Η συντριβή των κουρδικών ελπίδων δεν θα φέρει στον Ερντογάν την ειρήνη

Ο Τούρκος πρόεδρος μπορεί σύντομα να βρεθεί σε πολιτική μέγγενη. Το μεγαλύτερο μέρος του τουρκικού πληθυσμού, εκτός από την κουρδική μειονότητα, βάζει πλάτη στην κυβέρνηση Ερντογάν και εγκρίνει την εισβολή. Ο Ερντογάν δεν μπορεί να υποχωρήσει ως απάντηση σε κυρώσεις, αλλά μια νομοθεσία που δεν επιδέχεται βέτο θα δέσει τα χέρια του Trump. Για τον λόγο αυτό, η διοίκηση Trump ανακοίνωσε το δικό της συμπλήρωμα από κυρώσεις [4] για να μετριάσει τον δημόσιο θυμό και να μπλοκάρει πιο δρακόντειες [κυρώσεις] από το Κογκρέσο.

Η προκαλούμενη από τις κυρώσεις οικονομική πανωλεθρία για την Τουρκία δεν θα είναι καλή είδηση για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Τουρκία πιθανότατα θα ανταποκρινόταν μετακινούμενη ακόμη πιο μακριά από τα Δυτικά θεσμικά όργανα και μέχρι που θα αποσχιζόταν εντελώς. Ο Ερντογάν θα μπορούσε να επιδιώξει να εκδικηθεί πιέζοντας μερικούς από τα τρία εκατομμύρια Σύρων προσφύγων που βρίσκονται σήμερα στην Τουρκία [να κατευθυνθούν] στην Ευρώπη. Θα μπορούσε ακόμη και να κάνει άλλο ένα παιχνίδι στην Κύπρο. Ο Ερντογάν ίσως να μην μπορούσε να επιβιώσει σε μια τέτοια αντιπαράθεση με την Δύση, αλλά η ζημιά στην σχέση και πάλι θα χρειαζόταν δεκαετίες για να θεραπευτεί.

ΚΟΙΝΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΝΟΥΜΕΡΟ ΕΝΑ

Οι Κούρδοι, από την πλευρά τους, έχουν προδοθεί και παλαιότερα. Αυτή την φορά όμως, η κουρδική επιτυχία στην Συρία είχε αυξήσει τις προσδοκίες σε ολόκληρη την περιοχή. Το γεγονός ότι η ήττα έρχεται τώρα με τη μορφή τουρκικής εισβολής και την επιστροφή του μερικού ελέγχου του Συριακού καθεστώτος, σίγουρα κατασιγάζει τις περιφερειακές ελπίδες.

Εκτός της Συρίας, οι Τούρκοι Κούρδοι θα επηρεαστούν το περισσότερο. Είχαν γίνει επιδέξιοι πολιτικοί δρώντες ακόμη και υπό κατασταλτικές συνθήκες. Το φιλοκουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα είναι το τρίτο μεγαλύτερο στο κοινοβούλιο της Τουρκίας και πρόσφατα σάρωσε τους περισσότερους δήμους στις κουρδικές περιοχές της χώρας (ο Ερντογάν απέλυσε σχεδόν όλους τους εκλεγμένοι δημάρχους του). Το κόμμα ήταν κρίσιμο στην κατανίκηση του υποψήφιου του Ερντογάν για την Κωνσταντινούπολη στις δημοτικές εκλογές του 2019, μια πόλη που ο πρόεδρος και το κόμμα του θεωρούν απαραίτητο να κερδίζουν. Ωστόσο, το κόμμα της αντιπολίτευσης, του οποίου ο υποψήφιος αναδείχθηκε νικητής στις εκλογές, εγκατέλειψε τους Κούρδους και συντάχθηκε κάτω από την [εθνική] σημαία όταν ο τουρκικός στρατός άρχισε την εισβολή του στην Συρία.

Οι Κούρδοι [5] είναι αναμφισβήτητα αποδυναμωμένοι, αλλά ο αυξανόμενος απολυταρχισμός του Ερντογάν τον εξασθενεί επίσης, καθώς τον οδηγεί σε εσφαλμένους υπολογισμούς με τρόπο που αποξενώνει την Τουρκία από τους συμμάχους της. Η εισβολή στην Συρία μπορεί να είναι μια τέτοια περίπτωση. Καθώς οι μαχητές του ISIS ξεφεύγουν από την φυλάκισή τους, δίνουν νέα ζωή σε μια οργάνωση που ποτέ δεν είχε εξαφανιστεί στην πραγματικότητα. Οι Ευρωπαίοι τρομοκρατούνται από την πιθανότητα να επιστρέψουν οι τζιχαντιστές και να προκαλέσουν χάος στους δρόμους τους. Θα κατηγορήσουν την Τουρκία για τον ανανεωμένο κίνδυνο ασφαλείας.

Η Άγκυρα μπορεί να νοσταλγήσει τους συμμάχους της όταν αντιμετωπίσει ένα εκρηκτικό πρόβλημα στην δική της ασφάλεια. Στο κάτω-κάτω, οι μάχες σε κάποιο σημείο θα υποχωρήσουν, και η Τουρκία θα ελέγξει σημαντικά κομμάτια του κουρδικού εδάφους της Συρίας. Αντί να δεχτούν αυτό το νέο status quo, οι YPG μπορεί να εμπλακούν σε ανταρτοπόλεμο, ίσως ακόμη και με την ενθάρρυνση του συριακού καθεστώτος. Θα ξεκινήσει μια νέα σύγκρουση, καταναλώνοντας ανθρώπους και πόρους σε ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος παρόμοιο με τον κουρδικό αγώνα κατά του Σαντάμ Χουσεΐν στην δεκαετία του 1990, μόνο που τώρα ο αντίπαλος θα είναι ο Ερντογάν.

Οι Κούρδοι στο Ιράκ θα αντιμετωπίσουν ένα δίλημμα. Οικονομικά, εξαρτώνται από την Τουρκία. Αλλά έχουν επιβιώσει από πολυάριθμες σφαγές και δεν μπορούν παρά να είναι συμπαθούντες ως προς την δύσκολη κατάσταση που βρίσκονται οι ομοεθνείς τους, λίγες δεκάδες μίλια μακριά. Ακριβώς όπως οι Κούρδοι παντού απεχθάνονταν τον Σαντάμ, οι Κούρδοι στο Ιράκ και αλλού θα αισθάνονται πιθανότατα με τον ίδιο τρόπο ως προς τον Ερντογάν.

Τα τέλη του περασμένου αιώνα και οι πρώτες δεκαετίες του τωρινού έγιναν μάρτυρες μιας κουρδικής αφύπνισης που καμία τουρκική εισβολή δεν θα μπορέσει να ανατρέψει. Υποστήριξα σε προηγούμενο κείμενό μου [6] στο Foreign Affairs ότι η οικοδόμηση ενός έθνους είναι μια αργή διαδικασία. Οι ήττες μπορούν να είναι τουλάχιστον τόσο ενδυναμωτικές και αναζωογονητικές όσο και οι επιτυχίες. Στις αρχές του 20ου αιώνα -την εποχή των πανίσχυρων κρατών- οι προσπάθειες για την εξάλειψη ολόκληρων πολιτισμών αποδείχθηκαν ανεπιτυχείς. Στον 21ο αιώνα -την εποχή της πληροφορίας- το κράτος εξακολουθεί να είναι ισχυρό, αλλά οι κοινωνίες είναι επίσης σε θέση να κρατήσουν ζωντανές τις ιδέες και τις ταυτότητες. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι η ιδέα ενός κουρδικού έθνους είναι πιο πιθανό τώρα να ξεθωριάσει.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/turkey/2019-10-16/dashing-kurdis...