Η ελπίδα για το μέλλον της αμερικανικής ηγεσίας πεθαίνει δύσκολα

Όταν οι υπεύθυνοι λήψης πολιτικών αποφάσεων και οι αναλυτές στην Γερμανία εξετάζουν τα πιθανά μετεκλογικά σενάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες, αναμένουν ότι μια προεδρία του Μπάιντεν θα βοηθήσει στην προώθηση των προτεραιοτήτων που έχουν μεγαλύτερη σημασία για το γερμανικό κοινό. Σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσκόπηση της GMF/Bertelsmann, η κλιματική αλλαγή βρίσκεται στην κορυφή της λίστας σημαντικών διατλαντικών ζητημάτων για τους Γερμανούς -ακόμη και μετά το ξέσπασμα της [ασθένειας] COVID-19. Λίγες αποφάσεις αποξένωσαν τους Γερμανούς και άλλους Ευρωπαίους περισσότερο από την πρόωρη αποχώρηση του Τραμπ από την συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Ο Μπάιντεν έχει δεσμευτεί ότι εάν εκλεγεί, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επανέλθουν αμέσως στην συμφωνία του Παρισιού. Στην συνέχεια, η διοίκησή του θα πρέπει να παρέχει σημαντική υποστήριξη για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η υγεία είναι φυσικά μια άλλη υψηλή προτεραιότητα, και εκεί ο Μπάιντεν αναμένεται να ενισχύσει την διεθνή συνεργασία για την COVID-19 και να συμβάλει στην παγκόσμια αντίδραση για την πανδημία. Αξιωματούχοι της γερμανικής κυβέρνησης και ειδικοί της εξωτερικής πολιτικής επίσης ελπίζουν ότι ο Μπάιντεν θα επανενταχθεί στην πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και θα επιστρέψει στην Συνθήκη για τα Πυρηνικά Όπλα Μέσης Εμβέλειας (Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty) και στην Συνθήκη για τους Ανοιχτούς Ουρανούς (Open Skies Treaty) -όλα εγκαταλειφθέντα από τον Τραμπ αλλά θεωρούμενα από τους Γερμανούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής απαραίτητα για το κοινό πλαίσιο ασφάλειας.

Οι Γερμανοί επιχειρηματικοί και πολιτικοί ηγέτες γνωρίζουν ότι η σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας θα έχει καθοριστική επίδραση στο στρατηγικό τοπίο τις επόμενες δεκαετίες. Ο κίνδυνος να παγιδευτούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες στη μέση ενός ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων είναι μεγάλος. Οι Γερμανοί προβληματίζονται κάπως από τον δικομματικό συναγωνισμό στην Ουάσινγκτον για το ποιος είναι ο πιο σκληρός στην Κίνα, αλλά καλωσορίζουν τα μηνύματα που υποδηλώνουν ότι μια κυβέρνηση Μπάιντεν θα απευθυνθεί σε Ευρωπαίους και Ασιάτες συμμάχους για να επιδιώξει μια κοινή ατζέντα βασισμένη σε κοινά συμφέροντα σε σχέση με την Κίνα.

Ο Trump και η Merkel στην πόλη Biarritz, στην Γαλλία, τον Αύγουστο του 2019. Carlos Barria / Reuters
---------------------------------------------

Λίγες χώρες είναι τόσο εξαρτημένες από την διεθνή βασιζόμενη σε κανόνες εμπορική τάξη όσο η εξαγωγικά προσανατολισμένη Γερμανία. Οι γερμανικές επιχειρήσεις βλέπουν τον προστατευτισμό και τους εμπορικούς πολέμους ως δηλητηριώδεις για το μοντέλο τους, και καλωσορίζουν την υπόσχεση του Μπάιντεν σε αυτές τις σελίδες να «αντισταθεί σε μια επικίνδυνη παγκόσμια διολίσθηση προς τον προστατευτισμό». Ωστόσο, ο υποψήφιος των Δημοκρατικών τάσσεται υπέρ μιας πολιτικής «αγοράστε αμερικανικά» και επιδιώκει να προσελκύσει τα ρεύματα κατά του ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των συνδικάτων και των προοδευτικών Δημοκρατικών. Ως αποτέλεσμα, οι Γερμανοί παρατηρητές έχουν λίγες ψευδαισθήσεις ότι η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ θα αλλάξει ουσιαστικά -αλλά αναμένουν ότι μια κυβέρνηση Μπάιντεν θα σταματήσει τουλάχιστον την περιθωριοποίηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Οι έμπειροι παρατηρητές των Ηνωμένων Πολιτειών στην Γερμανία προειδοποιούν τους αξιωματούχους να περιμένουν περισσότερη συνέχεια παρά αλλαγή στην διεθνή ατζέντα των ΗΠΑ, ακόμη και υπό μια προεδρία Μπάιντεν. Σε τελική ανάλυση, η εγχώρια πολιτική των ΗΠΑ φαίνεται να είναι σχεδόν ανεξίτηλα πολωμένη, η Γερουσία θα είναι ένα εμπόδιο για αλλαγές όσο παραμένει στα χέρια των Ρεπουμπλικανών και η ανάκαμψη της υγείας και της οικονομίας της χώρας θα απασχολήσει κατά πολύ τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ. Ωστόσο, οι περισσότεροι Γερμανοί -και οι περισσότεροι Ευρωπαίοι- ελπίζουν ότι ο Μπάιντεν θα εκπληρώσει την υπόσχεσή του να ανανεώσει τις συμμαχίες των ΗΠΑ και να επαναβεβαιώσει μια αξιόπιστη παγκόσμια ηγεσία των ΗΠΑ με βάση τις δημοκρατικές αξίες. Αυτή η ελπίδα θα πεθάνει δύσκολα.

Η ΘΛΙΨΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΗΤΕΙΑ ΤΡΑΜΠ

Λίγοι πολιτικοί της Γερμανίας αναμένουν ότι η ταραγμένη σχέση της χώρας με τις Ηνωμένες Πολιτείες θα βελτιωθεί υπό την τρέχουσα διοίκηση. Μια δεύτερη διοίκηση Trump, σύμφωνα με τον Norbert Röttgen, τον κεντρώο πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικής Πολιτικής της γερμανικής Bundestag [στμ: της βουλής, δηλαδή] (και υποψήφιο για επικεφαλής του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος της Angela Merkel), είναι πιθανό να προσφέρει περισσότερα από τα ίδια αλλά χειρότερα: «αντιπαράθεση με την Κίνα, τιμωρία της Γερμανίας, πολιτική αποδυνάμωσης και διάσπασης της ΕΕ, απόσυρση του παραδοσιακού ρόλου των ΗΠΑ ως ηγέτη της διεθνούς τάξης, και την τάση να τροφοδοτούνται οι φλόγες των υφιστάμενων συγκρούσεων».

Η γερμανική κοινότητα της εξωτερικής πολιτικής έχει επικεντρωθεί πρωτίστως στον κίνδυνο που μπορεί να θέσει μια δεύτερη θητεία Trump στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ: οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδέχεται να διαβρώσουν περαιτέρω την αξιοπιστία του ΝΑΤΟ ή να αποσυρθούν, και η εχθρότητα του προέδρου των ΗΠΑ προς την ΕΕ («χειρότερη από την Κίνα») θα μπορούσε να αποδυναμώσει ή ακόμη και να κατακερματίσει την ένωση. Και όμως, οι σχεδιαστές της εξωτερικής πολιτικής στην κυβέρνηση και στα think tanks προσπαθούν να βρουν μια «θετική ατζέντα» για να ακολουθήσουν σε μια δεύτερη θητεία Trump.