Η επερχόμενη ύφεση λόγω κορωνοϊού

Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι επενδυτές και οι έμποροι θα προσπαθήσουν να ανατιμολογήσουν τόσο το μετοχικό (πόσο είναι πρόθυμοι να πληρώσουν τώρα για ένα ρεύμα μελλοντικών εταιρικών εσόδων) όσο και το πιστωτικό ρίσκο (πόσο σοβαρά αναλαμβάνουν τον κίνδυνο αθέτησης). Το σοκ που θα προκύψει στις μετοχές και άλλα χρηματοπιστωτικά περιουσιακά στοιχεία που ενέχουν ρίσκο θα ενισχυθεί από την διαρθρωτική αστάθεια: Νανουρισμένοι στον εφησυχασμό από τις άφθονες και προβλέψιμες εισροές ρευστότητας των κεντρικών τραπεζών, πολλοί επενδυτές εδώ και χρόνια έχουν επεκταθεί υπερβολικά σε αναζήτηση αποδόσεων και το σύστημα έχει διευκολύνει την υπερβολική ανάληψη ρίσκου από αυτούς. Σαν μια μάζα ανθρώπων που σπεύδουν να βγουν από μια μικρή πόρτα, οι επενδυτές που τρέχουν να επιστρέψουν στην ασφάλεια ασκούν τεράστια πίεση στην λειτουργία των αγορών. Και με αυτή την πίεση έρχεται ο αυξημένος κίνδυνος χρηματοπιστωτικής αστάθειας επιδεινώνοντας την ύφεση στην πραγματική οικονομία -αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «αντίστροφη μόλυνση» (“reverse contamination”).

Ο νέος κορωνοϊός δεν χρειάζεται να προκαλέσει οικονομική κρίση τόσο ξαφνική ή τόσο τρομερή όσο εκείνη των ετών 2007 και 2008. Το τραπεζικό σύστημα δεν αποτελεί πηγή του προβλήματος αυτή την φορά. Σε πολλές μεγάλες οικονομίες, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι τράπεζες είναι πιο καλά κεφαλαιοποιημένες και διοικούμενες. Και το σύστημα πληρωμών και διακανονισμών, το νευρικό κέντρο χρηματοδότησης που επιτρέπει σε όλα τα άλλα να λειτουργούν, είναι πολύ ισχυρότερο σήμερα.

Ωστόσο, δεν θα είναι εύκολο να επανεκκινηθεί μια σύγχρονη διασυνδεδεμένη παγκόσμια οικονομία μετά την παρέλευση της αρχικής απειλής για την υγεία. Η ανάκαμψη θα ξεκινήσει όταν οι αξιωματούχοι της υγειονομικής περίθαλψης μπορούν να διαβεβαιώσουν τους ανθρώπους ότι ο νέος κορωνοϊός έχει περιοριστεί και ότι η ανοσία στην ασθένεια που προκαλεί, γνωστή ως COVID-19, έχει αυξηθεί. (Ένα αποτελεσματικό εμβόλιο θα έκανε και τα δύο). Η ανάκαμψη πιθανότατα θα είναι γρήγορη, αλλά ίσως να μην είναι στιγμιαία. Η αποκατάσταση των κανονικών επιπέδων προσωπικού, των αποθεμάτων και των αλυσίδων εφοδιασμού θα απαιτήσει από τις εταιρείες χρόνο μετά από εβδομάδες ή και μήνες αδράνειας. Το ίδιο και η εφαρμογή και η εναρμόνιση των κυβερνητικών πολιτικών που αποσκοπούν να κάνουν την παγκόσμια οικονομία να λειτουργεί και πάλι.

ΜΙΑ ΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Τα καλά νέα είναι ότι η σωστή αντίδραση από τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες μπορεί να περιορίσει την επερχόμενη κάμψη, να συντομεύσει την διάρκειά της και να συμβάλει στην οξύτερη, ισχυρότερη και πιο βιώσιμη ανάκαμψη. Η πρώτη φάση της αντίδρασης θα πρέπει να περιλαμβάνει στοχοθετημένες και έγκαιρες κυβερνητικές παρεμβάσεις για την προστασία των πλέον ευάλωτων τμημάτων της κοινωνίας, για την διαφύλαξη κρίσιμων τομέων της οικονομίας (ξεκινώντας από την υγειονομική περίθαλψη, όπου η ταχεία πρόοδος είναι το κλειδί για την δημιουργία ενός οικονομικού κατωφλίου),και να διασφαλίσει ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν σωστά. Στο μέτρο του δυνατού, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να μην βασίζονται σε γενικά εργαλεία πολιτικής όπως είναι οι περικοπές των επιτοκίων και τα γενικά δημοσιονομικά κίνητρα κατά την διάρκεια αυτής της αρχικής φάσης της αντίδρασης. Η πολιτική πίεση για την αξιοποίηση αυτών των εργαλείων θα είναι συντριπτική -και όντως, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει ήδη μειώσει σημαντικά τα επιτόκια σε σχεδόν μηδέν- αλλά η αποτελεσματικότητά τους σε μια τέτοια στιγμή είναι πολύ μικρότερη. Στο κάτω-κάτω, είναι οι άνθρωποι που πανικοβάλλονται από μια πανδημία πιθανό να ξεκινήσουν να ταξιδεύουν ή να κάνουν κρουαζιέρες και πάλι εάν τους δοθούν φορολογικές πιστώσεις ή φθηνά δάνεια;

Μόνο καθώς ο νέος ιός θα περιορίζεται και η ανοσία θα βελτιώνεται, θα πρέπει αυτά τα γενικά εργαλεία πολιτικής να αναπτυχθούν μαζικά στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης της ανάκαμψης. Στην ιδανική περίπτωση, αυτή η φάση θα αφορά επίσης τομείς και δραστηριότητες που βελτιώνουν τη μακροπρόθεσμη παραγωγικότητα και ανάπτυξη, όπως οι υποδομές και η εκπαίδευση. Θα υπάρξουν αναπόφευκτα σκληρές αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν σχετικά με το ποιος θα διασωθεί, γιατί και πώς.

Οι κυβερνήσεις θα πρέπει επίσης να συντονιστούν, τόσο εσωτερικά, ώστε να ενεργοποιούν αντιδράσεις από ολόκληρη την κυβέρνηση, όσο και εξωτερικά στο περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Οι πολιτικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης και των κεντρικών τραπεζών μπορούν να ενισχυθούν ιδιαίτερα από τις καλά σχεδιασμένες και καλώς εκτελεσθείσες συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Και ο αντίκτυπος αυτών των συνεργασιών, ιδίως στις χρηματοπιστωτικές αγορές, μπορεί να ενισχυθεί και να επιταχυνθεί με την ξεκάθαρη, διαφανή και συνεπή επικοινωνία.

Ενώ οι κυβερνήσεις προχωρούν στην σταθεροποίηση των οικονομιών και των χρηματοπιστωτικών αγορών, οι τράπεζες και οι ιδιωτικές εταιρείες μπορούν να συμβάλουν στην ελαχιστοποίηση της δριμύτητας και της διάρκειας της επερχόμενης ύφεσης, κάνοντας ό,τι καλύτερο μπορούν για να αποτρέψουν τα προβλήματα ρευστότητας από το να γίνουν προβλήματα φερεγγυότητας. Η ανεκτικότητα από τις τράπεζες θα βοηθούσε πάρα πολύ, όπως και τα ειδικά χρηματοοικονομικά παράθυρα για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

ΤΟ ΝΕΟ, ΝΕΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ