Βοηθήστε τον Λίβανο να βοηθήσει τον εαυτό του | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Βοηθήστε τον Λίβανο να βοηθήσει τον εαυτό του

Ανοικοδομήστε την Βηρυτό, αλλά κρατήστε την κυβέρνηση υπό λογοδοσία

Οι χώρες δωρητές μπορούν να αρχίσουν να χτίζουν εμπιστοσύνη με το να διευκολύνουν μια πραγματικά ανεξάρτητη έρευνα για την έκρηξη. Πρέπει να εξαρτήσουν την βοήθεια ανασυγκρότησης στον Λίβανο στην συνεργασία με μια τέτοια έρευνα και την αποδοχή των αποτελεσμάτων της.

Οι λιβανέζικοι θεσμοί απέτυχαν προφανώς να αναζητήσουν απαντήσεις από μόνοι τους. Η κυβέρνηση κατηγόρησε την στρατιωτική αστυνομία ότι ηγήθηκε μιας γρήγορης έρευνας και υποσχέθηκε ευρήματα εντός πέντε ημερών από την έκρηξη. Εβδομάδες αργότερα, τα αποτελέσματα παραμένουν ένα μυστήριο. Ανώτεροι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου και του πρωθυπουργού που παραιτήθηκε πρόσφατα, έχουν εμπλακεί σε ένα παιχνίδι κατηγορών τύπου «οφθαλμόν αντί οφθαλμού», αρνούμενοι αρχικά οποιαδήποτε προηγούμενη γνώση για το απόθεμα του νιτρικού αμμωνίου -παρόλο που έγγραφα που έχουν διαρρεύσει προσφέρουν αποδεικτικά στοιχεία για το αντίθετο.

Ακόμα κι αν η έρευνα της κυβέρνησης αποφέρει αποτελέσματα, μεγάλος αριθμός Λιβανέζων δεν θα τα θεωρήσει πειστικά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να προχωρήσουν στην σύσταση μιας διερευνητικής επιτροπής που θα περιλαμβάνει Λιβανέζους και διεθνείς ειδικούς και θα διευθύνεται από μια ανώτερη διεθνή προσωπικότητα. Χώρες των οποίων οι πολίτες σκοτώθηκαν –συμπεριλαμβανομένης της Συρίας, της Αιγύπτου, της Τουρκίας, της Αυστραλίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας και άλλων– θα μπορούσαν να κληθούν να στείλουν ειδικούς. Η επιτροπή θα προσπαθούσε να εξηγήσει την προέλευση της έκρηξης και να καθορίσει ποιος ήταν υπεύθυνος για αυτήν. Με την βοήθεια στην ζυγαριά, και με τις Αρχές που είναι αποστασιοποιημένες από τους πολιτικούς μηχανισμούς του Λιβάνου να βρίσκονται στο τιμόνι, ο έλεγχος είναι πιθανό να παράγει ένα αποτέλεσμα που να είναι αληθινό και όχι πολιτικά βολικό. Σε αντίθεση με την έρευνα που προτάθηκε στην διάσκεψη των δωρητών, μια έρευνα που θα οργανωνόταν από μια ανεξάρτητη εξεταστική επιτροπή δεν θα εξαρτιόταν από την καλή θέληση της κυβέρνησης του Λιβάνου ούτε θα λειτουργούσε υπό την αιγίδα της.

ΕΝΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΙΒΑΝΟ

Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να καταλήξει σε ένα βελτιωμένο μοντέλο διανομής βοήθειας για να παρακάμψει την διαφθορά του Λιβάνου. Κανονικά, οι ξένες χώρες θα δημιουργούσαν ένα ταμείο πολλαπλών δωρεών που θα το διαχειριζόταν η Παγκόσμια Τράπεζα ή άλλοι σημαντικοί συντελεστές, σε συνεργασία με το κράτος υποδοχής. Ωστόσο, δεδομένης της δικαιολογημένης έλλειψης εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση του Λιβάνου, δωρητές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (Gulf Cooperation Council, GCC) και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να στοχεύουν στην δημιουργία μιας διεθνούς Αρχής ανοικοδόμησης που θα είναι περισσότερο αποστασιοποιημένη από την δικαιοδοσία του Λιβάνου. Οι δωρητές θα πρέπει να χαρακτηρίσουν αυτή την Αρχή ως ένα συμβόλαιο -μια συμφωνία που προσφέρει στον Λίβανο βοήθεια δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αντάλλαγμα για μετρήσιμη, αποδεδειγμένη απόδοση στην ανοικοδόμηση της πόλης και του λιμανιού της.

Αυτό το όργανο –ας το αποκαλέσουμε Διεθνής Αρχή Ανασυγκρότησης της Βηρυτού- όχι μόνο θα επιβλέπει τις διεθνείς συνεισφορές αλλά και θα αναλαμβάνει την ευθύνη για την χρήση τους, ζητώντας την συμβολή των ειδικευμένων ομάδων της κοινωνίας των πολιτών του Λιβάνου. Μια τέτοια Αρχή θα σχεδιάζει, θα συμβολαιοποιεί, θα χρηματοδοτεί και θα επιβλέπει την διαδικασία ανοικοδόμησης, καθορίζοντας τις προτεραιότητες στην ανοικοδόμηση της πόλης και επιλέγοντας τους εταίρους της. Το προσωπικό της πρέπει να αποτελείται κυρίως από πολιτικά ανεξάρτητους Λιβανέζους ειδικούς που είναι γνωστοί για την ακεραιότητα και τον επαγγελματισμό τους, ενώ το διοικητικό συμβούλιό της θα πρέπει να περιλαμβάνει μια διεθνή πλειοψηφία εγκεκριμένη από τα κράτη-δωρητές. Όλοι οι δωρητές της ανοικοδόμησης θα πρέπει να λειτουργούν μέσω της Αρχής και όχι μέσω τοπικών κυβερνητικών υπηρεσιών, όπως έχουν κάνει οι δωρητές στο παρελθόν.

Συμβόλαια που εξαρτούν την ενίσχυση από την απόδοση δεν είναι καινούργια. Ο ΟΗΕ υποστήριξε παρόμοια συμβόλαια ανασυγκρότησης στο Ιράκ και το Αφγανιστάν μετά τις εισβολές των ΗΠΑ το 2001 και 2003, αλλά με περιορισμένη επιτυχία. Οι δωρητές δεν ήταν πάντα καλά συντονισμένοι, και ορισμένοι δίστασαν να διακόψουν την βοήθεια, ακόμη και όταν οι κυβερνήσεις υποδοχής δεν εκπλήρωναν τις δεσμεύσεις τους. Σε αντιδιαστολή, η Millennium Challenge Corporation, μια ανεξάρτητη υπηρεσία εξωτερικής βοήθειας των ΗΠΑ, παρέχει αμερικανική βοήθεια σε δεκάδες χώρες που πληρούν τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας. Αυτά τα πρότυπα έχουν ωθήσει αποτελεσματικά την εγχώρια μεταρρύθμιση [6] στις αποδέκτριες χώρες, τις οποίες η υπηρεσία αξιολογεί για την απόδοση, την διαφάνεια και τις προσπάθειές τους για την προώθηση της τοπικής ιδιοκτησίας. Ο Λίβανος χρειάζεται οι δωρήτριες χώρες να δημιουργήσουν έναν παρόμοιο αξιόπιστο συμβατικό μηχανισμό, στον οποίο η κυβέρνηση υποδοχής θα δεσμεύεται για μεταρρυθμίσεις σε αντάλλαγμα για βοήθεια ανασυγκρότησης. Οι δωρητές πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να αποσυρθούν εάν ο Λίβανος αποτύχει να κρατήσει την το δικό του μέρος της συμφωνίας.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΗΓΕΣΙΑΣ

Οι ξένοι δωρητές δεν θα μπορέσουν να αποφύγουν εντελώς την περίπλοκη πολιτική του Λιβάνου, ανεξάρτητα από το πώς προσεγγίζουν την ανοικοδόμηση. Αντ' αυτού, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η ΕΕ και οι χώρες του GCC πρέπει να διασφαλίσουν ότι το λιβανικό κράτος θα ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του λαού του για μια νέα ηγεσία. Πρέπει να εξουσιοδοτηθεί μια νέα κυβέρνηση για την θέσπιση μεταρρυθμίσεων με σκοπό την διαχείριση της σοβαρής οικονομικής κρίσης της χώρας. Μαζί, οι δωρητές μπορούν να προωθήσουν αυτό το δύσκολο αίτημα. Αλλά αν δεν μιλήσουν με μια φωνή, οι σημερινοί Λιβανέζοι ηγέτες θα συνεχίσουν τις συνήθεις δραστηριότητές τους και θα αγνοήσουν τα αιτήματά τους.