Οι εκλογές της Τουρκίας ανέδειξαν έναν αμφισβητία του Ερντογάν; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι εκλογές της Τουρκίας ανέδειξαν έναν αμφισβητία του Ερντογάν;

Η άνοδος του Ekrem Imamoglu
Περίληψη: 

Ιδού η παγίδα μπροστά από τον Ερντογάν. Εάν επιτύχει να εξαναγκάσει μια επαναληπτική ψηφοφορία στην Κωνσταντινούπολη, διακινδυνεύει να υπονομεύσει την πίστη των ίδιων των οπαδών του στην κάλπη.

Τις παραμονές των δημαρχιακών εκλογών της Κωνσταντινούπολης, ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης Ekrem Imamoglu προσήλκυε μικρά πλήθη κομματικών πιστών σε χαμηλής εμβέλειας συγκεντρώσεις της καμπάνιας του. Δύο μέρες μετά την εκπληκτική νίκη του, χιλιάδες υποστηρικτές συνωθούνταν στον κατά τεκμήριο νικητή καθώς απέτιε τιμές στο μαυσωλείο του ιδρυτή της σύγχρονης κοσμικής Τουρκίας.

Η επίσκεψη στον τάφο του Mustafa Kemal Ataturk είναι μια παράδοση για τους νικητές των εκλογών στην Τουρκία. Για τον Imamoglu, ήταν επίσης μια πράξη ανυπακοής. Έχει ξεσπάσει μια πικρή διαμάχη μεταξύ των υποστηρικτών του και εκείνων του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) για την μικρής διαφοράς υπεροχή του στην ψηφοφορία. Ο 48χρονος αμφισβητίας δίνει ενέργεια στο άλλοτε ετοιμοθάνατο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP). Εξορισμένο από την εξουσία για τέσσερις δεκαετίες, το CHP είναι τώρα εντυπωσιακά κοντά στο να ελέγξει τις μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας.

13042019-1.jpg

Ο Imamoglu χαιρετά υποστηρικτές του στην Κωνσταντινούπολη, τον Απρίλιο του 2019. UMIT BEKTAS / REUTERS
------------------------------------------------------------------------------

Ο Imamoglu και ο αντίπαλός του, πρώην πρωθυπουργός Binali Yildirim, αμφότεροι αυτοανακηρύχθηκαν δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης. Τους χωρίζει λιγότερο από το 0,2% των πάνω από οκτώ εκατομμύρια ψήφων. Μια ανακαταμέτρηση έχει εισέλθει στην δεύτερη εβδομάδα της, και η ανησυχία αυξάνεται μέσα στην αντιπολίτευση για το αν το AKP θα παραιτηθεί από την 25ετή κατοχή του στην Κωνσταντινούπολη εάν η τελική καταμέτρηση επιβεβαιώσει τη νίκη του Imamoglu.

Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει βουτήξει στον καυγά. Βλέπει αποδείξεις για «οργανωμένα εγκλήματα» που αλλοιώνουν την ψηφοφορία και έχει πει ότι υποστηρίζει το αίτημα του κόμματός του να ακυρώσει η εκλογική επιτροπή τα αποτελέσματα της Κωνσταντινούπολης εξ’ ολοκλήρου. Μια εφημερίδα που βρίσκεται κοντά στο κυβερνών κόμμα κατήγγειλε ένα «εκλογικό πραξικόπημα»˙ μια άλλη είδε μηχανορραφίες διεθνών συνωμοτών πίσω από την ξαφνική ανάδυση του Imamoglu. Και ένας εισαγγελέας στην βόρεια πόλη της Σαμψούντας μελετά μια ποινική καταγγελία εναντίον του Imamoglu για την επίσκεψη στο μαυσωλείο του Ατατούρκ.

Η αντίδραση είναι μια περίπτωση ζηλοφθονίας, λέει ο Imamoglu. Το ΑΚΡ «αναζητά ένα αντίδοτο μετά την απώλειά του στις κάλπες, επειδή δεν είναι συνηθισμένο να χάνει», μου είπε. «Αφότου [το AKP] διοίκησε την πόλη για 25 χρόνια, οι άνθρωποι ανέπτυξαν μια νοοτροπία ότι ποτέ δεν θα αλλάξει. Αυτό δείχνει ότι η δημοκρατία δεν δούλευε. [Αλλά] στους δρόμους, βλέπω την ανάγκη για ελπίδα, και αυτή η ελπίδα που συνδέεται με μένα μου έδωσε μεγάλη ευθύνη».

Πριν από τις εκλογές, ο Imamoglu ήταν ένας άγνωστος περιφερειακός δήμαρχος ενός απομακρυσμένου προαστίου της Κωνσταντινούπολης. Η καμπάνια του απευθύνθηκε στα παράπονα επί της καθημερινότητας, όπως η κυκλοφοριακή συμφόρηση και η δημιουργία θέσεων εργασίας. Μετά την ψηφοφορία, έχει δείξει μια πιο σκληρή πλευρά, πραγματοποιώντας αυτοσχέδιες συνεντεύξεις Τύπου για να κατηγορήσει το ΑΚΡ ότι «ενεργεί σαν να του έχουν πάρει τα παιχνίδια του», παρόλο που έχει επίσης προσπαθήσει να προβάλει μια αίσθηση ομαλότητας για να καθησυχάσει ένα νευρικό κοινό.

Για το ΑΚΡ, οι αυτοδιοικητικές εκλογές του περασμένου μήνα δεν ήταν καθόλου κανονικές. Το κόμμα υπέστη την πιο σοβαρή εκλογική ήττα στα 16 χρόνια του στην εξουσία, καθώς μια ασυνήθιστα ενωμένη αντιπολίτευση ακούμπησε στην εκτεταμένη οικονομική δυσαρέσκεια για να ελέγξει την Άγκυρα και εννέα επαρχιακές πρωτεύουσες.

Το -με ισλαμιστικές ρίζες- AKP και οι υπερεθνικιστές εταίροι του εξακολουθούν να εξασφαλίζουν την πλειοψηφία των ψηφισάντων και θα παραμείνουν στο τιμόνι της εθνικής κυβέρνησης για άλλα τέσσερα χρόνια. Αλλά η μείωση της στήριξης του AKP στα πολιτικά και οικονομικά κέντρα της Τουρκίας εκθέτει ρωγμές στην αστική του βάση. Η εξασθένιση αυτή απειλεί επίσης την μακρόχρονη πρακτική του AKP να απονέμει κερδοφόρα έργα δημοτικών υποδομών σε επιχειρήσεις πιστές στον Ερντογάν.

Η απώλεια της Κωνσταντινούπολης δεν θα αποτελούσε μόνο οικονομικό χτύπημα στο AKP˙ θα ήταν επίσης ένα βαθύ προσωπικό πλήγμα στον Ερντογάν. Μεγάλωσε σε μια φτωχή παράκτια γειτονιά στην πόλη και κέρδισε εθνική αναγνώριση όταν έγινε δήμαρχος το 1994, θέτοντας το σκηνικό για την εκλογή του ως πρωθυπουργός το 2003 και ως πρόεδρος το 2014.

Από τότε που κέρδισε την εξουσία, ο Ερντογάν έχει κυβερνήσει την Τουρκία με μια όλο και πιο σφιχτή λαβή. Αφότου απέκρουσε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα το 2016, ξεκίνησε μια σαρωτική καταστολή όσων εκείνος κατηγόρησε για την υποκίνησή του, φυλακίζοντας δεκάδες χιλιάδες αντιπάλους του. Πέρυσι, κέρδισε την εκλογή του σε μια προεδρία με τεράστιες νέες εξουσίες και μικρή κοινοβουλευτική εποπτεία. Απολαμβάνει την ακλόνητη υποστήριξη από έναν εύκαμπτο Τύπο, σχεδόν το σύνολο του οποίου διοικείται από την κυβέρνηση ή από εταιρείες κοντά σε αυτήν.

Κατά τις τοπικές εκλογές, ο Ερντογάν έκανε αδυσώπητη εκστρατεία υπέρ των υποψηφίων δημάρχων του, μετατρέποντας αυτό που θα ήταν ένας συνήθης διαγωνισμός μεταξύ δημοτικών διαχειριστών σε δημοψήφισμα για το αυταρχικό στυλ κυριαρχίας του. Στις εκδηλώσεις της [προεκλογικής] εκστρατείας, ο ήπιας συμπεριφοράς Γιλντιρίμ ήταν εν πολλοίς παραγκωνισμένος, [αποτελώντας] μόνο την πράξη ανοίγματος [της εκδήλωσης] πριν ο Ερντογάν ανέβει στην σκηνή για να προειδοποιήσει ότι η επιβίωση του έθνους διακυβεύεται και να κατηγορήσει την αντιπολίτευση ότι συνδέεται με «τρομοκράτες» επειδή προσέγγισε ένα φιλοκουρδικό κόμμα.