Πώς να υπάρξει ηγεσία σε μια εποχή πανδημίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς να υπάρξει ηγεσία σε μια εποχή πανδημίας

Τι θα έπρεπε να κάνει η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ για να συσπειρώσει τον κόσμο στην δράση -αλλά δεν το κάνει
Περίληψη: 

Η χειρότερη στιγμή αυτής της κρίσης πολιτικά, ήταν η αποτυχία της Ουάσινγκτον και του Πεκίνου να βάλουν στην άκρη τις ευρύτερες εντάσεις και να συνδυάσουν τις δυνάμεις τους για την καταπολέμηση της πανδημίας.

Ο NICHOLAS BURNS είναι καθηγητής Διπλωματίας και Διεθνών Σχέσεων στην Σχολή Κένεντι του Χάρβαρντ˙ διετέλεσε Υφυπουργός Πολιτικών Υποθέσεων των ΗΠΑ από το 2005 έως το 2008 και Πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ από το 2001 έως το 2005.

Ο κόσμος δεν έχει αντιμετωπίσει ποτέ μια κρίση σαν την [ασθένεια] COVID-19, η οποία έχει θέσει σε δοκιμασία ταυτόχρονα τόσο τα όρια των συστημάτων δημόσιας υγείας παντού, όσο και την ικανότητα των χωρών να συνεργαστούν για μια κοινή πρόκληση. Αλλά είναι σε τέτοιες στιγμές κρίσης που, υπό όλους τους προηγούμενους προέδρους των ΗΠΑ από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τα όργανα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ κινητοποιούνται για ηγεσία. Καλούν τα έθνη στην δράση. Ορίζουν την ατζέντα για το τι πρέπει να γίνει. Χαράζουν ένα μονοπάτι πέρα από το σημείο κρίσης.

26032020-1.jpg

Ο Trump σε συνέντευξη Τύπου με μέλη της Ομάδας Δράσης για τον Κορωνοϊό (Coronavirus Task Force), στον Λευκό Οίκο, τον Μάρτιο του 2020. Yuri Gripas / Reuters
---------------------------------------------------------------------------

Δυστυχώς, ο πρόεδρος Donald Trump πέρασε τα τελευταία τρία χρόνια εξευτελίζοντας και υποβαθμίζοντας αυτούς τους ίδιους θεσμούς και δυσφημίζοντας το είδος της ηγεσίας και της παγκόσμιας συλλογικής δράσης που προωθούν οι ΗΠΑ -γεγονός που αποτελεί έναν από τους λόγους για την ανεπαρκή ανταπόκριση του κόσμου στην πανδημία του κορωνοϊού ως τώρα. Μέχρι στιγμής, οι ηγέτες του κόσμου έχουν κάνει μαζί ανησυχητικά λίγα για να αμβλύνουν την κρίση. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σιωπά. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) προσφέρει ένα χρήσιμο παγκόσμιο κέντρο ανταλλαγών, αλλά δεν διαθέτει παγκόσμια φωνή για να ηγηθεί. Τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επιστρέψει στις εθνικές λύσεις και κλείνουν τα σύνορα για τους γείτονές τους, για πρώτη φορά εδώ και μερικές γενιές. Η Κίνα έκρυψε την κρίση από τον κόσμο στις κρίσιμες πρώτες μέρες της. Και ο Trump υπήρξε ιδιαίτερα αποστασιοποιημένος. Πέρα από προσωπικές τηλεφωνικές συνομιλίες με παγκόσμιους ηγέτες, έχει κάνει μια μόνο προσπάθεια να οργανώσει τις χώρες για να συνασπιστούν -μια μοναδική τηλεδιάσκεψη με ηγέτες από την Ευρώπη, τον Καναδά και την Ιαπωνία στο φόρουμ G-7 όπου προεδρεύει επί του παρόντος.

Ανάλογα με το πόσο καιρό διαρκεί, ο αντίκτυπος της COVID-19 θα μπορούσε να παρομοιαστεί με τον παγκόσμιο πόλεμο, από την άποψη του αριθμού των ανθρώπων που επηρεάζει, των αλλαγών στην καθημερινή ζωή που φέρνει σε κάθε ήπειρο, και του ανθρώπινου κόστους [σε ζωές]. Και ο αντίκτυπος στις επιχειρήσεις, το εμπόριο και τις αγορές θα μπορούσε να οδηγήσει στην πιο καταστροφική παγκόσμια οικονομική κρίση από τη Μεγάλη Ύφεση.

Αυτά τα χειρότερα σενάρια θα είναι δύσκολο να αποφευχθούν χωρίς αμερικανική ηγεσία. Οι εθνικοί ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Trump, ευλόγως έχουν εστιάσει κατά πρώτον την αντιμετώπιση της απειλής για τους πολίτες τους. Ωστόσο, η πανδημία πρέπει να καταπολεμηθεί ταυτόχρονα σε παγκόσμιο επίπεδο, με την πλήρη υποστήριξη ισχυρών χωρών -εκείνων που έχουν την ικανότητα να οργανώνουν, να ορίζουν προτεραιότητες, και να ενώνουν ανόμοιες και συχνά αντιφατικές εθνικές προσπάθειες. Παρ’ όλες τις αλλαγές στο γεωπολιτικό τοπίο τα τελευταία χρόνια, μια βασική πραγματικότητα δεν έχει αλλάξει: Μια τέτοια παγκόσμια δράση είναι αδύνατη εάν η ισχυρότερη χώρα του κόσμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες, απουσιάζει ή ενεργεί μόνη της.

Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΟΡΑ

Συγκρίνετε την εξαιρετική αδράνεια ενάντια στην πανδημία του κορωνοϊού με την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008-9. Κυβερνήσεις υπό την ηγεσία του Γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί και του προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, και έπειτα του Μπαράκ Ομπάμα, χρησιμοποίησαν το G-20 για να ενώσουν τις ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου ώστε να συνεργαστούν για μια παγκόσμια λύση. Τόσο ο Μπους όσο και ο Ομπάμα κατανόησαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, με όλη τους την ισχύ και την τεράστια αξιοπιστία τους, έπρεπε να ηγηθούν εάν ο κόσμος επρόκειτο να εμποδίσει τη μεγάλη οικονομική πτώση [στμ: recession, ύφεση που κρατά τουλάχιστον 6 μήνες] από να γίνει μια μεγάλη ύφεση [στμ: depression, σοβαρή ύφεση που κρατά αρκετά χρόνια].

Καθ’ όλη την ιστορία τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν την τύχη να έχουν οραματική και χαρισματική ηγεσία σε περιόδους κρίσης: Ο George Washington κατά την διάρκεια της επανάστασης, ο Abraham Lincoln κατά τον εμφύλιο πόλεμο, ο Franklin D. Roosevelt κατά την διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Τραμπ, δυστυχώς, δεν έχει αποδείξει ότι είναι οπουδήποτε κοντά σε έναν τέτοιο ηγέτη. Ο χαρακτήρας του τον οδηγεί να διαιρεί και όχι να ενώνει εγχωρίως. Τα τύπου «Πρώτα η Αμερική» ένστικτά του για την εξωτερική πολιτική τον οδηγούν να δρα μόνος στον κόσμο και όχι σε συνεννόηση με άλλους. Φαίνεται ανίκανος να φανταστεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να γίνουν ισχυρότερες και αποτελεσματικότερες με το να αντιμετωπίσουν μια κρίση σε αγαστή συνεργασία με τους συμμάχους και τους εταίρους τους.