς, με την ξαφνική αποπομπή της Τσίπι Λίβνι (πρώην Υπουργού Εξωτερικών και Δικαιοσύνης στις κυβερνήσεις του Αριέλ Σαρόν) από το Κόμμα των Εργατικών. Ο αρχηγός του κόμματος, Άβι Γκάμπαϊ, ο οποίος κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου, μιλώντας μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες, ξάφνιασε την κομματική του εταίρο, δίνοντάς της την ευχή του για «καλή συνέχεια στην νέα της πολιτική πορεία». Η ευχή δεν έπιασε, μιας και λίγες εβδομάδες αργότερα, η Λίβνι ανακοίνωσε την οριστική της αποχώρηση από την πολιτική, μιας και καμία παράταξη δεν την δέχθηκε στις τάξεις της. Και πράγματι, το Κόμμα των Εργατικών, μπορεί να ανέκτησε την ιδεολογική του ομοιομορφία, αποπέμποντας την Λίβνι λόγω της κεντροδεξιάς πολιτικής της διαδρομής, ωστόσο οι δημοσκοπήσεις έδειχναν σαφέστατα ότι ο μέσος κεντροαριστερός Ισραηλινός ψηφοφόρος δεν ανέκτησε την εμπιστοσύνη του στο «φυσικό του σπίτι»: Τα ποσοστά των Εργατικών όχι μόνο δεν αυξήθηκαν μετά από την «ιδεολογική κάθαρσή» του, αλλά συνέχιζαν να καταρρέουν. Στις δημοσκοπήσεις, οι Εργατικοί δεν κέρδιζαν απολύτως τίποτα από την ολοένα και μεγαλύτερη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης κατά του Νετανιάχου, για τον οποίον νυχθημερόν οι εφημερίδες και οι τηλεοπτικοί σταθμοί διέρρεαν λεπτομέρειες για το πρόκειται ακριβώς να ανακοινώσει ο Νομικός Επίτροπος στο πόρισμά του σχετικά με την εμπλοκή του σε σοβαρές υποθέσεις διαφθοράς. Η απουσία ενός αξιόπιστου «αντίπαλου δέους» έναντι του δεξιού Λικούντ και του αρχηγού του, ήταν πλέον ολοφάνερη.