Μπορεί η Γροιλανδία να κερδίσει την ανεξαρτησία της με την πώληση λιωμένου πάγου; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μπορεί η Γροιλανδία να κερδίσει την ανεξαρτησία της με την πώληση λιωμένου πάγου;

Το μεγαλύτερο νησί του κόσμου αντλεί έναν πόρο που πάντα είχε
Περίληψη: 

Το ότι το εμφιαλωμένο νερό θα είναι η επανάσταση που θα προσφέρει ανεξαρτησία στο μεγαλύτερο νησί του κόσμου, παραμένει απίθανο. Ωστόσο, η πώληση λιωμένου πάγου βοήθησε να ανοίξει περαιτέρω η Γροιλανδία στον έξω κόσμο, καθώς αυτό το έθνος αναζητά οικονομικά βιώσιμα μονοπάτια προς την ανεξαρτησία.

Ο MATTHEW BIRKHOLD είναι επίκουρος καθηγητής Γερμανικών και Νομικής στο πανεπιστήμιο της Πολιτείας του Οχάιο.

Το 2018, ο Thomas Vildersboll ίδρυσε την Inland Ice, μια εταιρεία υψηλής ποιότητας που εμφιαλώνει γλυκό νερό το οποίο λιώνει από τη μεγάλη έκταση πάγου που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της Γροιλανδίας. Ως αντάλλαγμα μιας άδειας εκμετάλλευσης, η Inland Ice καταβάλλει royalties στην κυβέρνηση της Γροιλανδίας για κάθε λίτρο λιωμένου πάγου (meltwater) που συλλέγει. Ο Vildersboll πωλεί το νερό του σε κομψά μπουκάλια που προορίζονται να συνοδεύσουν γκουρμέ γεύματα, όπως ένα καλό κρασί. Η εταιρεία μπορεί να υπερηφανεύεται ότι ο πάγος που χρησιμοποιήθηκε για να φτιάξει το προϊόν της «έχει εγκλωβιστεί για περισσότερα από 100.000 χρόνια -απομονωμένος από κάθε επαφή με στρώματα εδάφους, και σχηματίστηκε πολύ πριν από τότε που το πρώτο ανθρώπινο πλάσμα πάτησε το πόδι του μέσα στον Αρκτικό Κύκλο». Γι’ αυτόν τον λόγο, όπως ισχυρίζεται το υλικό του μάρκετινγκ, το [νερό] Inland Ice ανήκει «σε μια εξαιρετικά σπάνια κατηγορία ως το καθαρότερο μη επεξεργασμένο νερό στην γη -με μια γεύση που ταιριάζει απόλυτα με τη μοναδικότητά του».

20082019-1.jpg

Παγόβουνα στα φιόρδ του Qooroq, στην Γροιλανδία. Fausto Giaccone / Anzenberger / Redux
---------------------------------------------------------------

Η Inland Ice δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τις προμήθειές της, επειδή το νερό αναβλύζει από το εσωτερικό του νησιού. Ένας σύμβουλος της κυβέρνησης της Γροιλανδίας μού είπε ότι αντιλαμβανόταν το νερό ως μια ανεξάντλητη πηγή, όχι σαν ένα απόθεμα πετρελαίου που τελικά θα εξαντληθεί ή σαν αποθέματα ιχθυρών που πρέπει να τυγχάνουν προσεκτικής διαχείρισης.

Το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας εκτείνεται σε μήκος 1.500 μιλίων και πλάτος 680 μιλίων. Στο παχύτερο σημείο του, έχει ύψος σχεδόν δυο μιλίων. Το παγωμένο στρώμα χάνει 250 γιγατόνους νερού κάθε χρόνο, αρκετό για να καλύψει περίπου 100 εκατομμύρια πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων. Αλλά ακόμα και με αυτόν τον εκπληκτικό ρυθμό, το νερό θα [συνεχίσει να] τρέχει στο προβλέψιμο μέλλον.

Το σημερινό λιώσιμο του πάγου είναι μια απόδειξη της εκπληκτικής ισχύος και της ταχύτητας της κλιματικής αλλαγής. Αλλά για την κυβέρνηση και τους επιχειρηματίες της Γροιλανδίας, όπως τον Vildersboll, είναι μια επιχειρηματική ευκαιρία. Το εμφιαλωμένο νερό είναι μια αυξανόμενη παγκόσμια βιομηχανία και η Γροιλανδία, στοιχηματίζοντας ότι η τάση θα συνεχιστεί, καλεί άλλες εταιρείες να υποβάλουν προσφορά για δικαιώματα νερού. Η κυβέρνηση μέχρι που αναδιάρθρωσε τις απαρχαιωμένες εμπορικές πολιτικές της, δημιουργώντας μικρές ρωγμές σε ένα οικονομικό σύστημα που έχει κρατήσει την Γροιλανδία οικονομικά εξαρτημένη από την Δανία, τον πρώην αποικιοκράτη της και σημερινό επικυρίαρχο. Το ότι το εμφιαλωμένο νερό θα είναι η επανάσταση που θα προσφέρει ανεξαρτησία στο μεγαλύτερο νησί του κόσμου, παραμένει απίθανο. Ωστόσο, η πώληση λιωμένου πάγου βοήθησε να ανοίξει περαιτέρω η Γροιλανδία στον έξω κόσμο, καθώς αυτό το έθνος αναζητά οικονομικά βιώσιμα μονοπάτια προς την ανεξαρτησία.

ΜΑ ΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ;

Η Δανία άσκησε αποικιοκρατικό έλεγχο στην Γροιλανδία και τον αυτόχθονο πληθυσμό της από το 1721 έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χρησιμοποιώντας το νησί για να κυνηγά φάλαινες και φώκιες, να εμπορεύεται με τους Ινουίτ και να τους προσηλυτίζει. Αφότου η ναζιστική Γερμανία κατέλαβε την Δανία το 1940, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχτισαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην Γροιλανδία για να την υπερασπιστούν από τους Γερμανούς και στο τέλος του πολέμου προσφέρθηκε να αγοράσει το νησί από την Δανία για 100 εκατομμύρια δολάρια σε χρυσό. Η Δανία αρνήθηκε και το 1953 η αποικία έγινε επίσημα νομός με αντιπροσώπευση στο δανικό κοινοβούλιο. Κατά την διάρκεια των δεκαετιών που ακολούθησαν, η Δανία σταδιακά μεταβίβασε εξουσίες στην Γροιλανδία. Σήμερα, το νησί είναι μια αυτόνομη, σε μεγάλο βαθμό αυτοδιοικούμενη χώρα του Βασιλείου της Δανίας. Ωστόσο, η Κοπεγχάγη ελέγχει τις εξωτερικές υποθέσεις και την αμυντική πολιτική και, κρισίμως, πληρώνει περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια σε ετήσιες επιδοτήσεις στην Γροιλανδία.

Αυτή η επιδότηση είναι αμφισβητήσιμη και στην Κοπεγχάγη και στην Nuuk, την παράκτια πόλη των 18.000 ατόμων που λειτουργεί ως πρωτεύουσα της Γροιλανδίας. Πολλοί Γροιλανδοί θεωρούν ότι η επιδότηση είναι απαραίτητη, αλλά ανησυχούν ότι έχει ενισχύσει την εξάρτηση. Στην Δανία, ορισμένοι [1] θεωρούν ότι είναι μια μορφή αποκατάστασης για παλαιότερες αποικιακές παραβιάσεις, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής των ιθαγενών τρόπων ζωής˙ άλλοι [2] βλέπουν την ετήσια πληρωμή ως παράλογο κόστος για την διατήρηση γεωπολιτικής επιρροής στην Αρκτική. Προς το παρόν, η επιδότηση καλύπτει περισσότερο από το 50% όλων των δημόσιων δαπανών στην Γροιλανδία. Ως εκ τούτου, τα χρήματα είναι απαραίτητα για τον δημόσιο τομέα του νησιού.

Πιο λεπτά ίχνη της δανικής κυριαρχίας είναι πανταχού παρόντα. Μέχρι την καθιέρωση της εσωτερικής αυτοδιοίκησης το 1979, το Βασιλικό Τμήμα Εμπορίου της Γροιλανδίας (Royal Greenland Trading Department), μια κρατική εταιρεία της Δανίας, κατείχε αυστηρό μονοπώλιο στο εμπόριο από και προς το νησί. Το μονοπώλιο θεωρήθηκε από καιρό ως παράδειγμα «καλοπροαίρετης» αποικιοκρατίας της Δανίας, φαινομενικά προστατεύοντας τον παραδοσιακό τρόπο ζωής της Γροιλανδίας από τις φερόμενες διεφθαρμένες εξωτερικές επιρροές που θα μπορούσαν να προκύψουν από το ελεύθερο εμπόριο. Σήμερα, η εταιρεία της αποικιοκρατικής εποχής έχει χωριστεί σε διάφορες διάδοχες εταιρείες υπό τον έλεγχο της Γροιλανδίας. Ωστόσο, οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες επέτρεψαν να επιβιώσουν τμήματα του παλαιού μονοπωλιακού συστήματος.