Ο διπλωμάτης ως κηπουρός | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο διπλωμάτης ως κηπουρός

Τι κατάλαβε ο George Shultz για την αμερικανική ισχύ
Περίληψη: 

Όταν ο Shultz πέθανε στην Καλιφόρνια σε ηλικία 100 ετών νωρίτερα αυτόν τον μήνα, άφησε ένα ιστορικό δημόσιας υπηρεσίας που λίγοι Αμερικανοί έχουν επιτύχει στην πρόσφατη ιστορία. Για την δική μου γενιά διπλωματών σταδιοδρομίας, ο Shultz εκπροσωπεί μια αμερικανική ηγεσία που άσκησε εξουσία με ένα επίπεδο εμπιστοσύνης, σκοπού, και αποτελεσματικότητας που απουσιάζει αισθητά τα τελευταία χρόνια.

Ο NICHOLAS BURNS είναι καθηγητής Διπλωματίας και Διεθνών Σχέσεων στην Σχολή Κένεντι στο Harvard. Υπηρέτησε ως υφυπουργός πολιτικών υποθέσεων των ΗΠΑ από το 2005 έως το 2008 και ως πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ από το 2001 έως το 2005.

Τον Ιούλιο του 1988, κατά την διάρκεια του τελευταίου έτους του ως υπουργός Εξωτερικών, ο Τζορτζ Σουλτς ξεκίνησε μια περιοδεία τριών εβδομάδων σε οκτώ χώρες στην Ασία. Καμία κρίση ή επείγων διπλωματικός στόχος δεν παρακίνησε το ταξίδι -αδιανόητα μακρόχρονο για τα σημερινά πρότυπα. Με την Σοβιετική Ένωση σε παρακμή και την Κίνα να εστιάζει προς το εσωτερικό της, η παγκόσμια θέση των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν ισχυρή. Αλλά ο Σουλτς είχε μια βαθιά δέσμευση σε αυτό που ονόμαζε «φροντίδα στον διπλωματικό κήπο». Ήμουν ένας νέος αξιωματικός της Υπηρεσίας Εξωτερικών που συνόδευε τον Shultz. Η παρακολούθηση του τρόπου με τον οποίο αντιμετώπιζε τους οικοδεσπότες του σε κάθε πρωτεύουσα ήταν ένα ισχυρό μάθημα αμερικανικής διπλωματίας και γιατί [αυτή] έχει σημασία.

22022021-2.jpg

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζορτζ Σουλτς, και ο Νορβηγός υπουργός Εξωτερικών, Jonas Gahr Store, στο Όσλο, τον Φεβρουάριο του 2008. Sara Johannessen / Scanpix Norway / Reuters
--------------------------------------------------------

Κατά την άφιξή του στο Τόκιο, ο Σουλτς αύξησε την εμπιστοσύνη των Ιαπώνων –από καιρό ανασφαλείς για την προσοχή που δινόταν αφειδώς στην Κίνα από την επίσκεψη του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον το 1972- διακηρύσσοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν σημαντικότερο σύμμαχο στον κόσμο. Στο Πεκίνο, ο Σουλτς, ο σπάνιος Αμερικανός ηγέτης που άκουγε περισσότερο από όσο μιλούσε, παρέστη σε μακρές συναντήσεις και σε ένα ακόμη πιο μακρόσυρτο τελετουργικό δείπνο στο Θερινό Παλάτι με τους περήφανους αλλά ευερέθιστους οικοδεσπότες του. Από τη Μπανγκόκ και τη Μανίλα μέχρι την Σεούλ, το Χονγκ Κονγκ, την Τζακάρτα και τα Νησιά Μάρσαλ, πέρασε τη μια συνάντηση μετά την άλλη ξεχορταριάζοντας, ποτίζοντας και προσέχοντας τον διπλωματικό κήπο. Η δέσμευσή του να οικοδομεί προσωπικές σχέσεις με τους ξένους ομολόγους του απέδειξε το έντονο ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών για την τύχη μιας ταχέως μεταβαλλόμενης και ανερχόμενης περιοχής.

Η μεταφορά του Shultz περί κηπουρικής βασίστηκε σε μια απλή βασική πεποίθηση: ακόμη και μια υπερδύναμη έπρεπε να εμφανίζεται σε μακρινές πρωτεύουσες, να επιδεικνύει ενδιαφέρον και σεβασμό, να γνωρίζει τους ηγέτες, και να οικοδομεί οικειότητα και εμπιστοσύνη, έτσι ώστε όταν έρθουν οι κρίσεις -που σίγουρα θα έρθουν- να έχει ένα δίκτυο φίλων και συμμάχων για να απευθυνθεί για βοήθεια. Το κόστος της παραμέλησης αυτής της γνώσης έχει γίνει πολύ σαφές σε πολλές περιπτώσεις στις δεκαετίες έκτοτε.

ΜΙΑ ΓΝΗΣΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ

Όταν ο Shultz πέθανε στην Καλιφόρνια σε ηλικία 100 ετών νωρίτερα αυτόν τον μήνα, άφησε ένα ιστορικό δημόσιας υπηρεσίας που λίγοι Αμερικανοί έχουν επιτύχει στην πρόσφατη ιστορία. Για την δική μου γενιά διπλωματών σταδιοδρομίας, ο Shultz εκπροσωπεί μια αμερικανική ηγεσία που άσκησε εξουσία με ένα επίπεδο εμπιστοσύνης, σκοπού, και αποτελεσματικότητας που απουσιάζει αισθητά τα τελευταία χρόνια.

Το τεράστιο εύρος και το βάθος της μακράς υπηρεσίας του Shultz στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν εξαιρετικό από κάθε άποψη. Ένας μάχιμος βετεράνος των πεζοναυτών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Shultz επέστρεψε στο σπίτι του από τον Ειρηνικό για να αποκτήσει διδακτορικό στα οικονομικά στο MIT και πήγε ως μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του προέδρου Dwight Eisenhower πριν μετακομίσει στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, όπου ήταν καθηγητής και τελικά κοσμήτορας της σχολής επιχειρήσεων. Επανερχόμενος στην Ουάσινγκτον από τον πρόεδρο Νίξον, στην συνέχεια, ο Σουλτς έγινε ένα από τα δύο άτομα στην ιστορία των ΗΠΑ που θα υπηρετούσε σε τέσσερις θέσεις υπουργικού συμβουλίου (ο άλλος ήταν ο σύγχρονός του, Elliot Richardson).

Ως Υπουργός Εργασίας, ο Shultz προσπάθησε να δημιουργήσει μεγαλύτερες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις των μαύρων στον κατασκευαστικό κλάδο. Ως ο πρώτος διευθυντής του Γραφείου Διαχείρισης και Προϋπολογισμού (Office of Management and Budget, OMB), έφερε μια διανοητική αυστηρότητα και πρακτική ευαισθησία σε μια από τις λιγότερο γνωστές αλλά πιο σημαντικές θέσεις εργασίας στον εκτελεστικό κλάδο. Διαδεχόμενος τον John Connally ως Υπουργός Οικονομικών, εφάρμοσε την ιστορική μετακίνηση του Νίξον έξω από τον «κανόνα του χρυσού», προτού αποχωρήσει το 1974 από την κυβέρνηση για να διευθύνει την Bechtel [στμ: τεράστια κατασκευαστική εταιρεία]. Ακόμα κι αν δεν επέστρεφε ποτέ πια στην Ουάσινγκτον, ο Σουλτς θα είχε μια θρυλική κυβερνητική καριέρα.

Αλλά ήταν η θητεία του για πάνω από εξάμισι χρόνια ως Υπουργός Εξωτερικών του προέδρου Ρόναλντ Ρέιγκαν, που ήταν το κορυφαίο επίτευγμά του στην δημόσια ζωή. Αναλαμβάνοντας το αξίωμά του το 1982, σε μια εποχή βαθιάς έντασης και διχοτόμησης στον Ψυχρό Πόλεμο, ο Σουλτς ήταν πρωταρχικός αρχιτέκτονας της αντιπαραθετικής στάσης του Ρέιγκαν προς τη Μόσχα και της σημαντικής αμυντικής οικοδόμησης των ΗΠΑ που τελικά δεν μπορούσαν να φτάσουν οι Σοβιετικοί. Ωστόσο, μετά τον διορισμό του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ως γενικού γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος το 1985 και την έναρξη των μεταρρυθμιστικών πολιτικών της glasnost και της περεστρόικα, ο Σουλτς διαπίστωσε νωρίτερα από τον Ρέιγκαν και τους περισσότερους άλλους στην Ουάσιγκτον ότι αυτή ήταν μια πραγματική ευκαιρία για τη μεταμόρφωση της μακράς και φιλέριδος σχέσης με το Κρεμλίνο.