Πορεία χωρίς χάρτες στην Ανατολική Μεσόγειο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πορεία χωρίς χάρτες στην Ανατολική Μεσόγειο

Η Ελλάδα ολιγωρεί στην παρουσίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων προς την διεθνή κοινότητα

Χάρτης 2. Η Ελληνική ΑΟΖ όπως έχει δημοσιευθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και βασίζεται στις προβλέψεις της UNCLOS.
-----------------------------------------------------

Με το να μην έχει υιοθετήσει τον ανωτέρω χάρτη η Ελλάδα ως όφειλε, και την αποφυγή οιασδήποτε αναφοράς σε αυτόν, έχουμε σήμερα μια άλλη ιδιάζουσα κατάσταση όπου η ηγεσία της ΕΕ δεν αναφέρεται καθόλου στον εν λόγω δικό της χάρτη ενώ κρατά αποστάσεις από την Ελλάδα στην διένεξή της με την Τουρκία.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η πρώτη και τελευταία φορά που έγινε αναφορά σε θαλάσσιες ζώνες από την ελληνική κυβέρνηση ήταν τον Σεπτέμβριο του 2011 όπου το τότε Υπουργείο Ενέργειας και Ανάπτυξης (ΥΠΕΚΑ) επί κυβερνήσεως Γ. Α. Παπανδρέου ανακοίνωσε διεθνή διαγωνισμό για την διενέργεια σεισμικών ερευνών στο Ιόνιο και Νότια της Κρήτης. Τότε αναρτήθηκε σχετικός χάρτης (βλέπε Χάρτη 3) όπου εμφανίζεται η υπεράκτια περιοχή που προσεφέρετο για σεισμικές έρευνες ενώ αυτή ταυτίζετο πλήρως με την ΑΟΖ της Ελλάδας στην Δυτική Ελλάδα και στην Κρήτη όπως αυτή ορίζετο από τον Ν 4001/2011.

08102020-4.jpg

Χάρτης 3. Υπεράκτιες περιοχές για σεισμικές έρευνες υδρογονανθράκων, ΥΠΕΚΑ, Σεπτέμβριος, 2011.
----------------------------------------------------------

Στην συνέχεια, τον Αύγουστο του 2014 ακολούθησε η ανακοίνωση του Β’ Διεθνούς Γύρου Παραχωρήσεων από το ΥΠΕΝ που ανάρτησε χάρτη (βλέπε Χάρτη 4) που εμφάνιζε τα είκοσι θαλάσσια τεμάχια (sea blocks) τα οποία προκηρύχθηκαν τότε για έρευνες και φυσικά ευρίσκοντο εντός των ορίων της άτυπης αλλά πολύ υπαρκτής Ελληνικής ΑΟΖ στην Δυτική Ελλάδα και νότια της Κρήτης, όπως αυτή είχε ορισθεί με τον Χάρτη του 2011. Έχει ενδιαφέρον ότι και οι δύο αυτοί χάρτες κατατέθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της διαδικασίας που ακολουθήθηκε με την αναγγελία των προσκλήσεων (2011, 2014) στο Journal of the European Union και δημοσιεύτηκαν αυτούσιοι στην εν λόγω έκδοση.

08102020-5.jpg

Χάρτης 4. Παραχωρήσεις περιοχών για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, Β’ Διεθνής Γύρος Παραχωρήσεων 2014. Η γραμμή οριοθέτησης ΑΟΖ συμπίπτει με τα εξωτερικά όρια των παραχωρήσεων (Πηγή: ΕΔΕΥ)
----------------------------------------------------------------

Θα πρέπει επίσης να υπενθυμίσουμε ότι η μη ανακήρυξη ΑΟΖ δεν εμπόδισε την κυβέρνηση Γ. Α. Παπανδρέου τον Σεπτέμβριο του 2011 στην διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού για σεισμικές έρευνες, αλλά ούτε τις μετέπειτα κυβερνήσεις να προχωρήσουν σε περαιτέρω διαγωνισμούς και αργότερα (2014, 2018, 2019) να κατοχυρώσουν παραχωρήσεις στην Δυτική Ελλάδα και νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης (βλέπε χάρτη 5).

Η δε οριοθέτηση των blocks νότια της Κρήτης έφθασε μέχρι την μέση γραμμή με Αίγυπτο και Λιβύη, χωρίς ουδεμία αντίδραση τότε από τις ανωτέρω χώρες, ενώ κάλυψε όλη τη νότια ακτή της μεγαλονήσου από άκρη σε άκρη. Αυτό πρέπει να επισημανθεί γιατί στην πρόσφατα οριοθετηθείσα ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας – Αιγύπτου, αυτή για κάποιον ανεξήγητο λόγο σταματά στον 26ο Μεσημβρινό, ενώ θα μπορούσε να συνεχισθεί πολύ δυτικότερα, αφού υπάρχει σχετική χάραξη μέχρι την οριογραμμή Ελλάδας – Ιταλίας ήδη από το 2014.

Ακόμα, η κυβέρνηση θα μπορούσε, εάν υποθέσουμε ότι επιθυμούσε να υπενθυμίσει διεθνώς που κείνται τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, να επαναπροκηρύξει μέσω της ΕΔΕΥ διεθνή διαγωνισμό (international round) ή να προκαλέσει εκδήλωση ενδιαφέροντος (μέσω της διαδικασίας Open Door) για τις ελεύθερες περιοχές νότια της Κρήτης. Αυτό, όμως, θα υποχρέωνε την κυβέρνηση να δημοσιεύσει χάρτη με τη νέα οριοθέτηση των προσφερόμενων blocks. Δυστυχώς, για μια ακόμη φορά η ελληνική κυβέρνηση απεμπόλησε αυτήν την ευκαιρία για δημοσίευση χάρτη που θα έστελνε ένα σαφές μήνυμα urbi et orbit σε ποιον πραγματικά ανήκει η περιοχή νότια της Κρήτης.

08102020-6.jpg

Χάρτης 5. Σε ισχύ παραχωρήσεις υδρογονανθράκων στην Ελληνική επικράτεια (Πηγή: ΕΔΕΥ)
----------------------------------------------------------------

Όμως, η αντίληψη για τα όρια της Ελληνικής ΑΟΖ στις υπόλοιπες περιοχές νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης και ιδίως ανατολικά του 28 Μεσημβρινού παραμένει εξαιρετικά νεφελώδης και ασαφής αφού η Ελλάδα αποφεύγει επιμελώς να εμφανίσει τα εξωτερικά όρια της Ελληνικής ΑΟΖ (τα οποία συμπίπτουν με αυτά της υφαλοκρηπίδας) υπό το έωλο επιχείρημα ότι δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία με τα όμορα κράτη, δηλαδή με την Λιβύη, την Αίγυπτο (για τις περιοχές που δεν περιέχονται στην πρόσφατη συμφωνία), την Κύπρο και την Τουρκία. Αλλά, η μη ύπαρξη συμφωνίας -που όπως γνωρίζουμε πολύ καλά στην περίπτωση της Τουρκίας είναι σχεδόν αδύνατη αφού δεν αναγνωρίζει καν την δικαιοδοσία του ΣΔΘ -δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία κατά τα τελευταία 25 χρόνια τουλάχιστον, δηλαδή όσο είναι σε ισχύ το ΣΔΘ- για την μη δημοσίευση έστω ενός χάρτη ή χαρτών με τις ελληνικές θέσεις για το τι πραγματικά διεκδικούμε ως εθνικό θαλάσσιο χώρο.

Η μη δημοσιοποίηση των θέσεων μας μέσω χαρτών οδηγεί σε αμφισβητήσεις και σκόπιμες παρερμηνείες όχι μόνο από την Τουρκία αλλά, όπως είδαμε πρόσφατα, και από τους εταίρους μας στην ΕΕ και ευρύτερα, την υποστήριξη των οποίων όμως διακαώς αποζητούμε.