Η Χεζμπολάχ ετοιμαζόταν επί δεκαετίες για αυτή την στιγμή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Χεζμπολάχ ετοιμαζόταν επί δεκαετίες για αυτή την στιγμή

Η λιβανέζικη μαχητική ομάδα θα μπορούσε να πρωταγωνιστήσει στην αντίδραση του Ιράν για το χτύπημα κατά του Soleimani

«Τι είναι ακριβώς η τιμωρία;», αναρωτήθηκε ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, σε μια ομιλία του [1] στις 5 Ιανουαρίου, δύο ημέρες αφότου οι Ηνωμένες Πολιτείες σκότωσαν τον Ιρανό διοικητή της Δύναμης Quds, Qasem Soleimani, και τον διοικητή των ιρακινών Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης (Popular Mobilization Forces, PMF), Abu Mahdi al-Muhandis, σε ένα χτύπημα με drone στην Βαγδάτη. Με κανέναν Αμερικανό αξιωματούχο να μην «είναι ίσος με τον Σολεϊμανί ή τον Μουχάντις», σύμφωνα με την εκτίμηση του Νασράλα, η απάντηση ήταν τα αντίποινα εναντίον της «αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή μας». Οι Αμερικανοί πολίτες δεν θα πρέπει να βλάπτονται, είπε, αλλά «οι βάσεις των ΗΠΑ, τα αμερικανικά πολεμικά πλοία, κάθε Αμερικανός στρατιώτης και αξιωματικός» στη Μέση Ανατολή θα ήταν δίκαιοι στόχοι.

15012020-1.jpg

Ο Χασάν Νασράλα απευθύνεται στους υποστηρικτές του κατά την διάρκεια μνημόσυνου για τον Qasem Soleimani, στην Βηρυτό του Λιβάνου, τον Ιανουάριο του 2020. Aziz Taher / Reuters
-------------------------------------------------------------------------

Η Χεζμπολάχ είναι απίθανο να προκαλέσει μια μάχη με τις Ηνωμένες Πολιτείες από μόνη της. Η ομάδα έχει για να ανησυχεί τις δικές της εντάσεις με το Ισραήλ [2], και οι τεράστιες εγχώριες διαμαρτυρίες θέτουν σε κίνδυνο την πολιτική της λαβή στον Λίβανο. Επίσης, υπέστη σοβαρές απώλειες στην Συρία, όπου πολέμησε πλάι-πλάι με το Ιράν για να στηρίξει τον πρόεδρο Μπασάρ αλ-Άσαντ. Αλλά το να μην θέλει έναν πόλεμο δεν είναι το ίδιο με το να είναι απρόθυμη να πολεμήσει σε έναν [πόλεμο]. Η Χεζμπολάχ προετοιμάζεται εδώ και δεκαετίες για αυτή την ημέρα, οικοδομώντας στρατιωτικές, τρομοκρατικές και κυβερνο-ικανότητες στον Λίβανο, στη Μέση Ανατολή και σε όλο τον κόσμο, προκειμένου να αντεπιτεθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε οποιονδήποτε άλλον θα μπορούσε να συμμετάσχει σε πόλεμο εναντίον του Ιράν και των συμμάχων του. Τώρα, λόγω της ιδεολογικής της δέσμευσης προς -και της στρατιωτικής αλληλεξάρτησης με- το Ιράν, η ομάδα μπορεί να μην έχει άλλη επιλογή παρά να εισέλθει σε μια σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η επίθεση των ιρανικών πυραύλων την προηγούμενη εβδομάδα σε δύο ιρακινές βάσεις [3] που φιλοξενούν δυνάμεις των ΗΠΑ ήταν η αρχική, συμβολική και οφθαλμοφανής απάντηση της Τεχεράνης στον θάνατο του Σολεϊμανί. Η πλήρης απάντηση θα ξεδιπλωθεί τους επόμενους μήνες και χρόνια [4] -και πιθανότατα θα έχει την Χεζμπολάχ σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Εκμεταλλευόμενη τα δυνατά της σημεία και αποφεύγοντας μια άμεση συμβατική αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Δύναμη Quds και ο εταίρος της, η Χεζμπολάχ, μπορεί να προσπαθήσουν να οργανώσουν μια περιφερειακή εκστρατεία ασύμμετρων επιθέσεων στη Μέση Ανατολή και ενδεχομένως έξω από αυτήν. Ο στόχος τους θα είναι να διαταράξουν, να απειλήσουν και να περιορίσουν τις επιχειρήσεις των στρατιωτών, των διπλωματών και των αξιωματικών πληροφοριών των ΗΠΑ, στον βαθμό που τα οφέλη της παρουσίας τους στη Μέση Ανατολή να μην υπερβαίνουν πλέον το κόστος.

ΑΔΕΛΦΙΑ ΕΝ ΟΠΛΟΙΣ

Από την ίδρυσή της από την ιρανική Δύναμη Quds στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Χεζμπολάχ έχει σφυρηλατήσει και επιδίωξε να εξισορροπήσει δύο ταυτότητες. Η πρώτη είναι ως ένας λιβανέζικος δρων, με ισχυρή στρατιωτική, πολιτική, θρησκευτική και κοινωνικοοικονομική δομή ικανή να προωθήσει τους εγχώριους στόχους της και να ενδυναμώσει τους Σιίτες που ανήκουν στο κοινωνικό σώμα της. Η δεύτερη είναι ως ένας πληρεξούσιος που έγινε σύμμαχος του Ιράν, πιστός στον λεγόμενο άξονα αντίστασης, ο οποίος περιλαμβάνει το καθεστώς της Συρίας, την Χαμάς και διάφορες περιφερειακές σιιτικές πολιτοφυλακές όπως οι PMF [5]. Αλλά η εξισορρόπηση και των δύο ταυτοτήτων ήταν δύσκολη. Κατά την διάρκεια των δεκαετιών, οι εντάσεις μεταξύ του Ιράν, των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ έχουν εξαπλωθεί περιοδικά και η Χεζμπολάχ έχει βρεθεί να βαδίζει σε στενωπό, επιδιώκοντας να στηρίξει στρατιωτικά το Ιράν χωρίς να προκαλέσει μια αντίδραση των ΗΠΑ που θα απειλούσε τα επιτεύγματά της στον Λίβανο. Το 2006, οι διασυνοριακές επιθέσεις μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ κλιμακώθηκαν σε μια καταστροφική ισραηλινή αεροπορική και στρατιωτική εκστρατεία στο Νότιο Λίβανο και την Βηρυτό. Από τότε, η ομάδα προσπάθησε να αποφύγει τις περιττές εχθροπραξίες με το Ισραήλ. Αντ' αυτού, έχει επικεντρωθεί στην αποτροπή με το να οικοδομήσει ένα οπλοστάσιο προηγμένων πυραύλων και την πραγματοποίηση μετρημένων, αναλογικών απαντήσεων στα ισραηλινά χτυπήματα.

Αλλά το μέγεθος του χτυπήματος στον Σολεϊμανί -που σκότωσε τόσο τον Ιρανό προστάτη της Χεζμπολάχ όσο και τον διοικητή των PMF, τον πιο κοντινό σύμμαχο της οργάνωσης στο Ιράκ- μπορεί να απαιτήσει αντίποινα. Και η εξάρτηση από το Ιράν δεν θα είναι το μόνο κίνητρο για μια τέτοια ενέργεια. Η Χεζμπολάχ θα αισθανθεί πιθανώς την ανάγκη να επιδείξει αποφασιστικότητα στο κοινωνικό σώμα της και τους αντιπάλους της. Η οργάνωση μπορεί ήδη να φοβάται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ προετοιμάζονται να της επιτεθούν, οπότε πιθανότατα θα προσπαθήσει να αποτρέψει και τις δύο χώρες, υπενθυμίζοντας τις ασύμμετρες δυνατότητές της.

Μια εκστρατεία της Χεζμπολάχ εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών θα μπορούσε να λάβει πολλές μορφές, αλλά πιθανότατα θα συνίσταται σε σειρά υπολογισμένων πράξεων βίας που κλιμακώνονται με την πάροδο του χρόνου. Ο στόχος θα είναι να περιοριστεί η ελευθερία δράσης των ΗΠΑ και να αποτραπούν οι επιθέσεις των ΗΠΑ στην κλίμακα του χτυπήματος κατά του Soleimani. Η Χεζμπολάχ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει εργαλεία στρατιωτικά, τρομοκρατικά, [μυστικών] πληροφοριών, κυβερνοχώρου και πληροφόρησης, και θα μπορούσε να το κάνει ανοιχτά ή συγκεκαλυμμένα σε πολλούς τομείς, ανάλογα με τους στρατηγικούς της στόχους αποστολής μηνυμάτων ή την ανάγκη εύλογης δυνατότητας άρνησης. Το εύρος και η σοβαρότητα των επιθέσεων θα βαθμονομηθούν στην ένταση της αντιληπτής απειλής από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, και οι στόχοι θα προξενούν έκπληξη αλλά θα φαίνονται λογικοί εκ των υστέρων.

Τέτοιες επιθέσεις είναι πιθανό να ξεκινήσουν στην βάση της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, όπου ο πιο λογικός στόχος θα ήταν η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ. Δεκάδες στρατιωτών των ΗΠΑ είναι τοποθετημένοι σε πολλές βάσεις σε ολόκληρη την χώρα για να εκπαιδεύσουν και να βοηθήσουν τις ένοπλες δυνάμεις του Λιβάνου. Αντί να επιτεθεί άμεσα σε αυτές τις δυνάμεις και να διακινδυνεύσει μια καταστροφική αντίδραση, η Χεζμπολάχ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυραυλικά πυρά (κάτι που θα μπορούσε να αρνηθεί) για να διαταράξει τις επιχειρήσεις αεροπορικών μεταφορών των ΗΠΑ, και αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς (IED) –για τους οποίους θα μπορούσε να κατηγορήσει τους Σουνίτες μαχητές- να περιορίσει τις κινήσεις των ΗΠΑ στο έδαφος. Επιπλέον, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει κυβερνοεπιθέσεις και ηλεκτρονικές επιθέσεις για να παρεμβάλλει παράσιτα στις επικοινωνίες των ΗΠΑ και να εκθέσει τις ταυτότητες [6] των αξιωματούχων των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ και των λιβανέζικων πηγών τους. Στην συνέχεια, χρησιμοποιώντας προπαγάνδα και παραπληροφόρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα μπορούσε να κινητοποιήσει σμήνη «αυθόρμητων» διαδηλωτών για να κρατήσει τους διπλωμάτες και τους αξιωματούχους πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών περιορισμένους στα ενδιαιτήματά τους. Η Χεζμπολάχ θα μπορούσε επίσης να επιχειρήσει να απαγάγει ή να δολοφονήσει αξιωματούχους των ΗΠΑ, αλλά εάν δεν αυξηθεί δραματικά η ένταση, πιθανότατα θα κρατήσει αυτές τις επιλογές σε εφεδρεία στο επόμενο διάστημα.

Εκτός από την αποτελεσματική εξουδετέρωση των Ηνωμένων Πολιτειών στον Λίβανο, η Χεζμπολάχ μπορεί να αρχίσει να επιτίθεται εναντίον των συμφερόντων των ΗΠΑ σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Πιο μακριά από τους ψηφοφόρους της και τα βασικά συμφέροντά της, η οργάνωση θα είναι πιο πρόθυμη να αναλάβει επιθετική στρατιωτική δράση. Σε συνεργασία με την Δύναμη Quds, η Χεζμπολάχ θα επιδιώξει να αποδείξει την εμβέλεια του άξονα της αντίστασης και να υπερεκτείνει τις δυνάμεις των ΗΠΑ. Η οργάνωση έχει μαχητές στην Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη [7], ώστε να μπορεί να διεξάγει παρόμοιες επιθέσεις (τις οποίες μπορεί να αρνηθεί) εναντίον δυνάμεων και εγκαταστάσεων των ΗΠΑ. Μπορεί επίσης να συνεργαστεί με άλλα μέλη του άξονα, όπως οι ιρακινές PMF, οι Houthi στην Υεμένη και χιλιάδες πιστοί Σιίτες μαχητές της Συρίας, του Αφγανιστάν και του Πακιστάν, προκειμένου να διεξαγάγουν πιο εμφανείς επιθέσεις. Αυτοί οι μαχητές έχουν εμπειρία στο πεδίο της μάχης και αυξανόμενα οπλοστάσια. Είναι επίσης πιστοί στους Ιρανούς διοικητές και στους διοικητές της Χεζμπολάχ που τους εκπαιδεύουν και τους εξοπλίζουν -και θα είναι πρόθυμοι να πολεμήσουν και να πεθάνουν για τον άξονα μετά το μαρτύριο του Σολεϊμανί. Μέσα από μια σταθερή εκστρατεία επιθέσεων σε αμερικανικές εγκαταστάσεις, επικοινωνίες και -ειδικά εάν οι εντάσεις κλιμακωθούν- σε προσωπικό, αυτές οι σύμμαχες σιιτικές δυνάμεις θα καταστήσουν όλο και πιο δύσκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιχειρούν σε μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής.

Η Χεζμπολάχ, φυσικά, κατέχει και ένα άλλο περιφερειακό χαρτί για να παίξει: Την απειλή που θέτει στον πλησιέστερο περιφερειακό σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών, το Ισραήλ. Ως η προωθημένη άμυνα του Ιράν στο Λεβάντε, η οργάνωση εκπαιδεύεται, οργανώνεται και εξοπλίζεται πρωτίστως για σύγκρουση με το Ισραήλ, είτε πρόκειται για άμεσο πόλεμο όπως ο πόλεμος του 2006 είτε για περιφερειακό μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, όπου ο Λίβανος γίνεται ένα κύριο μέτωπο. Η Χεζμπολάχ σχεδόν σίγουρα δεν θέλει μια αντιπαράθεση με το Ισραήλ, ιδιαίτερα με τις εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ-Ιράν σε άνοδο, αλλά είναι έτοιμη να διεξαγάγει έναν [πόλεμο] παρά ταύτα. Η ομάδα διαθέτει ένα τρομερό οπλοστάσιο από πυραύλους ακριβείας και drones, ικανό να χτυπήσει όχι μόνο ισραηλινούς στόχους αλλά και αμερικανικές εγκαταστάσεις στο Ισραήλ, καθώς και πλοία του Ναυτικού των ΗΠΑ που επιχειρούν στη Μεσόγειο. Πέρα από αυτό το τρομερό και –άχρηστο, αν δεν ξεσπάσει ολοκληρωτικός πόλεμος μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ιράν- απίθανο σενάριο, η Χεζμπολάχ θα μπορούσε να μοχλεύσει τους βαθείς δεσμούς της με Παλαιστίνιους μαχητές όπως η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ και η Χαμάς για μικρότερες αλλά και πάλι θανατηφόρες επιθέσεις στο Ισραήλ.

Η Χεζμπολάχ θα μπορούσε επίσης να επιλέξει να εκδικηθεί έξω από τη Μέση Ανατολή, πιθανόν με μια τρομοκρατική επίθεση. Το τρομοκρατικό σκέλος της οργάνωσης, ο Οργανισμός Εξωτερικής Ασφάλειας (External Security Organization, ESO), διατηρεί ίσως δεκάδες πυρήνες [8] στις πέντε ηπείρους. Η Χεζμπολάχ δημιούργησε την οργάνωση αυτή υπομονετικά, επί δεκαετίες, με την υποστήριξη του Ιράν, εν αναμονή μιας ημέρας όπως η σημερινή, όταν η ηγεσία του Ιράν ή της Χεζμπολάχ θα είχε μια ξαφνική ανάγκη να αντιδράσει ή να καταδείξει την ικανότητά της να μάχεται σε ένα παγκόσμιο πεδίο μάχης στον χρόνο και τον τόπο της επιλογής της. Όπως εκτιμά η κοινότητα πληροφοριών των ΗΠΑ [1] πέρυσι, η Χεζμπολάχ «διατηρεί πιθανότατα την δυνατότητα εκτέλεσης μιας σειράς επιθετικών επιλογών ενάντια στα συμφέροντα των ΗΠΑ παγκοσμίως».

Η Χεζμπολάχ και το Ιράν ίσως έχουν ήδη καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η δολοφονία του Σολεϊμανί δικαιολογεί μια θεαματική, θανατηφόρα και οιονεί υποκείμενη σε άρνηση τρομοκρατική απάντηση. Υπολόγισε το ίδιο το 1992, όταν, ως αντίποινα για μια ισραηλινή επίθεση στον τότε ηγέτη της Hezbollah, Abbas Musawi, η οργάνωση οδήγησε ένα φορτηγό-βόμβα στην ισραηλινή πρεσβεία στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, σκοτώνοντας 29 άτομα και τραυματίζοντας εκατοντάδες. Η Χεζμπολάχ και το Ιράν θα μπορούσαν επίσης να αποφασίσουν να διατηρήσουν αυτά τα παγκόσμια στοιχεία σε εφεδρεία για το φοβερό ενδεχόμενο ενός ολοκληρωτικού πολέμου [9]. Είτε έτσι είτε αλλιώς, ο ESO πιθανότατα θα ροκανίσει τον χρόνο του για όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε αυξημένη επαγρύπνηση και θα ψάχνει ευάλωτες αμερικανικές εγκαταστάσεις σε χώρες εκτός της Μέσης Ανατολής όπου οι τοπικές δυνάμεις ασφαλείας είναι αδύναμες και όπου οργανώσεις όπως το Ισλαμικό Κράτος ή η Αλ Κάιντα μπορούν να κατηγορηθούν για την επίθεση. Εάν οι εντάσεις συνεχίσουν να κλιμακώνονται, ο ESO μπορεί να προσπαθήσει να χτυπήσει απευθείας στο έδαφος των ΗΠΑ, όπου είναι γνωστό ότι διατηρεί πράκτορες.

ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΟΣ ΕΧΘΡΟΣ

Μια εκστρατεία αντιποίνων εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών, είτε στη Μέση Ανατολή είτε αλλού, θα έφερνε κινδύνους για την Χεζμπολάχ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους βρίσκονται σε επιφυλακή μετά το χτύπημα κατά του Σολεϊμανί και μπορούν να ανιχνεύσουν και να αποτρέψουν οποιαδήποτε επιχείρηση προσπαθήσει η οργάνωση. Η Χεζμπολάχ και οι άλλοι εταίροι και πληρεξούσιοι του Ιράν στον άξονα, πιθανότατα φοβούνται τα αντίποινα των ΗΠΑ και ενδέχεται να επιδιώξουν να μείνουν χαμηλά στο αμέσως προσεχές διάστημα, παρά την επιθυμία του Ιράν για εκδίκηση. Η Χεζμπολάχ μπορεί να έχει ιδιαίτερα κίνητρα για να το πράξει, επειδή εκατοντάδες χιλιάδες Λιβανέζοι πολίτες διαμαρτύρονται επί του παρόντος για την κυβέρνησή τους [10] και για τον ρόλο της Χεζμπολάχ στο εσωτερικό της καθώς η οικονομία της χώρας αποσυντίθεται. Η πρόκληση ενός καταστρεπτικού πολέμου με τις Ηνωμένες Πολιτείες τώρα θα μπορούσε να διαλύσει την υποστήριξη του κοινού προς την πολιτική πτέρυγα της οργάνωσης.

Η Χεζμπολάχ αντιμετωπίζει τώρα έναν απρόβλεπτο αντίπαλο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο στρατηγικός υπολογισμός του Nasrallah και η στρατιωτική διαδικασία λήψης αποφάσεων έχουν ακονιστεί μέσα από τις δεκαετίες των συγκρούσεων με το Ισραήλ. Από τον πόλεμο του 2006, το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ έχουν αναπτύξει μια κοινή κατανόηση της αναλογικότητας και ένα σύστημα διαχείρισης της κλιμάκωσης μέσω περιοδικών αλλά συνεπών δοκιμών στο πεδίο της μάχης. Ως αποτέλεσμα, κατανοούν τις κόκκινες γραμμές ο ένας του άλλου, τις συνέπειες για το ξεπέρασμά τους και τον τρόπο βαθμονόμησης των απαντήσεων που επιτρέπουν και στις δύο πλευρές να δηλώσουν νικητές και να πάνε σπίτι τους. Η Χεζμπολάχ δεν έχει κανέναν τρόπο να γνωρίζει εάν η διοίκηση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, θα συμμορφωθεί με αυτούς τους άτυπους κανόνες του παιχνιδιού, και ένας λάθος υπολογισμός σχετικά με την προθυμία των ΗΠΑ να απορροφήσουν επιθέσεις θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχεία κλιμάκωση που να απειλήσει τα συμφέροντα της οργάνωσης στον Λίβανο. Αν ο Trump έχει αποδείξει κάτι σκοτώνοντας τον Soleimani είναι ότι, σε αντίθεση με τους προκατόχους του, είναι πρόθυμος να χρησιμοποιήσει την θανατηφόρα ισχύ ενάντια στους Ιρανούς και τους ηγέτες του άξονα της αντίστασης. Αλλά ο πρόεδρος των ΗΠΑ πρέπει επίσης να είναι έτοιμος για τα αντίποινα που θα ακολουθήσουν αναπόφευκτα: Τα «φέρετρα Αμερικανών στρατιωτών», όπως απειλούσε ο Nasrallah στην ομιλία του στις 5 Ιανουαρίου, και, πιθανώς, τα φέρετρα των Αμερικανών διπλωματών, των αξιωματικών πληροφοριών και των απλών πολιτών επίσης.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-01-14/hezboll...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/about%3Ablank
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2018-02-21/israel-s-comin...
[3] https://www.theguardian.com/world/2020/jan/08/suleimani-assassination-tw...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2020-01-03/will-irans-respo...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/iraq/2019-09-30/long-game-iraq
[6] https://www.washingtonpost.com/world/national-security/hezbollah-damages...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/2016-03-31/houthi-hezbollah
[8] https://www.foreignaffairs.com/about%3Ablank%23
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2019-06-04/what-war-iran-wo...
[10] https://www.bbc.com/news/world-middle-east-50118300

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition