Η πολωνική δεξιά κέρδισε την ημέρα, αλλά όχι το μέλλον | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η πολωνική δεξιά κέρδισε την ημέρα, αλλά όχι το μέλλον

Νέα κόμματα και νέοι ψηφοφόροι καταφέρνουν να ακούγονται

Το PiS μπορεί να έχει νικήσει επιδέξια το παλιό κόμμα της πλειοψηφίας, το «Πλατφόρμα Πολιτών» (PO), αλλά στην Πολωνία όπως και αλλού, οι νέοι πολιτικοί ανταγωνιστές βρίσκονται σε άνοδο. Τα μικρά κόμματα τα πήγαν συγκριτικά καλά στις πρόσφατες εκλογές και έχουν λόγο για περαιτέρω αισιοδοξία. Ένα χριστιανοδημοκρατικό, αγροτικό κόμμα με την ονομασία Polskie Stronnictwo Ludowe (Πολωνικό Λαϊκό Κόμμα) απέδωσε καλά στις αγροτικές περιοχές, διπλασιάζοντας τις θέσεις του στην κάτω βουλή. Ένας συνασπισμός αριστερών κομμάτων που ονομάζεται Zjednoczona Lewica (Ενωμένη Αριστερά) κέρδισε 49 έδρες -από καθόλου έδρες τέσσερα χρόνια πριν. Ένα νέο ακροδεξιό κόμμα, το Konfederacja Wolnosc i Niepodleglosc (Συνομοσπονδία για την Ελευθερία και την Ανεξαρτησία), κέρδισε 11. Οι φιλελεύθερες και αριστερές γυναίκες εντάχθηκαν στο πολωνικό κοινοβούλιο σε αριθμούς ρεκόρ˙ όπως έκαναν και οι νέοι ακτιβιστές, οι οποίοι εκτοξεύθηκαν στην κορυφή των γεμάτων από ονόματα του κατεστημένου ψηφοδελτίων, σε όλα τα κόμματα.

Η άνοδος αυτών των νέων δυνάμεων θα μπορούσε γρήγορα να καταστήσει ξεπερασμένη την στρατηγική που έχει τελειοποιήσει το PiS. Το κοινό στο οποίο το PiS έχει εστιάσει την ελκυστικότητά του είναι ένα κοινό διαιρεμένο ανάμεσα σε κοινωνικά συντηρητικούς και φιλελεύθερους [υπέρ] της ελεύθερης αγοράς. Αλλά αυτό το τοπίο αλλάζει καθώς το ΡΟ σβήνει και άλλες ομάδες της αντιπολίτευσης αναδύονται με διαφορετικές προτεραιότητες. Αυτά τα μικρά κόμματα επιτίθενται στις πολιτικές του PiS από νέες οπτικές γωνίες και προσφέρουν κοινωνικές και οικονομικές κοσμοθεωρίες που δεν μπορούν να ταξινομηθούν καθαρά ως φιλελεύθερες.

Η Συνομοσπονδία έχει ήδη πολυδιασπάσει την δεξιά ψήφο και απειλεί να την κατακερματίσει περαιτέρω. Με επικεφαλής τους παλιούς συντηρητικούς μαζί με τους νέους φιλελεύθερους, η ομάδα προσφέρει ένα εκρηκτικό κοκτέιλ ριζοσπαστισμού [8]: Mοναρχισμό, μιναρχισμό [στμ: minarchism, η άποψη υπέρ του όσο το δυνατόν λιγότερου κράτους], αντισημιτισμό, ομοφοβία και μισογυνισμό. Το PiS μπορεί να χρειαστεί την υποστήριξη της Συνομοσπονδίας στην Sejm, όπου οι ριζοσπάστες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την μόχλευσή τους για να ωθήσουν τις προτάσεις του PiS ακόμη περισσότερο προς τα άκρα. Τα κεντροαριστερά κόμματα, εν τω μεταξύ, τραβούν τους οικονομικά μειονεκτούντες μακρά από το PiS.

ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ

Κανένα από τα εναλλακτικά κόμματα της Πολωνίας δεν αναμένεται να αναλάβει μόνο του την κυβέρνηση. Αλλά μαζί οι ομάδες βοηθούν να ξηλωθεί το διμερές σύστημα που άρχισε να διαμορφώνεται μετά το 2007. Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του '90, η Πολωνία είχε αρκετές κυβερνήσεις που σχηματίστηκαν από συμμαχίες μικρών κομμάτων. Οι συνασπισμοί ήταν συχνά μεμψίμοιροι και μπερδεμένοι. Αλλά σε μια εποχή πόλωσης, οι Πολωνοί ψηφοφόροι ίσως απαιτήσουν μια επιστροφή σε αυτήν την αργόσυρτη, βασισμένη στους συμβιβασμούς προσέγγιση.

Επί του παρόντος, με το PiS να έχει τον έλεγχο τόσο της Sejm όσο και της Προεδρίας, μια τέτοια αλλαγή δίνει την αίσθηση ότι είναι απομακρυσμένη. Αλλά η μεταβολή των γενεών την φέρνει πιο κοντά. Τα πολωνικά κόμματα αναδιαμορφώνονται καθώς εμφανίζονται φρέσκα πρόσωπα στις εκλογές. Στο παρελθόν, οι αριστεροί συχνά εμποδίζονταν πολιτικά από κατηγορίες ότι ήταν πρώην φιλοσοβιετικοί κομμουνιστές. Οι σημερινοί νέοι αριστεριστές ηγέτες έχουν αποβάλλει τέτοιες ιστορικές συνδέσεις, παρά τις προσπάθειες του PiS και της εκκλησίας να τους τις αποδώσουν. Για [να υιοθετήσουν πολιτικά] μοντέλα, οι νέοι αριστεροί δεν κοιτάζουν προς την Ρωσία αλλά προς την ΕΕ και την Σκανδιναβία. Ακόμη και το PO έχει ένα μερίδιο από νέους, δυναμικούς ηγέτες, στους οποίους το πιο αυτάρεσκο γηραιότερο κατεστημένο σύντομα θα πρέπει να ξεκινήσει να μεταβιβάζει την εξουσία.

Η λαϊκιστική δεξιά είναι το ίδιο ευάλωτη στην δυναμική των γενεών, όπως το κέντρο και η αριστερά. Η επιτυχία των νέων φιλελεύθερων της Συνομοσπονδίας το υπονοεί καθαρά. Το ίδιο ισχύει και για την ένταση μέσα στο PiS μεταξύ του 70χρονου Kaczynski και ορισμένων από τους βουλευτές του που είναι περίπου 20 χρόνια νεότεροι, συμπεριλαμβανομένων των Zbigniew Ziobro και Jaroslaw Gowin. Ανώνυμοι πολιτικοί του PiS [9] υπονόησαν στους δημοσιογράφους ότι αυτοί οι νεότεροι ηγέτες πιέζουν για μεγαλύτερη επιρροή και ότι υπάρχει μια διχαστική μάχη για την ηγεσία του κόμματος.

Τα πολιτικά κόμματα της Πολωνίας απευθύνονται σε ένα ανανεωμένο κοινό. Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε μέγα κύμα διαμαρτυρίας από όλες τις πλευρές: Υπέρ και ενάντια στις αμβλώσεις, στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ (LGBTQ) [10], στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και πολλά άλλα. Την περασμένη εβδομάδα, οι Πολωνοί στο εσωτερικό και στο εξωτερικό κατέγραψαν ρεκόρ αριθμού ψήφων. Σε ένα τέτοιο κοινό μπορεί να υπολογίζει κανείς ότι θα υποβάλλει ισχυρά αιτήματα και θα κάνει σκληρές ερωτήσεις. Η αβεβαιότητα της στιγμής φαίνεται να δυσκολεύει το PO και το PiS -και να εκτοξεύει τους ανταγωνιστές τους προς τα αριστερά και τα δεξιά. Τέσσερα χρόνια μετά από τώρα, οι τακτικές που θα κερδίσουν το επόμενο κοινοβούλιο της Πολωνίας είναι απίθανο να μοιάζουν με εκείνες που ολοκλήρωσαν τις εκλογές την περασμένη εβδομάδα.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/poland/2019-10-25/polands-right-...