Μπορεί η COVID-19 να αλλάξει το κράτος πρόνοιας;

Και έτσι, [κάποιες] φτωχές κοινότητες έχουν υιοθετήσει online δίκτυα ως έσχατη λύση και ως υποκατάστατο της περίθαλψης που αποτυγχάνει ή λείπει εντελώς. Στο UN-Habitat, όπου είμαι σύμβουλος, έχουμε δει στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τέτοια δίκτυα έχουν αναπτυχθεί σε όλο τον κόσμο. Βασίζονται σε δωρεάν εφαρμογές συνομιλίας (chatroom apps) που είναι τεχνολογικά απλές και εύκολες στην εγκατάσταση. Αυτές οι πλατφόρμες επιτρέπουν στα μέλη της κοινότητας να προσφέρουν υπηρεσίες υποστήριξης το ένα στο άλλο, να ελέγχουν μικρές μεταφορές χρημάτων, και να επικοινωνούν με μέλη της οικογένειας που βρίσκονται μακριά, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές. Οι φτωχές κοινότητες έχουν χρησιμοποιήσει online δίκτυα για τον μετριασμό των καθημερινών κινδύνων και αντιμετωπίζουν την κατάθλιψη και την απομόνωση που έχουν επιβάλει η πανδημία και τα επακόλουθα lockdown.

ΝΕΑ ΔΙΚΤΥΑ

Τα online δίκτυα βοήθειας ενδέχεται να θυμίσουν σε κάποιους τους οργανισμούς αμοιβαίας βοήθειας που δημιούργησαν οι κοινότητες της εργατικής τάξης στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τον 19ο αιώνα, όπως οι εταιρείες ταφής, οι συνεργατικές τράπεζες, και οι πάροχοι υποθηκών. Αλλά το παρόν δεν αποτελεί κλώνο του παρελθόντος. Οι ομάδες αμοιβαίας βοήθειας ήταν εθελοντικές ενώσεις όπως εκείνες που περιέγραψε ο Alexis de Tocqueville: κοινοτικές αλλά επίσημες, απαιτώντας από τους ανθρώπους να υποβάλουν αίτηση συμμετοχής και να ελεγχθούν. Το Διαδίκτυο δεν είναι Tocquevillιανό: δεν υπάρχουν κριτήρια για συμμετοχή εκτός από την κατοχή ενός κινητού τηλεφώνου. Οι κοινότητες είναι άτυπες, ρευστές και ανοιχτές σε όλους.

Όπως ισχυρίστηκε εδώ και πολύ καιρό η κοινωνιολόγος Theda Skocpol, ένα σύστημα πρόνοιας χρειάζεται ένα κράτος πρόνοιας. Οι εθελοντικές οργανώσεις αποδείχθηκαν απελπιστικά ανεπαρκείς στην αντιμετώπιση των οικονομικών αναγκών εκείνων που υπέφεραν κατά την διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, όπως ακριβώς τα online δίκτυα επικοινωνίας από μόνα τους δεν μπορούν να θεραπεύσουν άτομα που βρίσκονται σε ιατρική πίεση σήμερα. Ωστόσο, υπάρχουν διδάγματα που πρέπει να αντληθούν από τις προηγούμενες προσπάθειες.

Το 1942, ο William Beveridge δημιούργησε το επιδραστικό του σχέδιο για το μετα-υφεσιακό, μεταπολεμικό βρετανικό κράτος πρόνοιας. Επικεντρώθηκε στην σταθεροποίηση της κοινωνίας υιοθετώντας έναν βασικό ελάχιστο μισθό, διασφαλίζοντας ένα ορισμένο εισόδημα από σύνταξη, και παρέχοντας δωρεάν ιατρική περίθαλψη [στμ: σε όσους είναι εγγεγραμμένοι στο σύστημα]. Το μοντέλο του Beveridge έκανε τους απλούς ανθρώπους δικαιούχους βοήθειας: αποτελούσαν ουσιαστικά ένα ακροατήριο της κρατικής ισχύος και δεν συμμετείχαν στην παροχή της δικής τους πρόνοιας.

Ένα τέτοιο σκεπτικό μπορεί να παρεμποδίζει τις απαντήσεις των κεντρικών κυβερνήσεων στους φτωχότερους πολίτες τους που έχουν ανάγκη σήμερα. Οι αξιωματούχοι του νοσοκομείου στην Βομβάη πρέπει να ενταχθούν στο δίκτυο Dharavi και να το χρησιμοποιήσουν ως ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και παρακολούθησης. Αλλά δεν έχουν σκεφτεί να το κάνουν αυτό, ίσως επειδή τα μέλη της online κοινότητας είναι μη επαγγελματίες τους οποίους οι αξιωματούχοι θεωρούν αδαείς -και επιπλέον φτωχοί. Οι online κοινότητες προσφέρουν στις υγειονομικές Αρχές την ευκαιρία, εάν την αρπάξουν, να εμπλέξουν το κοινό όχι ως δικαιούχοι και αποδέκτες περίθαλψης αλλά ως συμμετέχοντες στην παροχή πρόνοιας.

Ο Beveridge και οι ομόλογοί του κατάλαβαν τις δυνάμεις που αποσταθεροποιούν τις κοινωνίες τους ως ότι ήταν οικονομικές και στρατιωτικές. Δεν προέβλεπαν καταστροφικές πιέσεις όπως τις πανδημίες ή την κλιματική αλλαγή. Το μεγάλο μάθημα της περιόδου από την οποία περνά ο πλανήτης είναι ότι αυτές οι πιέσεις είναι συστημικές και όχι απλά επεισόδια. Όταν κυριαρχηθεί η COVID-19, θα αντικατασταθεί από μια άλλη ασθένεια που θα απειλεί τον κόσμο. Η κλιματική αλλαγή έχει προχωρήσει τόσο πολύ που οι επιπτώσεις της θα διαταράξουν την κοινωνία για τις επόμενες γενιές.

Πριν από μια δεκαετία, οι προμηθευτές τεχνολογίας πούλησαν τα αγαθά τους στο κοινό ως μια μετασχηματιστική παν-θεραπεία για όλα για τα δεινά της κοινωνίας. Αλλά μέχρι στιγμής, τα εργαλεία των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή για να αντιμετωπίσουν την συστημική διαταραχή. Οι υπηρεσίες για τους ευημερούντες δεν έχουν νόημα για τις μάζες των φτωχοποιημένων ανθρώπων. Σε μια φτωχή κοινότητα που βρίσκεται σε κρίση, η ταχύτητα, η ευρυζωνικότητα, και η χωρητικότητα αποθήκευσης [δεδομένων] είναι πράγματα ασήμαντα. Η μεγαλύτερη ανάγκη είναι η σύνδεση: να ακούς την φωνή ενός αγαπημένου προσώπου, να λαμβάνεις ένα μήνυμα από έναν γείτονα που χρειάζεται βοήθεια, να μάθεις ότι ένας συγγενής πολύ μακριά έχει επιβιώσει από μια μόλυνση. Δυστυχώς, στην Ινδία και αλλού, η κυβερνητική πολιτική υποστηρίζει την τεχνολογία πολυτελείας και αποτυγχάνει να χρησιμοποιήσει τις εύχρηστες, απλές υπηρεσίες που συνδέουν τις φτωχές κοινότητες μεταξύ τους και ενδεχομένως πέραν αυτών.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition