Η επικίνδυνη διολίσθηση της Αιθιοπίας προς τον εμφύλιο πόλεμο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η επικίνδυνη διολίσθηση της Αιθιοπίας προς τον εμφύλιο πόλεμο

Η σύγκρουση στο δεύτερο πολυπληθέστερο έθνος της Αφρικής προμηνύει άσχημα για την ήπειρο

Για πρώτη φορά, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αιθιοπίας αντιμετωπίζει τώρα μια άμεση πρόκληση από μια ομάδα που ελέγχει μια περιφερειακή κυβέρνηση και έχει σημαντική στρατιωτική ικανότητα [9]. Το TPLF όχι μόνον άφησε τον κυβερνώντα συνασπισμό αλλά αμφισβήτησε άμεσα την εξουσία του. Και έχοντας παίξει καθοριστικό ρόλο στον ανταρτικό πόλεμο εναντίον του Derg, οι ηγέτες του TPLF ξέρουν πώς να ανατρέψουν μια κυβέρνηση.

Σε μια προσπάθεια να ντροπιάσει τον Abiy και να προωθήσει τα αιτήματά του για μεγαλύτερη αυτονομία στην περιοχή Tigray, το TPLF έχει πραγματοποιήσει μια σειρά από σκόπιμα προκλητικές κινήσεις τους τελευταίους μήνες. Αφού ο πρωθυπουργός ανέβαλε τις γενικές εκλογές λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, για παράδειγμα, το TPLF αψήφησε τις εντολές του και διενήργησε τις δικές του εκλογές [10], καθιερώνοντας ουσιαστικά το Tigray ως ένα κράτος εν κράτει.

Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός έκανε ελάχιστα για να ηρεμήσει τις εντάσεις. Παρά την προσεκτικά καλλιεργημένη εικόνα του ως μεταρρυθμιστή, ο Abiy παραμένει ένας στρατιωτικός ηγέτης που ανέβηκε στην κορυφή της υπηρεσίας πληροφοριών της χώρας του πριν αναλάβει την πρωθυπουργία. Το ένστικτό του είναι να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις με βία, όχι με συμβιβασμό. Θα μπορούσε απλώς να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη επιθετικότητα του TPLF με στοχευμένες αεροπορικές επιθέσεις και στην συνέχεια να κάνει έκκληση για ειρήνη με ευνοϊκούς όρους. Αντί γι’ αυτό, τιμώρησε το TPLF τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά -διαλύοντας την περιφερειακή κυβέρνηση του Tigray και κλιμακώνοντας την σύγκρουση. Αποκλείοντας αποτελεσματικά τους ηγέτες της TPLF από το πολιτικό σύστημα, ο Abiy έχει εξασφαλίσει ότι αυτοί θα παλέψουν για να το ανατρέψουν.

Παρά τις βέβαιες προβλέψεις του για μια γρήγορη νίκη [11], ο Abiy ίσως να δυσκολευτεί να πετύχει μια αποφασιστική νίκη εναντίον του TPLF. Το κράτος της Αιθιοπίας είναι ισχυρότερο από όσο στο παρελθόν, αλλά η κυβέρνηση αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις για την εξουσία της σε ολόκληρη την τεράστια επικράτειά της. Και όσο περισσότερο συνεχιστεί η σύγκρουση, τόσο πιο πιθανό είναι και άλλες απελευθερωτικές και αποσχιστικές ομάδες -συμπεριλαμβανομένης της κοινότητας Oromo του ίδιου του Abiy [12]- να μπουν στην συμπλοκή, πολλαπλασιάζοντας τον κύκλο καταστολής και εξέγερσης.

ΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ

Εάν η Αιθιοπία επιστρέψει στον εμφύλιο πόλεμο, ολόκληρη η αφρικανική ήπειρος θα υποφέρει. Η παρατεταμένη στρατιωτική αντιπαράθεση όχι μόνο θα οδηγήσει σε σοβαρές απώλειες ζωών στην Αιθιοπία, αλλά θα θέσει σε κίνηση μια σειρά σχετικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Μια νέα προσφυγική κρίση θα κατακλύσει γειτονικές χώρες όπως η Κένυα και το Σουδάν, οι οποίες ήδη φιλοξενούν σημαντικούς πληθυσμούς από πρόσφυγες ή εκτοπισμένους. Η ίδια η Αιθιοπία έχει 1,8 εκατομμύρια εκτοπισμένους [13] εντός των συνόρων της. Η προσθήκη εκατομμυρίων περισσότερων, σε συνδυασμό με διαταραχές στην γεωργική παραγωγή και στις υποδομές, θα μπορούσε να οδηγήσει σε έλλειψη τροφίμων και να υπονομεύσει την καταπολέμηση του COVID-19.

Ακόμα πιο ανησυχητικό, μια παρατεταμένη σύγκρουση θα μπορούσε να προσελκύσει γειτονικές χώρες, όπως η Αίγυπτος [14] και η Ερυθραία, οι οποίες μπορεί να μπουν στον πειρασμό να υποστηρίξουν είτε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση είτε τους επαναστατικούς στρατούς για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους. Υπάρχουν ήδη φόβοι ότι ο πρόεδρος της Ερυθραίας, Isaias Afwerki, θα παράσχει στρατιωτική υποστήριξη και βοήθεια στον Abiy. Η στενή σχέση μεταξύ των δύο ηγετών και το γεγονός ότι αμφότεροι διατηρούν ιστορικές μνησικακίες εναντίον του TPLF έχει ήδη οδηγήσει τους ηγέτες του Tigrayan να κατηγορήσουν τους δύο άνδρες ότι συνωμοτούν εναντίον τους.

Οι μάχες κλιμακώνονται ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες με βαριές απώλειες. Η διεθνής κοινότητα έχει χάσει την ευκαιρία να αποτρέψει το ξέσπασμα των συγκρούσεων, αλλά λαμβάνοντας έγκαιρη και συντονισμένη δράση, σημαντικοί Δυτικοί δωρητές, σημαντικοί ξένοι εταίροι όπως η Κίνα, και η Αφρικανική Ένωση θα μπορούσαν ακόμη να ενθαρρύνουν τη μετριοπάθεια. Μαζί, θα μπορούσαν να ωθήσουν τον Abiy και το TPLF στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να τονίσουν την ανάγκη να επιστρέψει η κυβέρνηση στην μεταρρυθμιστική ατζέντα της -και να διεξαγάγει αξιόπιστες εκλογές- για να ξαναχτίσει την δημόσια εμπιστοσύνη.

Η ενοποιημένη διεθνής πίεση είναι σπάνια στον σημερινό πολυπολικό κόσμο, αλλά το φάσμα μιας ευρείας σύγκρουσης στο Κέρας της Αφρικής θα πρέπει να βοηθήσει τις περιφερειακές και παγκόσμιες δυνάμεις να φτάσουν σε κοινό τόπο. Παρόλο που έχουν πολύ διαφορετικά συμφέροντα και οράματα για την Αιθιοπία, η Κίνα, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες, και η Αφρικανική Ένωση έχουν κάνει σημαντικές επενδύσεις στην χώρα τα τελευταία χρόνια -από την κατασκευή της έδρας της Αφρικανικής Ένωσης έως την στρατιωτική βοήθεια και μεγάλα αναπτυξιακά έργα- κανένα από τα οποία δεν θα επιβιώσει από έναν εμφύλιο πόλεμο. Εάν δεν υπάρξει συντονισμένη απάντηση τις επόμενες μέρες και η Αιθιοπία μπει σε έναν εμφύλιο πόλεμο πλήρους κλίμακας, δεν θα είναι μόνο οι Αιθίοπες που θα ρωτούν γιατί η διεθνής κοινότητα έκανε τόσα λίγα για να αποτρέψει μια περιφερειακή καταστροφή.