Η Ουάσιγκτον πρέπει να προστατεύσει τους Σύρους που φεύγουν από την Idlib

Στο τελευταίο οχυρό της αντιπολίτευσης της Συρίας, οι χειρότεροι φόβοι εκατομμυρίων ανθρώπων γίνονται πραγματικότητα. Με την βοήθεια βάναυσων ρωσικών αεροπορικών επιδρομών, οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις κατέλαβαν το ένα τρίτο της επαρχίας Idlib τους τελευταίους δύο μήνες, εξωθώντας να φύγουν από τα σπίτια τους πάνω από 900.000 [3,5] από τα 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους της περιοχής και προς τα βόρεια, στα κοντινά τουρκικά σύνορα, όπου άλλοι 800.000 εκτοπισμένοι ήδη ζουν σε άτεχνα, υπερσυνωστισμένα στρατόπεδα [2].

Εσωτερικά εκτοπισμένα παιδιά στην Idlib, στην Συρία, τον Φεβρουάριο του 2020. Khalil Ashawi / Reuters
-----------------------------------------------------------------------------------

Το σημερινό κύμα των προσφύγων που δραπετεύουν από την Idlib, το 80% περίπου των οποίων είναι γυναίκες και παιδιά, είναι πλέον η μεγαλύτερη έξοδος [3] της 9ετούς σύγκρουσης στην Συρία. Οι υπηρεσίες βοήθειας έχουν κλονιστεί και τα τρόφιμα είναι λιγοστά. Με καταυλισμούς από σκηνές και ακόμη και δημόσια κτίρια κοντά στα τουρκικά σύνορα να στεγάζουν ήδη όσο περισσότερους πρόσφυγες μπορούν να στεγάσουν, 170.000 εκτοπισμένοι [4] αναγκάστηκαν να κοιμηθούν σε ημιτελή κτίρια, σε χωράφια ή κατά μήκος δρόμων, σε θερμοκρασίες που συχνά πέφτουν κάτω από το μηδέν˙ μωρά και μικρά παιδιά έχουν πεθάνει από την έκθεση [στο κρύο] [1].

ΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΥΠΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ

Είναι σαφές τι θα συμβεί εάν ο συριακός στρατός συλλάβει αυτούς τους πολίτες. Δεκάδες χιλιάδες θα φυλακιστούν˙ πολλοί, απλά θα σκοτωθούν. Η Διεθνής Αμνηστία [5], το Human Rights Watch [6] και η ειδική Εξεταστική Επιτροπή του ΟΗΕ (UN Commission of Inquiry) [7] για την Συρία ανέφεραν τις θηριωδίες που διέπραξε η κυβέρνηση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ κατά των αμάχων και ακόμη και κατά των μελών των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Όταν οι δυνάμεις του Assad φθάσουν στα σύνορα της Τουρκίας, η σκληρή μοίρα των προσφύγων θα σφραγιστεί, εκτός εάν η Τουρκία τους επιτρέψει να περάσουν.

Όμως, η Τουρκία φιλοξενεί ήδη 3,6 εκατομμύρια Σύρους [8], και η υπομονή της μειώνεται. Μη δυνάμενη να απορροφήσει άλλο ένα κύμα προσφύγων τέτοιας κλίμακας, η Τουρκία έχει αναπτύξει τα δικά της στρατεύματα στην Idlib με την ελπίδα να αποτρέψει την συριακή προέλαση. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε [9] να σπρώξει τον συριακό στρατό πίσω στην θέση που είχε πριν αρχίσει αυτός ο τελευταίος γύρος των μαχών στην Idlib. Ωστόσο, τα ρωσικά αεροπλάνα ελέγχουν τον ουρανό στην δυτική Συρία και η Άγκυρα δεν θέλει να αντιμετωπίσει μόνη της τη Μόσχα στην Idlib. (Το ΝΑΤΟ, μια αμυντική συμμαχία στην οποία ανήκει η Τουρκία, δεν θα υποστηρίξει τις τουρκικές δυνάμεις που λειτουργούν εκτός των συνόρων της χώρας). Συριακές κυβερνητικές δυνάμεις, υποστηριζόμενες από ρωσικά αεροσκάφη, έχουν ήδη πλήξει τις τουρκικές θέσεις και 13 Τούρκοι στρατιώτες έχουν σκοτωθεί [10]. Η Άγκυρα στέλνει ενισχύσεις, αλλά τα τουρκικά στρατεύματα έχουν ενεργήσει με σχετική αυτοσυγκράτηση, επιτρέποντας στον συριακό στρατό να τα παρακάμψει και μέχρι και να τα περικυκλώσει καθώς προελαύνει.

Πολύ πρόσφατα, στις 17 Φεβρουαρίου, ο Assad υποσχέθηκε να ανακαταλάβει όλη την Idlib [11]˙ τα στρατεύματά του περιστασιακά σταματούν την προέλασή τους και στην συνέχεια αρχίζουν να κινούνται πάλι, κερδίζοντας έδαφος όπου η αντίσταση είναι αδύναμη. Εάν η Τουρκία δεν μπορεί να σταματήσει την προέλαση του Assad, θα αναγκαστεί να ανοίξει τα σύνορά της. Και δεδομένου ότι δεν μπορεί να υποδεχθεί τόσους πολλούς πρόσφυγες, θα επιτρέψει σε πολλούς, αν όχι στους περισσότερους από αυτούς, να περάσουν από την χώρα προς την Ευρώπη. Αυτό το κύμα Σύρων προσφύγων θα είναι ακόμη μεγαλύτερο από εκείνο του 2015 που ανέτρεψε τις πολιτικές στην Ευρώπη και οδήγησε σε αυξημένη υποστήριξη προς την ακροδεξιά σε πολλές χώρες.

Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ

Η μεγάλη τουρκική στρατιωτική παρουσία θα μπορούσε να καταφέρει μια «απονομή χάριτος» της τελευταίας στιγμής στην Idlib. Αλλά η σύνεση απαιτεί να υπάρχει έτοιμο ένα εναλλακτικό σχέδιο. Η καλύτερη επιλογή για να αποφευχθεί η άμεση στρατιωτική παρέμβαση των ΗΠΑ είναι μια ασφαλής ζώνη [12] που να βρίσκεται στην συριακή πλευρά των τουρκικών συνόρων και να τυγχάνει υπεράσπισης από τουρκικό πυροβολικό, πυραύλους και αντιαεροπορικά συστήματα που βρίσκονται στην τουρκική πλευρά των συνόρων. Εάν τα συριακά αεροσκάφη πλησιάσουν την ασφαλή ζώνη, οι αεράμυνες της Τουρκίας θα μπορούσαν να τα χτυπήσουν στον εναέριο χώρο της Συρίας. Αυτό μπορεί να είναι αρκετό για να αποτρέψει τον συριακό στρατό˙ τα συριακά μαχητικά αεροπλάνα σταμάτησαν να πετούν εκεί όπου η ένοπλη συριακή αντιπολίτευση χρησιμοποίησε τουρκικούς πυραύλους για να καταρρίψει δύο συριακά ελικόπτερα νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Εάν δεν συμβεί αυτό, και οι συριακές μονάδες ξηράς επιτεθούν ή πλησιάσουν την ασφαλή ζώνη, η Τουρκία θα μπορούσε να αντισταθμίσει με πυροβολικό και πυραύλους, συντονιζόμενη με τους Σύρους μαχητές της αντιπολίτευσης. Η ασφαλής ζώνη θα μπορούσε να είναι μικρότερη από δέκα μίλια βαθιά -μόνο όσο [μήκος] θα μπορούσε να καλύψει αξιόπιστα ο τουρκικός στρατός από την δική του πλευρά των συνόρων.