Γιατί το Στενό του Ορμούζ εξακολουθεί να είναι το πιο σημαντικό στενό του κόσμου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γιατί το Στενό του Ορμούζ εξακολουθεί να είναι το πιο σημαντικό στενό του κόσμου

Και γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να εγγυηθούν την ασφάλειά του

Ένας λόγος για αυτόν τον αποσταθεροποιητικό οπορτουνισμό μπορεί να είναι η λανθασμένη υπόθεση των υπεύθυνων χάραξης της πολιτικής των ΗΠΑ ότι το Δόγμα Carter, σύμφωνα με το οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες δεσμεύθηκαν να χρησιμοποιήσουν στρατιωτική ισχύ για την προστασία των συμφερόντων τους στον Κόλπο, δεν έχει πλέον εφαρμογή. Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες καταναλώνουν λιγότερο πετρέλαιο από τη Μέση Ανατολή, όπως λέει το επιχείρημα, μειώνεται επίσης η ανάγκη τους να διασφαλίσουν την ασφάλεια της περιοχής. Αυτό, ωστόσο, αποτυγχάνει να κατανοήσει τόσο την ιστορία όσο και τη γεωπολιτική. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξαρτώνται από την ασφάλεια του Κόλπου για περισσότερα [πράγματα] από το πετρέλαιο. Πρώτον, και το πιο σημαντικό, η αυξανόμενη πιθανότητα πυρηνικών συγκρούσεων, καθώς το Ιράν άρχισε γρήγορα να εμπλουτίζει το ουράνιο μετά την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από την πυρηνική συμφωνία, άλλαξε την δυναμική ασφάλειας στην περιοχή. Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ενδιαφέρονται τώρα περισσότερο να αποκτήσουν πυρηνική τεχνολογία και να έχουν καλύτερη πρόσβαση σε αυτήν, και μέχρι κι οι Ηνωμένες Πολιτείες τούς έχουν παράσχει ευαίσθητα πυρηνικά υλικά και τεχνογνωσία. Η ασφάλεια του στενού έχει σημασία όχι μόνο λόγω του εμπορίου˙ μια σύγκρουση στο Ορμούζ θα μπορούσε να προκαλέσει μια καταιγίδα που θα μπορούσε να εξαπλωθεί γρήγορα πέρα από τον Κόλπο. Δεύτερον, το μέγεθος του εμπορίου που περνάει από το Hormuz έχει αυξηθεί ραγδαία με την άνοδο των πλουσίων πετρελαϊκών κρατών κατά μήκος του Κόλπου. Τέλος, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επενδύσει βαριά σε ναυτικές βάσεις, στο Μπαχρέιν, στο Κατάρ και αλλού, οι οποίες είναι προσβάσιμες δια θαλάσσης μόνο μέσω του Hormuz. Το Στενό του Ορμούζ θα παραμείνει το πιο πολύτιμο και ευάλωτο εμπορικό και ναυτιλιακό στενό, ανεξάρτητα από το πόσο θα μειωθούν οι τιμές του πετρελαίου.

Είναι δύσκολο για πολλούς Αμερικανούς να αποδεχτούν την εμμονή της αμερικανικής δέσμευσης στην περιοχή. Δεδομένου του πόσες πολλές ζωές και πόσα πολλά χρήματα έχουν θυσιάσει οι Ηνωμένες Πολιτείες στη Μέση Ανατολή, πολλοί Αμερικανοί στην δεξιά και στην αριστερά θέλουν να εγκαταλείψουν εντελώς την περιοχή. Αλλά ανεξάρτητα από το πόσο πετρέλαιο εξορύσσουν οι Αμερικανοί και οι Καναδοί παραγωγοί, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εξακολουθούν να βρίσκονται αγκιστρωμένες στην ασφάλεια του Κόλπου. Το παγκόσμιο σύστημα εμπορίου από το οποίο εξαρτάται η ευημερία των ΗΠΑ απλά δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την ασφαλή διέλευση πλοίων μέσω των στενών του Hormuz και [χωρίς] την πρόληψη οποιασδήποτε περαιτέρω πυρηνικής κλιμάκωσης στην περιοχή.

Το Δόγμα Carter είναι, συνεπώς, ακόμη απαραίτητο, αλλά δεν είναι τέλειο. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τον ισχυρότερο στρατό στην περιοχή, συχνά δεν λαμβάνουν υπόψη τους την σύνθετη ανθρώπινη γεωγραφία του στενού. Σε αντίθεση με το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο εξασφάλισε τις εμπορικές οδούς του Κόλπου από το 1820 έως το 1970, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν βαθιές σχέσεις με μη κρατικούς φορείς. Αυτό ισχύει και για τις δύο πλευρές του στενού. Στον νότο, το Ομάν, η «Ελβετία του Κόλπου», έχει λειτουργήσει ως ένας κρίσιμος μεσάζων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν. Αλλά ο νυν σουλτάνος, Qaboos bin Said, είναι 78 ετών και δεν έχει σαφή διάδοχο. Οι Βρετανοί κρατούσαν έναν τηλεγραφικό σταθμό στο Musandam και η χερσόνησος εξακολουθεί να είναι πιθανώς μια θέση παρακολούθησης για το Ομάν, το οποίο πιθανώς το μοιράζεται με συμμάχους συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Ουάσιγκτον θα ήταν σοφό να κατανοήσει καλύτερα την σύνθετη πολιτική και κοινωνική δυναμική της χερσονήσου Musandam στην απίθανη περίπτωση που δεν υπάρχει ομαλή μετάβαση μετά τον θάνατο του σουλτάνου Qaboos. Είναι απίθανο, αλλά δυνατό, ότι πολλές φράξιες και ομάδες στο Ομάν και το Μουσαντάμ θα μπορούσαν να αρχίσουν να υποστηρίζουν κάποιο είδος αυτονομίας εάν η μετάβαση οδηγήσει σε αναταραχές. Η Ουάσινγκτον μπορεί να προετοιμαστεί για την εποχή μετά τον Qaboos προωθώντας και υποστηρίζοντας άλλους πιθανούς εταίρους για διαπραγμάτευση, όπως το Κουβέιτ, και συμφωνώντας περαιτέρω να υποστηρίξει τον διάδοχο του Qaboos εάν συμφωνήσει να συνεχίσει τις τρέχουσες πολιτικές του σουλτάνου σχετικά με τα στενά. Η σταθεροποιητική και σοφή ηγεσία του Qaboos δεν θα αντικατασταθεί εύκολα. Η Ουάσινγκτον δεν πρέπει να το θεωρήσει δεδομένο.

Όταν πρόκειται για την βόρεια, ιρανική πλευρά του Στενού, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αναπτύξουν μια πιο ξεχωριστή κατανόηση των πολλών φατριών και ρηγμάτων που διαιρούν το Ιράν. Οι άκαμπτες πολιτικές των ΗΠΑ προς τον ιρανικό λαό ενδέχεται να οδηγήσουν εκείνους που αντιτίθενται στο καθεστώς [να στραφούν] προς την Τεχεράνη. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ξένων απειλών, όπως ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ, που βοήθησαν στην εδραίωση της κυριαρχίας των Αγιατολάχ, όταν διάφοροι Ιρανοί ενώθηκαν ενάντια σε έναν εξωτερικό επιτιθέμενο. Η επίθεση στο Ιράν κατά μήκος της ακτής του Κόλπου ή στην στρατιωτική βάση του νησιού Larak και στον πετρελαϊκό τερματικό σταθμό όπου πολλοί πολίτες του Ομάν μετανάστευσαν στο παρελθόν, και όπου ένα μείγμα Αράβων και Περσών Ιρανών ζουν και εργάζονται, ενδέχεται να μετατρέψουν δυνητικούς αντιφρονούντες στις ακτές σε υποστηρικτές της Τεχεράνης.