Χρειάζεται ολόκληρος ο κόσμος για να τερματιστεί μια πανδημία

Ίσως για πρώτη φορά στην σύγχρονη ιστορία, ολόκληρος ο διασυνδεδεμένος κόσμος επικεντρώνεται στην επίλυση ενός μόνο προβλήματος. Ο νέος κορωνοϊός, το SARS-CoV-2, και η ασθένεια που προκαλεί, η COVID-19, έχουν καθηλώσει την παγκόσμια κοινότητα, καθώς οι ηγέτες και οι πολίτες επιδιώκουν να ανταποκριθούν σε μια απειλή της οποίας οι διαστάσεις δεν είναι ούτε εντελώς σίγουρες ούτε πλήρως γνωστές.

Μικροσκοπική εικόνα του νέου κορωνοϊού που προκαλεί COVID-19. National Institutes of Health
--------------------------------------------

Τα μέλη της επιστημονικής κοινότητας σε όλο τον κόσμο επιταχύνουν για να βρουν απαντήσεις στα πολλά ερωτήματα που θέτει η πανδημία. Οι ειδικοί συνεργάζονται, τόσο εντός όσο και εκτός των εργαστηρίων, για να παρέχουν τις καλύτερες πληροφορίες απευθείας στο κοινό (για παράδειγμα, μέσω της ιστοσελίδας της Ομοσπονδίας των Αμερικανών Επιστημόνων [Federation of American Scientists] που ενημερώνεται μέσω crowd-sourcing [στμ: από πολυπληθείς ανεξάρτητες πηγές]) [1], για να συντονίσουν τις παγκόσμιες ερευνητικές προτεραιότητες και πολλά άλλα . Αναμφίβολα, καμία κοινότητα ειδικών δεν έχει να διαδραματίσει πιο σημαντικό ρόλο από την άλλη στην εξεύρεση των λύσεων που χρειάζεται ο κόσμος και στην κοινοποίηση αξιόπιστων πληροφοριών προς το κοινό.

ΚΟΙΝΗ ΑΠΕΙΛΗ, ΚΟΙΝΗ ΕΡΕΥΝΑ

Με αξιοσημείωτη ταχύτητα σε αυτούς τους τελευταίους τρεις μήνες, οι επιστήμονες έχουν αποκαλύψει θεμελιώδεις ιδέες για τον νέο κορωνοϊό και τις παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν καλύτερα την ασθένεια που προκαλεί. Τον Δεκέμβριο, μια ομάδα Κινέζων ερευνητών δημοσίευσε την γενετική ακολουθία του νέου ιού στο διαδίκτυο μέσω της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για την Διανομή Όλων των Δεδομένων της Γρίπης (Global Initiative on Sharing All Influenza Data) [2]. Τα δεδομένα αυτά επέτρεψαν στην διεθνή επιστημονική κοινότητα να ξεκινήσει την ανάπτυξη διαγνωστικών εξετάσεων και να διερευνήσει τις θεραπευτικές επιλογές. Η ιστοσελίδα περιέχει πλέον την γενετική ακολουθία του ιού όπως βρίσκεται σε εκατοντάδες ασθενείς σε έξι ηπείρους. Μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου, ερευνητές στην Γερμανία, μαζί με συνεργάτες σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στο Χονγκ Κονγκ, δημοσίευσαν λεπτομέρειες για ένα διαγνωστικό τεστ [3] για την ανίχνευση του νέου κορωνοϊού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) απέστειλε κιτ [4] με βάση τα ευρήματα αυτά σε εργαστήρια παγκοσμίως και διαθέτει τα πρωτόκολλα κιτ από επτά χώρες στην ιστοσελίδα του. Η BioRxiv και η medRxiv, που είναι αμφότερες ανοιχτές ιστοσελίδες αρχείων ακόμη-μη-δημοσιευμένων μελετών στην βιολογία και τις επιστήμες της υγείας, φιλοξενούν επί του παρόντος περισσότερα από 420 άρθρα σχετικά με τον νέο κορωνοϊό. Ο ΠΟΥ έχει αναφέρει περισσότερες από 390 κλινικές δοκιμές στην πλατφόρμα των διεθνών αρχείων του, και η πρώτη κλινική δοκιμή του εμβολίου της [υπηρεσίας] National Institutes of Health ξεκίνησε την Δευτέρα [5].

Όσο εντυπωσιακή κι αν είναι αυτή η πρόοδος, ο κόσμος χρειάζεται περισσότερα, και γρήγορα. Παραμένουν πολλά που οι επιστήμονες δεν καταλαβαίνουν πλήρως για τον καινοφανή κορωνοϊό, συμπεριλαμβανομένης της δυναμικής της μετάδοσής του, της δυνατότητάς του να επανεμφανίζεται κατά κύματα όπως η ισπανική γρίπη του 1918, εάν πρόκειται για μετάλλαξη, από πού προήλθε, και πώς μπορούν να επηρεάσουν την εξάπλωσή του περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η θερμοκρασία. Σχετικά με την ασθένεια, παραμένουν επίσης ερωτήματα, μεταξύ άλλων για ποιο λόγο μπορεί να διαφέρει η ανταπόκριση μεταξύ ομάδων ασθενών στη μόλυνση και εάν οι μολυσμένοι εμφανίζουν βραχυπρόθεσμη ή μακροχρόνια ανοσία. Οι ερευνητές αγωνίζονται να αναπτύξουν επιλογές θεραπείας και τεστ που να είναι ακριβείς, ευαίσθητες, γρήγορες και τοπικά αναπτυσσόμενες. Οι επιδημιολόγοι και οι κοινωνικοί επιστήμονες προσπαθούν να καταλάβουν ποια μέτρα μετριασμού θα είναι τα πιο αποτελεσματικά για τον έλεγχο της εξάπλωσης του ιού˙ πόσο πολύτιμα είναι πραγματικά τα ακραία μέτρα όπως η καραντίνα και οι ταξιδιωτικές απαγορεύσεις˙ και ποιες συνέπειες μπορεί να έχουν αυτές οι πολιτικές σε άλλους τομείς της δημόσιας υγείας.

Στην αναζήτηση απαντήσεων για αυτά και για άλλα καυτά ερωτήματα [6], κάθε έθνος έχει κάτι να δώσει και κάτι να κερδίσει. Οι μολυσματικές ασθένειες, όπως συνήθως λέγεται, δεν γνωρίζουν σύνορα, όπως και οι γνώσεις που απαιτούνται για την καταπολέμησή τους. Οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο μοιράζονται τακτικά πληροφορίες και συνεργάζονται διασυνοριακά. Η τρέχουσα πανδημία έχει τους επιστήμονες να εργάζονται μαζί σε πλατφόρμες όπως η Slack [7] και να χρησιμοποιούν νέα εργαλεία όπως η μηχανική μάθηση (machine learning), για την ταχεία ανίχνευση του νέου κορωνοϊού σε δοκιμές [8] που χρησιμοποιούν μεγάλο όγκο δεδομένων από πολλαπλές πηγές. Αυτή η επιδημία έχει επιδείξει σε πραγματικό χρόνο το πώς η επιστημονική κατανόηση μπορεί πράγματι να είναι ένα παγκόσμιο δημόσιο αγαθό.

Τα τελευταία χρόνια, ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός, ιδίως μεταξύ της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών, έχει προκαλέσει εντεινόμενη δυσφορία σε ορισμένους τομείς που χαρακτηρίζονται από την συνεργατική φύση της επιστημονικής δουλειάς. Στον βαθμό που οι επιστημονικές εξελίξεις οδηγούν σε νέα προϊόντα και τεχνολογίες, οι χώρες που επιδιώκουν να προωθήσουν τα εθνικά ή οικονομικά συμφέροντά τους τείνουν να βλέπουν την επιστήμη περισσότερο μέσω ενός ανταγωνιστικού πρίσματος, παρά συνεταιριστικού. Τα φάρμακα και τα εμβόλια μπορούν να δημιουργήσουν τεράστια έσοδα. Αλλά ο πόλεμος μιας χώρας εναντίον μια ταχέως μεταδιδόμενης μόλυνσης συνδέεται εγγενώς με αυτόν των γειτόνων της -είτε φίλων είτε εχθρών- οπότε όλοι πρέπει να κερδίσουν τη μάχη. Σε μια παγκόσμια πανδημία, η αξία της ανοικτής συνεργασίας είναι προφανής. Η χρησιμότητά της στην αντιμετώπιση άλλων κοινών απειλών, όπως η κλιματική αλλαγή, θα πρέπει επίσης να είναι προφανής.

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΡΟΝΟΣ ΓΙΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ

Η πανδημία του COVID-19 έρχεται σε μια εποχή αυξανόμενου εθνικισμού σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, ο απομονωτισμός και η ξενοφοβία δεν μπορούν να αποτελέσουν αποτελεσματική απάντηση σε αυτή την παγκόσμια κρίση. Η σπουδαιότητα της συγκυρίας αυτής καλεί, αντιθέτως, για ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης και για συνεργασία μεταξύ των εθνών και για ενημερωμένες, τεκμηριωμένες και συντονισμένες απαντήσεις από τις εθνικές κυβερνήσεις.

Ευτυχώς, πολλά ιδρύματα σε διάφορες χώρες και τομείς έχουν αρθεί για να καλύψουν την ανάγκη. Το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates, το Wellcome Trust και η Mastercard αφιέρωσαν 125 εκατομμύρια δολάρια στον Covid-19 Therapeutics Accelerator [9], ο οποίος επιδιώκει να εντοπίσει πιθανές θεραπείες, να επιταχύνει την ανάπτυξή τους και να προετοιμαστεί για την παραγωγή εκατομμυρίων δόσεων για παγκόσμια χρήση. Ο ΠΟΥ εργάζεται για την ολοκλήρωση ενός «κύριου πρωτοκόλλου» για τις κλινικές δοκιμές [10], το οποίο θα αυξήσει το μέγεθος των δοκιμών με το να συγκεντρώνει ομάδες ασθενών σε όλο τον κόσμο και, επομένως, δυνητικά να εντοπίζει τις διαφορές στις απαντήσεις σε όλους τους πληθυσμούς των ασθενών. Οι ηγέτες του G7 συσκέφθηκαν την περασμένη Δευτέρα και συζήτησαν δεσμεύσεις για συνεργασία στον τομέα της έρευνας, μεταξύ άλλων κοινών ανησυχιών [11].

Πολλά άλλα πρέπει να γίνουν για να είναι αποτελεσματική η παγκόσμια συνεργασία. Για παράδειγμα, σε πρόσφατη συνάντηση υπό την καθοδήγηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Παγκόσμιας Ερευνητική Συνεργασία για την Ετοιμότητα για τα Λοιμώδη Νοσήματα (Global Research Collaboration for Infectious Disease Preparedness), περισσότεροι από 300 ειδικοί τόνισαν την ανάγκη [12] να μοιραστούν υλικό σχετικά με τον ιό και τα κλινικά δείγματα ως μια άμεση ερευνητική δράση. Και οι εκκλήσεις για εναρμόνιση των κανονισμών σε εθνικούς και περιφερειακούς φορείς [13] δεν έχουν ποτέ καταστεί πιο δικαιολογημένες, δεδομένου ότι το να απαιτείται από κάθε χώρα ή περιοχή να εγκρίνει ξεχωριστά τα διαγνωστικά και τις θεραπείες δημιουργεί σημεία συμφόρησης των οποίων οι καταστρεπτικές συνέπειες είναι απολύτως ξεκάθαρες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρείχαν ένα εντυπωσιακό παράδειγμα: Η χώρα δεν μπόρεσε να χρησιμοποιήσει τεστ που αναπτύχθηκαν αλλού, όπως εκείνα από τον ΠΟΥ, επειδή δεν είχαν εγκριθεί για χρήση σε Αμερικανούς ασθενείς.

Στο παρελθόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες έδιναν προτεραιότητα στον παγκόσμιο ηγετικό ρόλο τους, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας υγείας. Για παράδειγμα, το 2003, ο Λευκός Οίκος απάντησε στην παγκόσμια επιδημία HIV/AIDS, ξεκινώντας ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης και αφιερώνοντας περισσότερα από 80 δισεκατομμύρια δολάρια σε πόρους για τον παγκόσμιο αγώνα για περιορισμό της νόσου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ηγήθηκαν διεθνών προσπαθειών για την αντιμετώπιση της εκδήλωσης του ιού Ebola στην Δυτική Αφρική το 2014 και βοήθησαν στην ανάπτυξη των Αφρικανικών Κέντρων για τον Έλεγχο και την Πρόληψη Νόσων (Africa Centers for Disease Control and Prevention). Αλλά οι προτεραιότητες έχουν αλλάξει. Το Γραφείο Πολιτικής για της Επιστήμες και την Τεχνολογία του Λευκού Οίκου (Office of Science and Technology Policy, OSTP) συσκέφθηκε πρόσφατα [14] με τους ομολόγους του σε όλο τον κόσμο για να συζητήσει την COVID-19 και η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (U.S. Food and Drug Administration) συμπροήδρευσε στην πρώτο παγκόσμιο ρυθμιστικό συμβούλιο για την ανάπτυξη του εμβολίου για COVID-19, αλλά η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν υπήρξε ισχυρός συμμετέχων σε άλλα διεθνή φόρουμ, ούτε έχει διαμορφώσει μια προσέγγιση που να αξιολογεί την παγκόσμια δέσμευση, ή να εμπλέκει ολόκληρη την κυβέρνηση.

Οι εντάσεις μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών απειλούν περαιτέρω να περιορίσουν την πρόοδο στην έρευνα για τον κορωνοϊό. Τα τελευταία χρόνια, οι ανησυχίες των ΗΠΑ σχετικά με την κινεζική κατασκοπεία και τη μεταφορά τεχνολογίας κατέπνιξαν την επιστημονική συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, όπως καταδείχθηκε από την ποινική δίωξη ή την απόλυση κορυφαίων Αμερικανών ακαδημαϊκών [15], οι οποίοι υποτίθεται ότι συμμετείχαν κρυφά σε προγράμματα για την ανάπτυξη της επιστημονικής επιχείρησης της Κίνας. Αυτές οι εντάσεις περιορίζουν επίσης την εμπλοκή σε υψηλό επίπεδο, όπως αποδείχθηκε από το γεγονός ότι το OSTP δεν συμπεριέλαβε Κινέζους αξιωματούχους στις συζητήσεις του με ξένους ομολόγους του. Στο παρελθόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρησιμοποιούσαν κυβερνητικούς διαύλους για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες τους, ακόμη και καθώς θα αναζητούσαν τρόπους για να συνεχιστεί η συνεργασία με τους Κινέζους επιστήμονες σε θέματα κοινής προτεραιότητας. Τα δύο έθνη κατέχουν τη μεγαλύτερη βιοϊατρική επιστημονική εξειδίκευση παγκοσμίως. Αλλά, παρόλο που τα ιδρύματα μπορούν ακόμα να συνεργάζονται για την καταπολέμηση της COVID-19 (για παράδειγμα, η αμερικανική εταιρεία φαρμακευτικών προϊόντων Gilead συνεργάζεται με το νοσοκομείο Κινεζο-ιαπωνικής Φιλίας στο Πεκίνο [16] για να δοκιμάσει ένα αντιιικό φάρμακο σε ασθενείς στην Wuhan), οι κυβερνητικοί δίαυλοι είναι τεταμένοι, ακριβώς την στιγμή που η εμπλοκή θα μπορούσε να βοηθήσει στην επέκταση της ανταλλαγής δειγμάτων και δεδομένων (data) που απαιτούνται για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΘΕΜΕΛΙΑ

Η Νότια Κορέα έζησε το ξέσπασμα του SARS το 2003 και η αντίδρασή του στην πανδημία COVID-19 αντικατοπτρίζει την καλύτερη προετοιμασία λόγω των διδαγμάτων που αντλήθηκαν. Η χώρα «εξομάλυνε αποτελεσματικά την καμπύλη [17]» της λοίμωξης έτσι ώστε το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης να μπορεί να διαχειριστεί την ασθένεια. Η εμπειρία της Νότιας Κορέας καταδεικνύει την σημασία της διάχυσης των διδαγμάτων -και του γεγονότος ότι τα θεμέλια που έχουν τεθεί σε καλές εποχές είναι πιο κρίσιμα σε δύσκολες στιγμές.

Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα εισήλθε σε αυτήν την κρίση με ένα ισχυρό θεμέλιο κοινών στόχων και διασύνδεσης -ένα [θεμέλιο] που οι επιστήμονες έχουν δημιουργήσει και διατηρήσει μέσω συνεργατικών σχεδίων, ανταλλαγών, διεθνών συναντήσεων, και δέσμευσης στον διάλογο. Οι δεσμοί αυτοί είναι πάντοτε ευεργετικοί, αλλά είναι αποφασιστικοί σε περιόδους κρίσης. Ο Anthony Fauci, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργικών και Λοιμωδών Νοσημάτων (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) στις Ηνωμένες Πολιτείες, επεσήμανε πρόσφατα [18] ότι οι σχέσεις που έχει καλλιεργήσει με Κινέζους ερευνητές κατά την διάρκεια των ετών τον βοήθησαν να ελιχθεί πέρα από τα επίσημα κανάλια.

Οι σημερινοί εθνικοί και παγκόσμιοι θεσμοί σίγουρα θα αλλάξουν πολύ μετά από αυτή την κρίση που είναι επίσης προάγγελος νέων μεταδοτικών ασθενειών που θα έρθουν. Η επιδημία υπογραμμίζει την σημασία μιας πολιτικής των ΗΠΑ που θα αναγνωρίζει την διασύνδεση των ανθρώπων, την κοινή ευθύνη, και την κατανόηση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιο ισχυρές όταν επιλέγουν να ηγηθούν. Η διεθνής συνεργασία στον τομέα της επιστήμης προσφέρει τόσο την καλύτερη ελπίδα για μια λύση στην τρέχουσα κρίση όσο και ένα πρότυπο για να ακολουθήσουν άλλοι θεσμοί [και ιδρύματα] προκειμένου να δημιουργήσουν ένα καλύτερο και ασφαλέστερο κοινό μέλλον.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/2020-03-21/it-takes-world-end-pa...

Σύνδεσμοι:
[1] https://covid19.fas.org/l/en
[2] https://www.gisaid.org/
[3] https://www.nature.com/articles/d41587-020-00002-2
[4] https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/2...
[5] https://www.nih.gov/news-events/news-releases/nih-clinical-trial-investi...
[6] https://www.nationalacademies.org/event/03-11-2020/docs/D012DA4393AD7B75...
[7] https://www.sciencemag.org/news/2020/02/completely-new-culture-doing-res...
[8] https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.03.13.990242v1
[9] https://www.gatesfoundation.org/Media-Center/Press-Releases/2020/03/COVI...
[10] https://www.economist.com/briefing/2020/03/12/understanding-sars-cov-2-a...
[11] https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/g7-leaders-statement/
[12] https://www.who.int/blueprint/priority-diseases/key-action/Roadmap-versi...
[13] https://stm.sciencemag.org/content/8/338/338ed6.short
[14] https://kr.usembassy.gov/031220-president-trumps-science-advisor-leads-c...
[15] https://www.nature.com/articles/d41586-020-00291-2
[16] https://fortune.com/2020/02/03/coronavirus-vaccine-testing-in-china/
[17] https://www.washingtonpost.com/graphics/2020/world/corona-simulator/
[18] https://www.cfr.org/event/threats-global-health-and-bio-security

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition