Η εμμονή της Κίνας με την κυριαρχία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η εμμονή της Κίνας με την κυριαρχία

Η ανάγκη του Πεκίνου για προβολή ισχύος εξηγεί την συνοριακή σύγκρουση με την Ινδία
Περίληψη: 

Η πανδημία φαίνεται να έχει αυξήσει την ευαισθησία του Πεκίνου σε ζητήματα κυριαρχίας, από το Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν έως τις θάλασσες της Ανατολικής και Νότιας Κίνας, και στα τραχιά σύνορα στα Ιμαλάια με την Ινδία. Αντιμετωπίζοντας πιέσεις στο εσωτερικό και κριτική στο εξωτερικό, η Κίνα θέλει να σηματοδοτήσει ισχύ.

Ο Μ. TAYLOR FRAVEL είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στην έδρα Arthur και Ruth Sloan και Διευθυντής του Προγράμματος Σπουδών Ασφαλείας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ).

Το απόγευμα της 15ης Ιουνίου, εκατοντάδες Κινέζοι και Ινδοί στρατιώτες συγκρούστηκαν στην κοιλάδα Galwan, ένα απομακρυσμένο τμήμα των αμφισβητούμενων συνόρων μεταξύ των δύο χωρών. Είκοσι Ινδοί στρατιώτες και ένας μη επιβεβαιωμένος αριθμός Κινέζων στρατιωτών σκοτώθηκαν σε μια μεσαιωνική σώμα με σώμα μάχη με πέτρες και ρόπαλα, μερικοί τυλιγμένοι με συρματοπλέγματα. Οι μάχες σηματοδότησαν τους πρώτους θανάτους στο μακροχρόνια αμφισβητούμενο σύνορο μετά από 45 χρόνια -και την πιο θανατηφόρα σύγκρουση μεταξύ των δύο ασιατικών γιγάντων από το 1967.

30062020-1.jpg

Κινέζοι στρατιώτες περιπολούν στα σύνορα με την Ινδία στο νομό Ngari, στην Κίνα, τον Απρίλιο του 2017. Reuters
----------------------------------------------------------

Το Πεκίνο και το Νέο Δελχί προσπαθούν τώρα να αποκλιμακώσουν τις εντάσεις, αλλά έχουν στείλει ενισχύσεις στα σύνορα και βλέπουν ο ένας τον άλλον με προσοχή. Η σειρά των γεγονότων που οδήγησαν στην σύγκρουση φαίνεται να ξεκίνησε με την κίνηση της Κίνας μέσα σε ένα τμήμα της κοιλάδας Galwan, δημιουργώντας ερωτήματα σχετικά με τα κινέζικα κίνητρα. Το να προκληθεί η Ινδία θα μπορούσε να ωθήσει το Νέο Δελχί να επιδιώξει στενότερους δεσμούς με την Ουάσιγκτον [1] σε μια εποχή που οι σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας βρίσκονται σε καθοδική πορεία. Δημιουργεί επίσης το ρίσκο να υπονομευθούν οι προσπάθειες της Κίνας να ενισχύσει τις σχέσεις της με την Ινδία [οι οποίες εξελίσσονται] τις τελευταίες δύο δεκαετίες -εν μέρει για να αποτρέψει την δημιουργία ενός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συνασπισμού κρατών που θα μπορούσε να εξισορροπήσει την κινεζική δύναμη.

Μερικοί υποθέτουν ότι η πιο επιθετική στάση της Κίνας προς την Ινδία τους τελευταίους δύο μήνες αποτελεί μέρος μιας εκστρατείας για να αποσπάσει την προσοχή του κινεζικού κοινού από την κριτική για το χειρισμό του Πεκίνου στην πανδημία του κορωνοϊού και την ταχέως επιβραδυνόμενη οικονομία της χώρας. Ωστόσο, τα κομματικά-κρατικά μέσα ενημέρωσης έχουν αποφύγει σε μεγάλο βαθμό την κάλυψη της αντιπαράθεσης από τότε που ξεκίνησε σοβαρά τον Μάιο, και ακόμη και μετά την σύγκρουση αυτόν τον μήνα. Το Xinhua, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων, δημοσίευσε μόνο λίγες λιτές αναφορές, υποδηλώνοντας ότι η κινεζική κυβέρνηση δεν κάνει καμία προσπάθεια να κινητοποιήσει την εγχώρια κοινή γνώμη εναντίον της Ινδίας.

Αντίθετα, η πανδημία φαίνεται να έχει αυξήσει την ευαισθησία του Πεκίνου σε ζητήματα κυριαρχίας, από το Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν έως τις θάλασσες της Ανατολικής και Νότιας Κίνας -και στα τραχιά σύνορα στα Ιμαλάια με την Ινδία. Αντιμετωπίζοντας πιέσεις στο εσωτερικό και κριτική στο εξωτερικό, η Κίνα θέλει να σηματοδοτήσει ισχύ. Κινέζοι αξιωματούχοι ανησυχούν ότι η μετριοπάθεια και η συγκράτηση ενδέχεται να σηματοδοτούν αδυναμία τόσο στις εγχώριες ελίτ, που ενδέχεται να αμφισβητήσουν την ηγεσία του προέδρου Xi Jinping, όσο και σε ξένες χώρες που εμπλέκονται σε διαμάχες με την Κίνα. Αυτή η αυξημένη ευαισθησία σε οποιαδήποτε πρόκληση για τις εδαφικές διεκδικήσεις της, έχει διαμορφώσει την σκληρή απάντηση της Κίνας σε αυτό που θεωρεί ως ινδική πρόκληση στη μακροχρόνια διένεξή τους.

ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΣΧΕΤΙΚΟ ΜΕ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ

Η σύγκρουση τον Ιούνιο ήταν το αποτέλεσμα μιας αντιπαράθεσης μεταξύ κινεζικών και ινδικών δυνάμεων σε διάφορες τοποθεσίες στον «δυτικό τομέα» των αμφισβητούμενων συνόρων τους. Αυτή η περιοχή, γνωστή ως Aksai Chin, περιλαμβάνει περίπου 33.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και βρίσκεται υπό κινεζικό έλεγχο. (Ο «ανατολικός τομέας», που χονδρικά περιλαμβάνει το ινδικό κρατίδιο Arunachal Pradesh, είναι 90.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και υπό τον έλεγχο της Ινδίας, ενώ ο πολύ μικρότερος «μεσαίος τομέας» περίπου 2.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων βρίσκεται υπό λίγο-πολύ ομοιόμορφα διαιρεμένο έλεγχο). Ξεκινώντας αρχικά, στα μέσα Απριλίου, και σίγουρα στις αρχές Μαΐου, η Κίνα μετέφερε μεγάλο αριθμό στρατευμάτων στην «γραμμή του πραγματικού ελέγχου» (line of actual control, LAC) -τα de facto σύνορα που χωρίζουν τις κινεζικές και τις ινδικές δυνάμεις- σε τρεις περιοχές του δυτικού τομέα. Οι αναφορές ποικίλλουν, αλλά η κλίμακα της προέλασης της Κίνας ήταν άνευ προηγουμένου τόσο ως προς τον αριθμό των στρατευμάτων -περίπου 5.000 στρατιώτες- όσο και ως προς την τοποθεσία, με τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό να κινείται σε περιοχές στις οποίες προηγουμένως δεν ήταν ενεργός ούτε διατηρούσε ισχυρή παρουσία. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Κινέζοι στρατιώτες διέσχισαν αυτό που βλέπει η Ινδία ως LAC σε διάφορα σημεία, συμπεριλαμβανομένης της κοιλάδας Galwan, όπου προέκυψε η σύγκρουση στις 15 Ιουνίου.

Οποιαδήποτε κατανόηση αυτών των πρόσφατων δράσεων πρέπει να ξεκινά με την πιο αυστηρή προσέγγιση περί κυριαρχίας που έχει υιοθετήσει η Κίνα από τότε που ο Xi Jinping έγινε γενικός γραμματέας του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Στις αρχές του 2013, ο Xi συνέδεσε την [εθνική] κυριαρχία [2] με την ολοκλήρωση του «κινεζικού ονείρου», διακηρύσσοντας ότι «καμία ξένη χώρα δεν πρέπει να περιμένει από εμάς να πουλήσουμε τα βασικά μας συμφέροντα» ή να περιμένει από την Κίνα «να καταπιεί τον πικρό καρπό» των καταπατήσεων επί της «κυριαρχίας» της. Το 2018, ο Σι είπε πιο έντονα στον υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ, James Mattis, ότι η Κίνα «δεν μπορεί να χάσει ούτε μια ίντσα από το έδαφος που άφησαν οι πρόγονοί μας» [3].

Στην πράξη, η ανανεωμένη έμφαση του Xi στην κυριαρχία είναι εμφανής στις ενέργειες της Κίνας στην γειτονιά της. Η Κίνα έχει ανακτήσει μεγάλες εκτάσεις γης πάνω σε υφάλους για να χτίσει στρατιωτικές βάσεις στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, ενώ καθιερώνει περιπολίες από σκάφη της ακτοφυλακής της σε χωρικά ύδατα για τα οποία φιλονικεί με την Ιαπωνία στην Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας. Το Πεκίνο προσπάθησε επίσης να σφίξει την λαβή του στο Χονγκ Κονγκ, ενώ αύξανε σταδιακά την πίεση στην Ταϊβάν και περιόριζε την ικανότητα του νησιωτικού έθνους να συμμετάσχει στην διεθνή σκηνή.