Ο κορωνοϊός θα βάλει τέλος στην παγκοσμιοποίηση όπως την ξέρουμε; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο κορωνοϊός θα βάλει τέλος στην παγκοσμιοποίηση όπως την ξέρουμε;

Η πανδημία εκθέτει ευπάθειες της αγοράς που κανείς δεν γνώριζε ότι υπήρχαν
Περίληψη: 

Καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε ολόκληρο τον κόσμο αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν τον νέο κορωνοϊό και τα επακόλουθά του, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία δεν λειτουργεί όπως νόμιζαν.

Ο HENRY FARRELL είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο George Washington.
Ο ABRAHAM NEWMAN είναι καθηγητής στην Σχολή Εξωτερικών Υπηρεσιών και Διακυβέρνησης Edmund A. Walsh στο Πανεπιστήμιο Georgetown.

Ο νέος κορωνοϊός διαμορφώνεται ως μια τεράστια δοκιμή πίεσης (stress test) για την παγκοσμιοποίηση. Καθώς κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού καταρρέουν, και τα έθνη συσσωρεύουν ιατρικές προμήθειες και σπεύδουν να περιορίσουν τα ταξίδια, η κρίση εξαναγκάζει μια σημαντική επανεκτίμηση της διασυνδεδεμένης παγκόσμιας οικονομίας. Η παγκοσμιοποίηση όχι μόνο επέτρεψε την ταχεία εξάπλωση της μεταδοτικής ασθένειας, αλλά έχει ενθαρρύνει την βαθιά αλληλεξάρτηση μεταξύ επιχειρήσεων και εθνών, γεγονός που τους καθιστά πιο ευάλωτους σε απροσδόκητους κραδασμούς. Τώρα, τόσο οι επιχειρήσεις όσο και τα έθνη ανακαλύπτουν ακριβώς πόσο ευάλωτοι είναι.

17032020-1.jpg

Εργαζόμενοι σε γραμμή συναρμολόγησης σε εργοστάσιο στην επαρχία Shaanxi, στην Κίνα, τον Φεβρουάριο του 2020. Liu Xiao Xinhua / eyevine / Redux
--------------------------------------------------------------------

Αλλά το δίδαγμα του νέου κορωνοϊού δεν είναι ότι η παγκοσμιοποίηση απέτυχε. Το δίδαγμα είναι ότι η παγκοσμιοποίηση είναι εύθραυστη, παρά τα οφέλη της ή ακόμα κι εξαιτίας τους. Επί δεκαετίες, οι αδιάκοπες προσπάθειες μεμονωμένων επιχειρήσεων να εξαλείψουν τα πλεονάσματα παρήγαγαν πρωτοφανή πλούτο. Αλλά αυτές οι προσπάθειες μείωσαν επίσης το ποσό των αχρησιμοποίητων πόρων -αυτό που οι οικονομολόγοι αναφέρουν ως «χαλαρότητα» (“slack”)- στην παγκόσμια οικονομία στο σύνολό της. Σε κανονικές περιόδους, οι επιχειρήσεις συχνά βλέπουν την χαλαρότητα ως ένα μέτρο της αδρανούς, ή ακόμα και σπαταλημένης, παραγωγικής ικανότητας. Όμως, η υπερβολικά λίγη χαλαρότητα καθιστά το ευρύτερο σύστημα εύθραυστο σε περιόδους κρίσης, εξαλείφοντας κρίσιμες ασφάλειες [του συστήματος] έναντι αποτυχίας.

Η έλλειψη εναλλακτικών ασφαλειών παραγωγής μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση των εφοδιαστικών αλυσίδων, όπως συμβαίνει σε ορισμένους ιατρικούς τομείς και τομείς που σχετίζονται με την υγεία ως αποτέλεσμα του νέου κορωνοϊού. Παραγωγοί ζωτικής σημασίας ιατρικών προμηθειών έχουν κατακλυστεί από την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης, βάζοντας τη μια χώρα εναντίον της άλλης σε έναν ανταγωνισμό για πόρους. Το αποτέλεσμα ήταν μια μετατόπιση των δυναμικών της ισχύος μεταξύ των μεγάλων παγκόσμιων οικονομιών, με εκείνες που είναι καλά προετοιμασμένες για την καταπολέμηση του νέου ιού είτε να αποθεματοποιούν πόρους για τον εαυτό τους είτε να βοηθήσουν εκείνες που δεν είναι [καλά προετοιμασμένες] –και, ως αποτέλεσμα, να επεκτείνουν την επιρροή τους στην παγκόσμια σκηνή.

ΕΥΘΡΑΥΣΤΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η συμβατική σοφία σχετικά με την παγκοσμιοποίηση είναι ότι δημιούργησε μια ακμάζουσα διεθνή αγορά, επιτρέποντας στους κατασκευαστές να δημιουργήσουν ευέλικτες αλυσίδες εφοδιασμού με το να υποκαθιστούν έναν προμηθευτή ή ένα εξάρτημα με ένα άλλο ανάλογα με τις ανάγκες. Ο «Πλούτος των Εθνών» του Adam Smith έγινε ο πλούτος του κόσμου, καθώς οι επιχειρήσεις επωφελήθηκαν από έναν παγκοσμιοποιημένο καταμερισμό εργασίας. Η εξειδίκευση παρήγαγε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, η οποία με την σειρά της οδήγησε σε ανάπτυξη.

Αλλά η παγκοσμιοποίηση δημιούργησε επίσης ένα πολύπλοκο σύστημα αλληλεξάρτησης. Οι εταιρείες αγκάλιασαν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, δημιουργώντας ένα μπερδεμένο δίχτυ δικτύων παραγωγής που ύφαινε την παγκόσμια οικονομία. Τα συστατικά ενός δεδομένου προϊόντος θα μπορούσαν τώρα να κατασκευάζονται σε δεκάδες χώρες. Αυτή η κίνηση προς την εξειδίκευση μερικές φορές κατέστησε την υποκατάσταση δύσκολη, ειδικά για ασυνήθιστες δεξιότητες ή προϊόντα. Και καθώς η παραγωγή έγινε παγκόσμια, οι χώρες έγιναν επίσης πιο αλληλεξαρτώμενες, διότι καμία χώρα δεν μπορούσε να ελέγξει όλα τα αγαθά και τα συστατικά που χρειάζεται η οικονομία της. Οι εθνικές οικονομίες ενσωματώθηκαν σε ένα τεράστιο παγκόσμιο δίκτυο προμηθευτών.

Η πανδημία της νόσου που προκαλείται από τον νέο κορωνοϊό, τον COVID-19, εκθέτει την ευθραυστότητα αυτού του παγκοσμιοποιημένου συστήματος. Ορισμένοι οικονομικοί τομείς -ιδιαίτερα εκείνοι με υψηλό βαθμό πλεονασματικότητας και στους οποίους η παραγωγή κατανέμεται σε πολλές χώρες- θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την κρίση σχετικά καλά. Άλλοι θα μπορούσαν να ωθηθούν κοντά στην κατάρρευση εάν η πανδημία εμποδίζει έναν μοναδικό προμηθευτή σε μια μοναδική χώρα να παράγει ένα κρίσιμο και ευρέως χρησιμοποιούμενο συστατικό στοιχείο. Παραδείγματος χάριν, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων σε ολόκληρη την Δυτική Ευρώπη ανησυχούν για την έλλειψη μικρών ηλεκτρονικών ειδών επειδή ένας μοναδικός κατασκευαστής, η MTA Advanced Automotive Solutions, αναγκάστηκε να αναστείλει την παραγωγή [1] σε ένα από τα εργοστάσιά του στην Ιταλία.

Σε μια προγενέστερη εποχή, οι κατασκευαστές ενδέχεται να είχαν δημιουργήσει αποθέματα προμηθειών για να προστατευθούν σε μια στιγμή όπως αυτή. Όμως, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, πολλές επιχειρήσεις συνυπογράφουν το διάσημο ρητό του διευθύνοντος συμβούλου της Apple, Tim Cook, ότι το απόθεμα είναι «θεμελιωδώς κακό». Αντί να πληρώνουν ώστε να αποθηκεύουν τα εξαρτήματα που χρειάζονται για να παράγουν ένα συγκεκριμένο προϊόν, οι εταιρείες αυτές βασίζονται σε αλυσίδες εφοδιασμού «just-in-time» («ακριβώς την στιγμή που πρέπει») οι οποίες λειτουργούν όπως υποδηλώνει το όνομά τους. Αλλά εν μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας, το just-in-time μπορεί εύκολα να γίνει «πολύ αργά». Εν μέρει ως αποτέλεσμα προβλημάτων της αλυσίδας εφοδιασμού, η παγκόσμια παραγωγή φορητών υπολογιστών μειώθηκε κατά 50% τον Φεβρουάριο και η παραγωγή κινητών τηλεφώνων μπορεί να μειωθεί κατά 12% το ερχόμενο τρίμηνο. Και τα δύο προϊόντα κατασκευάζονται με εξαρτήματα που παράγονται από εξειδικευμένους Ασιάτες κατασκευαστές.

ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ