Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι σε υποχώρηση

Αυτή η αύξηση της κίνησης των δεδομένων (data) δεν αποτελεί μόνο μια τεράστια ροή από μόνη της˙ υπερτροφοδοτεί επίσης άλλους τύπους ροών. Το ήμισυ του συνόλου των συναλλαγών των παγκόσμιων υπηρεσιών εξαρτάται πλέον από την ψηφιακή τεχνολογία με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Οι εταιρείες μπορούν να μειώσουν τις απώλειες σε διαμετακομισμένα (transit) εμπορεύματα εγκαθιστώντας αισθητήρες παρακολούθησης στις αποστολές -κατά 30% ή περισσότερο, κατά την εμπειρία της McKinsey. Μπορούν επίσης να προσεγγίσουν καταναλωτές σε όλο τον κόσμο χωρίς να περάσουν από καταστήματα λιανικής πώλησης. Η AliResearch (ο ερευνητικός κλάδος της κινεζικής εταιρίας ηλεκτρονικών αγορών Alibaba) και η εταιρεία συμβούλων Accenture προβλέπουν ότι μέχρι το 2020, το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο θα φτάσει το ένα δισεκατομμύριο καταναλωτές και θα έχει συνολικά 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε ετήσιες πωλήσεις.

Οι χώρες που οδήγησαν τον κόσμο κατά την τελευταία εποχή της παγκοσμιοποίησης μπορεί να μην είναι αναγκαστικά οι ίδιες που θα ευδοκιμήσουν στη νέα εποχή [5]. Δείτε την Εσθονία, η οποία έχει πληθυσμό μόλις 1,3 εκατομμυρίων, αλλά έχει αναδειχθεί ως γίγαντας στην ψηφιακή εποχή. Η πρωτοποριακή πρωτοβουλία της για ηλεκτρονική διακυβέρνηση επιτρέπει στους Εσθονούς να ψηφίζουν online, να πληρώνουν φόρους και να εμφανίζονται στο δικαστήριο, όλα με ψηφιακή ταυτότητα. Άλλοτε μια οικονομία που βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην υλοτομία, η Εσθονία φιλοξενεί τώρα τους ιδρυτές του Skype και άλλων τεχνολογικών καινοφανών επιχειρήσεων (start-ups) και έχει ιστορικά μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην ΕΕ.

Οι ψηφιακές ροές ανατρέπουν επίσης τον εταιρικό κόσμο. Οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες κυριαρχούσαν εδώ και πολύ καιρό στο εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών, αλλά οι ψηφιακές πλατφόρμες διευκόλυναν τις μικρότερες επιχειρήσεις να εισχωρήσουν. Οι αποκαλούμενες μικρο-πολυεθνικές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις online αγορές για να φτάσουν σε περισσότερους πελάτες από ποτέ˙ η Amazon φιλοξενεί δύο εκατομμύρια τρίτους πωλητές και η Alibaba φιλοξενεί περισσότερα από δέκα εκατομμύρια. Περίπου 50 εκατομμύρια μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το Facebook για μάρκετινγκ και σχεδόν το 40% των ακολούθων τους είναι ξένοι. Ψηφιακές πλατφόρμες και αγορές όπως αυτές δημιουργούν τεράστιες νέες ευκαιρίες για τις μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν το θεμέλιο της απασχόλησης στις περισσότερες χώρες.

Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ

Καθώς η παγκοσμιοποίηση έχει γίνει ψηφιακή, το κέντρο βάρους της έχει μετατοπιστεί. Το 2000, μόλις το 5% των εταιρειών της λίστας Fortune Global 500, των μεγαλύτερων διεθνών εταιρειών παγκοσμίως, είχαν την έδρα τους στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Μέχρι το 2025, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του McKinsey Global Institute, το ποσοστό αυτό θα φτάσει το 45%, ενώ η Κίνα θα καυχάται για τις περισσότερες εταιρείες με 1 δισεκατομμύριο δολάρια ή περισσότερα σε ετήσια έσοδα είτε σε σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες είτε με την Ευρώπη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να παράγουν την πλειοψηφία του ψηφιακού περιεχομένου που καταναλώνεται στα περισσότερα μέρη του κόσμου, αλλά αυτό θα αλλάξει σύντομα, καθώς οι γίγαντες της Κίνας όπως η Alibaba, η Baidu και η Tencent ανταγωνίζονται την Amazon, το Facebook και την Google. Η Κίνα αντιπροσωπεύει σήμερα το 42% των παγκόσμιων συναλλαγών ηλεκτρονικού εμπορίου κατά αξία. Οι επενδύσεις της χώρας στην τεχνητή νοημοσύνη [6], παρότι εξακολουθούν να υστερούν σε σχέση με εκείνες των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι διπλάσιες της Ευρώπης. Το 2017, η Κίνα ανακοίνωσε ένα φιλόδοξο επενδυτικό σχέδιο με στόχο να μετατραπεί η χώρα σε κορυφαίο κέντρο παγκόσμιας έρευνας για την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι το 2030.

Υπολογιστές εμφανίζουν τις τιμές των μετοχών σε χρηματιστηριακή εταιρεία στην Σαγκάη, τον Ιούλιο του 2015. ALY SONG / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------------------

Η γεωγραφία της παγκοσμιοποίησης αλλάζει ακόμη και μέσα στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Το Παγκόσμιο Ινστιτούτο McKinsey προβλέπει ότι περίπου το ήμισυ της αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ τα επόμενα δέκα χρόνια θα προέλθει από περίπου 440 ταχέως επεκτεινόμενες πόλεις και περιοχές του αναπτυσσόμενου κόσμου, μερικές από τις οποίες τα Δυτικά στελέχη μπορεί να μην μπορούν να βρουν σε έναν χάρτη, όπως η πόλη Hsinchu στην Ταϊβάν ή η επαρχία Σάντα Καταρίνα στην Βραζιλία. Επιπλέον, ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε αυτά τα μέρη θα βλέπουν τα εισοδήματά τους να φτάνουν πάνω από τα 10 δολάρια την ημέρα, αρκετά υψηλά ώστε να τους κάνουν σημαντικούς καταναλωτές αγαθών και υπηρεσιών -ταυτόχρονα δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανών, Ευρωπαίων και Ιαπώνων θα εισέλθουν στην συνταξιοδότηση και θα μειώσουν τις δαπάνες τους.

Η παγκόσμια οικονομία προσαρμόζεται ήδη σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Σήμερα, περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου των διεθνών εμπορικών συναλλαγών σε αγαθά εμπλέκει τουλάχιστον μια αναπτυσσόμενη χώρα και το εμπόριο αγαθών μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών -το λεγόμενο εμπόριο Νότου-Νότου- αυξήθηκε από το 7% του παγκόσμιου συνόλου το 2000 σε 18% το 2016. Τόσο ανοιχτή είναι η Ασία που η περιοχή υπερδιπλασίασε το μερίδιό της επί του παγκόσμιου εμπορίου (από 15% σε 35%) μεταξύ του 1990 και του 2016. Είναι αξιοσημείωτο ότι το περισσότερο από το ήμισυ αυτού του εμπορίου παραμένει στην περιοχή, μια αναλογία παρόμοια με εκείνη της Ευρώπης, που είναι μια πολύ πλουσιότερη περιοχή με την δική της ζώνη ελευθέρων συναλλαγών.