Το άλλο δόγμα Κάρτερ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το άλλο δόγμα Κάρτερ

Το μυστικό πρόγραμμα του Τζίμι Κάρτερ για την αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν και τι σημαίνει για την πολιτική των ΗΠΑ σήμερα

Κατά την διάρκεια της προεδρικής εκστρατείας στις ΗΠΑ το 1980, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν αστειευόταν συχνά ότι ο Τζίμι Κάρτερ ήρθε σε ένα όνειρό του και τον ρώτησε γιατί ήθελε την δουλειά του. «Του είπα ότι δεν ήθελα την δουλειά του», ειρωνεύτηκε ο Ρέιγκαν. «Θέλω να γίνω πρόεδρος».

Στην αμερικανική λαϊκή φαντασία, ο Κάρτερ συχνά χαρακτηρίζεται ως αποτυχημένος πρόεδρος της μιας θητείας που δεν μπορούσε να εξημερώσει τον πληθωρισμό, θρήνησε μια εθνική κακουχία, και βρέθηκε ταπεινωμένος όταν, το 1979, οι αντιαμερικανοί επαναστάτες στο Ιράν ανέτρεψαν τον Mohammad Reza Shah Pahlavi, τον ευθυγραμμισμένο με την Αμερική ηγέτη, και αργότερα κράτησαν ομήρους εκατοντάδες Αμερικανούς στην αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη.

02032021-1.jpg

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ, στην Ουάσιγκτον, τον Απρίλιο του 1980.
Marion S. Trikosko / Reuters
------------------------------------------------

Το εάν ο Κάρτερ αξίζει αυτήν την συνολική εικόνα ή όχι, είναι συζητήσιμο. Αλλά στις τέσσερις δεκαετίες από τότε που έφυγε από το αξίωμα, κατέστη σαφές ότι, τουλάχιστον στην περίπτωση του Ιράν, ο Κάρτερ ήταν μακράν του να είναι αδύναμος και άτυχος. Στην πραγματικότητα, ο Κάρτερ που αναδύεται από την ιστορική καταγραφή -συμπεριλαμβανομένων ορισμένων πρόσφατα αποχαρακτηρισμένων εγγράφων- είναι ένα γεράκι για το Ιράν: παρακαλώντας το ταλαντευόμενο Σάχη να καταστέλλει βίαια την επανάσταση˙ προσπαθώντας να υποκινήσει πραξικόπημα για να σώσει τη μοναρχία˙ και, μετά την επανάσταση, δεσμεύοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια πολιτική αλλαγής του καθεστώτος.

Ο Κάρτερ προσπάθησε σκληρά να αποτρέψει την επανάσταση και μετά να την διαλύσει. Αλλά οι Ιρανοί δεν άκουσαν πραγματικά ποτέ την Ουάσιγκτον. Το μάθημα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ είναι σαφές: οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να δημιουργήσουν την δική τους πραγματικότητα στο Ιράν.

ΔΥΣΚΟΛΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Το 1978, το Ιράν διαλυόταν. Η πολιτική ατμόσφαιρα ήταν ασφυκτική, με κατασκόπους και πληροφοριοδότες παντού. Με πολλούς τρόπους, ο Σάχης ήταν θύμα της δικής του επιτυχίας στην δημιουργία μιας σύγχρονης μεσαίας τάξης και μιας τεράστιας ομάδας εκπαιδευμένων νέων. Όπως συμβαίνει συχνά στις αναπτυσσόμενες χώρες, η συμφωνία του Σάχη με τον λαό του ήταν συναλλακτική: παρέμεναν πολιτικά παθητικοί και τους αντάμειβε με οικονομική ασφάλεια. Αυτό αποδείχθηκε ένα μη βιώσιμο σύμφωνο, καθώς τα μέλη της νέας μεσαίας τάξης ήθελαν όλο και περισσότερο να έχουν λόγο [στα τεκταινόμενα]. Και πίσω από όλη την λάμψη του οικονομικού εκσυγχρονισμού του Σάχη, το Ιράν αντιμετώπιζε μια θρησκευτική αναβίωση, καθώς περισσότεροι άνθρωποι ανακτούσαν την πίστη τους και ήθελαν οι πνευματικοί ηγέτες τους να διαδραματίζουν μεγαλύτερο ρόλο στις εθνικές υποθέσεις. Το τζαμί ήταν ένας τόπος λατρείας που δεν μπορούσε να κλείσει, και έτσι έγινε η πιο σημαντική πλατφόρμα για την αντιπολίτευση.

Ο συνήθως αξιόπιστος Σάχης αντιμετώπιζε μια εξέγερση που δεν μπορούσε ούτε να ελέγξει ούτε να συγκρατήσει. Ο Ayatollah Ruhollah Khomeini είχε καλέσει τους Ιρανούς σε μια μεγάλη αιτία: μια επανάσταση που πραγματοποιήθηκε στο όνομα του Θεού και με ηγέτες τους Ισλαμιστές εκδικητές. Ο Σάχης, απομονωμένος στο παλάτι του, αργοπεθαίνοντας από καρκίνο, έτρεμε και κατηγόρησε τη CIA για την κατάσταση του. Απλώς δεν είχε τα κότσια για τη μάχη.

Ο Κάρτερ δεν είχε επικεντρωθεί πολύ στο Ιράν κατά το πρώτο μισό της προεδρίας του. Η σφυρηλάτηση συμφωνιών ελέγχου όπλων με την Σοβιετική Ένωση και η διαμεσολάβηση της ειρήνης μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ κατανάλωνε την προσοχή του. Το φθινόπωρο του 1978, η προσέγγιση της διοίκησής του προς το Ιράν ήταν ένα συνονθύλευμα αντιφάσεων. Ο Cyrus Vance, υπουργός Εξωτερικών του Κάρτερ, έκανε έκκληση για μια κυβέρνηση συνασπισμού μεταξύ του Σάχη και των αντιπάλων του, την οποία ο Khomeini απέρριψε κοφτά. Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, Zbigniew Brzezinski, ο οποίος είχε μελετήσει επαναστάσεις, πίεσε για μια καταστολή, υποστηρίζοντας ότι οι παραχωρήσεις μόνο θα ενθάρρυναν τους ριζοσπάστες. Η κυβέρνηση κάλεσε τον Σάχη να μεταρρυθμίσει ταυτόχρονα το καθεστώς του και να αποκαταστήσει την τάξη. Κανείς στην Ουάσιγκτον δεν φάνηκε να καταλαβαίνει ότι αυτά τα δύο πράγματα δεν μπορούσαν να γίνουν ταυτόχρονα.

Αλλά όταν ο Κάρτερ τελικά έστρεψε την προσοχή του στο Ιράν, τον Νοέμβριο, το έκανε με πειθαρχία και αποφασιστικότητα. Έβαλε τέλος στην διαμάχη μεταξύ των βοηθών του και, με ένα γραπτό μήνυμα, έδωσε εντολή στον πρέσβη των ΗΠΑ στο Ιράν, William Sullivan, να ενημερώσει τον Σάχη ότι είχε την πλήρη υποστήριξη του Carter, αλλά ότι η Ουάσινγκτον έβλεπε μια «ανάγκη αποφασιστικής δράσης και ηγεσίας για να αποκατασταθεί η τάξη και η δική του εξουσία». Αυτό ήταν ένα σαφές πράσινο φως για μια καταστολή.

Στην Τεχεράνη, ο Sullivan παρουσίασε υπάκουα το μήνυμα του Carter στον Σάχη, ο οποίος απέρριψε την προσφυγή στα όπλα. Σε ένα τηλεγράφημα που έστειλε ο Σάλιβαν στην Ουάσινγκτον, ανέφερε ότι ο Σάχης τον ρώτησε δηκτικά: «Γιατί [ο] πρόεδρος [πιστεύει] ότι μια στρατιωτική κυβέρνηση θα ήταν επιτυχής;». Ο μονάρχης είχε τελειώσει την συνάντησή του με τον Sullivan λέγοντάς του ότι αν ο στρατός χρησιμοποιούσε βία, ο Khomeini «θα έκανε έκκληση για τζιχάντ [ιερό πόλεμο] και θα υπήρχε αιματοχυσία. Ακόμα και μερικοί από τους στρατιωτικούς θα έβαζαν τις υποχρεώσεις τους έναντι του Ισλάμ πάνω από τις υποχρεώσεις τους προς τον Σάχη. Το μόνο που μπορούσε να κάνει ο Κάρτερ ήταν να θρηνήσει, στο ημερολόγιό του, ότι ο Σάχης «δεν ήταν ισχυρός ηγέτης αλλά πολύ αμφίβολος και αβέβαιος για τον εαυτό του».

Λίγο αργότερα, ο Σάχης έφυγε από το Ιράν, ανοίγοντας τον δρόμο για την επιστροφή του Χομεϊνί μετά από 15 χρόνια εξορίας. Με πολλούς τρόπους, η μάχη για το μέλλον του Ιράν έγινε τότε ένας ανταγωνισμός μεταξύ της θέλησης του Ιρανού ayatollah και του Αμερικανού προέδρου. Δύσκολα ήταν ένας ισόρροπος αγώνας, καθώς ο Χομεϊνί είχε την στήριξη μεγάλων περιοχών της χώρας, ενώ ο Κάρτερ έπρεπε να βασιστεί στον διασπασμένο βασιλικό στρατό. Αυτό δεν εμπόδισε τον Κάρτερ, ο οποίος έστειλε τον στρατηγό Robert Huyser, τον αναπληρωτή αρχηγό της Ευρωπαϊκής Διοίκησης των ΗΠΑ, στο Ιράν για να ηρεμήσει τα νεύρα των στρατηγών και να τους προετοιμάσει να αναλάβουν. «Είπα στους στρατηγούς ότι αυτό ήταν “σκληρό ματς” και ότι η χώρα τους διακυβεύεται», υπενθύμισε αργότερα ο Huyser σε ένα ιδιωτικό δείπνο που διοργάνωσε ο τραπεζίτης David Rockefeller και ο βετεράνος πολιτικός John McCloy, σύμφωνα με σημειώσεις από την συνάντηση που διατηρήθηκαν στα έγγραφα του βοηθού του Rockefeller, Joseph Reed. Αλλά οι στρατηγοί του Σάχη ήταν πολύ απασχολημένοι με το να σχεδιάσουν [ο καθένας] την έξοδό τους για να δώσουν μεγάλη προσοχή στις οδηγίες του Huyser. Ο Χιούσερ σύντομα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ήταν «αδιάφοροι» και τακτοποιήθηκε πίσω στην έδρα του στην Γερμανία.

Στις 11 Φεβρουαρίου, καθώς η επανάσταση πλησίαζε προς τον τελικό της θρίαμβο, ο Χιούσερ έλαβε ένα τηλεφώνημα από τον Μπρεζίνσκι, τον υφυπουργό Άμυνας Charles Duncan και τον Στρατηγό David Jones, τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, που τον ρωτούσαν εάν θα ήταν πρόθυμος να επιστρέψει στην Τεχεράνη και να οργανώσει μια στρατιωτική ανάληψη [της εξουσίας]. Είναι αδιανόητο ότι αυτό το αίτημα θα είχε υποβληθεί χωρίς την συγκατάθεση του Carter. Πράγματι, όταν ο McCloy ρώτησε τον Huyser ποιός είχε εκδώσει τις εντολές του, εκείνος επέμεινε ότι «ο πρόεδρος Carter έγραψε τις εντολές προσωπικά και καταλαβαίνω ότι πριν από την επίσημη μετάδοση ήταν χειρόγραφες». Ωστόσο, ο στρατηγός κατάλαβε ότι το τέλος ήταν κοντά και συμφώνησε να επιστρέψει στο Ιράν μόνο εάν ο Λευκός Οίκος του παρείχε 10.000 στρατιώτες των ΗΠΑ. Μετά από μια αμήχανη σιωπή, το τηλεφώνημα τελείωσε.

ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΔΩΜΑΤΙΟ

Η κατάρρευση της δυναστείας Pahlavi δεν τερμάτισε την σύγκρουση μεταξύ της κυβέρνησης Carter και αυτού που πλέον ήταν γνωστό ως Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν. Ο Χομεϊνί ήταν αποφασισμένος να ταπεινώσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και να τιμωρήσει τον Κάρτερ. Η πρεσβεία αποδείχθηκε πολύ δελεαστικός στόχος. Για δεκαετίες, οι ιστορικοί ισχυρίζονταν ότι ο Χομεϊνί δεν είχε εκ των προτέρων γνώση της συνωμοσίας να καταληφθεί το κτίριο και απλώς εκμεταλλεύτηκε επιδέξια την επιδρομή για να πυροδοτήσει τις φλόγες του αντι-αμερικανισμού. Αυτή δεν ήταν η εκτίμηση της CIA. Λίγο μετά την κατάληψη της πρεσβείας από τους μαχητές, συνεκλήθη το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Κάρτερ. «Φαίνεται ότι ο Χομεϊνί έδωσε άδεια για την κατάληψη της πρεσβείας», δήλωσε ο διευθυντής της CIA, Stansfield Turner, στους συναθροισμένους αξιωματούχους, σύμφωνα με ένα πρόσφατα αποχαρακτηρισμένο αρχείο [2] της συνάντησης. «Οι πιθανότητες διαπραγμάτευσης μαζί τους δεν φαίνονται καλές», συμβούλευσε ο Τέρνερ.

Αυτή η άποψη για τον ρόλο του Χομεϊνί επιβεβαιώθηκε διακριτικά από τον Αγιατολάχ Mohammad Mahdavi-Kani, ο οποίος ήταν τότε υπεύθυνος για την εσωτερική ασφάλεια του ιρανικού καθεστώτος. Στο απομνημονεύματά του, θυμάται ότι μετά την επίθεση των μαχητών στην πρεσβεία, κάλεσε τον γιο του Χομεϊνί, Αχμάντ, ο οποίος ενεργούσε ως επικεφαλής του προσωπικού του πατέρα του. «Το βράδυ της κατάληψης της πρεσβείας, ήρθα σε επαφή με τον Αχμάντ και τον ρώτησα, “Τι συμβαίνει;”», έγραψε ο Μαχντάβι-Κανί. Αρχικά, απλά γέλασε και δεν απαντούσε. Τον ρώτησα, «Ήξερες για αυτό;». Εκείνος γέλασε. Τελικά, αφού επέμεινα, είπε: «Ο ιμάμης [Khomeini] είναι ικανοποιημένος με αυτό και δεν πρέπει να εμπλακείτε». Ήταν με υποκίνηση του Khomeini που οι μαχητικοί του ακόλουθοι επιτέθηκαν στην πρεσβεία και κράτησαν 52 Αμερικανούς ως ομήρους για 444 ημέρες.

Εκείνη την εποχή, η αδυναμία του Κάρτερ να απελευθερώσει τους ομήρους -που συμβολίστηκε καλύτερα από μια αποτυχημένη αποστολή διάσωσης η οποία κατέληξε σε καταστροφή- έκανε τις Ηνωμένες Πολιτείες να μοιάζουν με έναν αβοήθητο γίγαντα και οδήγησε πολλούς Αμερικανούς να συμπεράνουν ότι ο Κάρτερ δεν είχε την βούληση να αντιμετωπίσει τον Αγιατολάχ. Πίσω στα παρασκήνια, ωστόσο, ο Κάρτερ δεσμεύτηκε να ανατρέψει την Ισλαμική Δημοκρατία. Πρόσφατα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα [3] αποκαλύπτουν ότι τον Δεκέμβριο του 1979, ο Κάρτερ εξέδωσε ένα προεδρικό πόρισμα -μια κοινοποίηση στο Κογκρέσο που απαιτείται σύμφωνα με νόμους που εγκρίθηκαν μετά το σκάνδαλο του Watergate- διατάζοντας την CIA να «διεξάγει προπαγάνδα και επιχειρήσεις πολιτικής και οικονομικής δράσης για να ενθαρρύνει την δημιουργία ενός υπεύθυνου και δημοκρατικού καθεστώτος στο Ιράν˙ να κάνει επαφές με ηγέτες της ιρανικής αντιπολίτευσης και ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις, προκειμένου να ενθαρρυνθούν αλληλεπιδράσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα ευρύ, φιλοδυτικό μέτωπο ικανό να σχηματίσει μια εναλλακτική κυβέρνηση». Ο φιλειρηνικός Vance επισήμανε την ιστορική βαρύτητα της στιγμής. Σύμφωνα με αποχαρακτηρισμένες σημειώσεις [4] μιας συνεδρίασης της 20ης Δεκεμβρίου, ο Βανς είπε σε μια ομάδα ανώτερων αξιωματούχων και μελών του υπουργικού συμβουλίου ότι το «εύρημα αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα. Δείχνει ότι αυτή η ομάδα έχει αποφασίσει να ενώσει ομάδες για να ρίξει τον Khomeini». Κανείς δεν αντέδρασε.

Η απόφαση να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε το καθεστώς στο Ιράν βασίστηκε σε μια σειρά υποθέσεων που έγιναν από την κοινότητα πληροφοριών. Ήταν η εκτίμηση της CIA ότι «η προσπάθεια του Khomeini να κυβερνήσει ένα ημι-ανεπτυγμένο κράτος των τελών του 20ού αιώνα με τα πρότυπα της θεοκρατίας του 10ου αιώνα τελικά θα αποτύχει», όπως το έθεσε η υπηρεσία σε ένα μνημόνιο του 1979 [5] στον Carter και τους ανώτερους συμβούλους εθνικής ασφάλειας. Οι Αμερικανοί δυσκολεύονταν να πιστέψουν ότι μια συμμορία μουλάδων που αποδεκάτιζαν τις τάξεις της επαγγελματικής γραφειοκρατίας θα μπορούσε να διαχειριστεί ένα σύγχρονο κράτος. Οι ευεργετούμενοι από την ανικανότητά τους [στμ: δηλαδή, των κληρικών], όπως πίστευαν οι αξιωματούχοι στην Ουάσινγκτον, θα ήταν δυνάμεις στην ιρανική αριστερά σε συμμαχία με την Σοβιετική Ένωση. Έτσι, ήταν σημαντικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες να επισπεύσουν την κατάρρευση του καθεστώτος των κληρικών και να τοποθετήσουν φιλοαμερικανικές φατρίες σε θέση να κληρονομήσουν τον μανδύα της ηγεσίας.

Λίγο μετά την κατάληψη της πρεσβείας, ο Κάρτερ συνέστησε μια διυπηρεσιακή επιτροπή για να επιβλέπει τις μυστικές επιχειρήσεις κατά του νέου καθεστώτος στην Τεχεράνη, τοποθετώντας την υπό την καθοδήγηση του David Aaron, του αναπληρωτή συμβούλου εθνικής ασφάλειας. Οι αξιωματούχοι αναφέρονταν στην ομάδα με διάφορα ονόματα, όπως η «μαύρη ομάδα» [6] και «μαύρο δωμάτιο» [7]. Τα ακριβή επιχειρησιακά σχέδια παραμένουν διαβαθμισμένα. Φαίνεται όμως ότι υπό την καθοδήγηση της επιτροπής, η CIA επιχείρησε να οργανώσει τις εξωτερικές ομάδες της ιρανικής αντιπολίτευσης σε μια συνεκτική δύναμη, προσπάθησε να βοηθήσει τους αντιφρονούντες στο Ιράν, και στρατολόγησε περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Σαουδική Αραβία, για να υπονομεύσουν τη νεογέννητη θεοκρατία.

Πριν όμως η εκστρατεία μπορέσει να σημειώσει μεγάλη πρόοδο, η διοίκηση του Carter τερματίστηκε. Ο Κάρτερ, χτυπημένος από μια αδύναμη οικονομία και εκτεταμένες αντιλήψεις για εκείνον ως αδύναμο ηγέτη, σφυροκοπήθηκε από τον Ρέιγκαν στις εκλογές του 1980. Παραμένει ασαφές εάν ο Ρέιγκαν επέμεινε στο κρυφό πρόγραμμα αλλαγής του καθεστώτος. Οι ιστορικοί θα μάθουν περισσότερα για αυτό όταν τα έγγραφα της κυβέρνησης του Ρέιγκαν αρχίσουν να αποχαρακτηρίζονται τα επόμενα χρόνια.

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ;

Η περίοδος μετά την προεδρία του Κάρτερ, που κυριαρχείται από εικόνες του έργου του στην ανθρωπιστική βοήθεια και την διδασκαλία της Βίβλου, έχει διαστρεβλώσει την δημόσια μνήμη σχετικά με την ιδιοσυγκρασία και την προσέγγισή του στην διακυβέρνηση. Δύσκολα ήταν μια ήπια ψυχή: στην πραγματικότητα, είχε ασυνήθιστη αυτοπεποίθηση, θύμωνε γρήγορα, και συχνά ήταν αδίστακτος. Το πρόβλημά του στο Ιράν δεν ήταν η έλλειψη αποφασιστικότητας αλλά μάλλον οι ασταθείς σύμμαχοι για το Ιράν και ένας ανένδοτος αντίπαλος. Απέτυχε να καταλάβει ότι μια λαϊκιστική επανάσταση που ήταν αποφασισμένη να εξαλείψει όλα όσα την εμπόδιζαν δεν θα μπορούσε να εκμηδενιστεί από πραξικοπήματα ή από τις μηχανορραφίες της CIA. Η Ισλαμική Δημοκρατία μπορεί να ήταν στη νηπιακή της ηλικία, αλλά η επανάσταση εκείνη την εποχή είχε ακόμη την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ιρανών.

Τέσσερις δεκαετίες αργότερα, το ισλαμικό καθεστώς έχει χάσει μεγάλο μέρος της νομιμοποίησής του. Ο επαναστατικός ζήλος έχει από καιρό ξεθωριάσει. Το θεοκρατικό κράτος είναι εξαντλημένο: πνίγεται στην διαφθορά και προστατεύεται πίσω από μια ιδεολογία στην οποία λίγοι πιστεύουν πλέον. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον δεν πρέπει να υπερεκτιμά την ικανότητά της να καθορίζει τα αποτελέσματα στο Ιράν. Το Ιράν σήμερα ορίζεται από τον ίδιο βασικό αγώνα που διαμόρφωσε τον περασμένο αιώνα του: ένας πληθυσμός που επιδιώκει ελευθερία αντιμετωπίζει απολυταρχικούς ηγέτες που είναι αποφασισμένοι να διατηρήσουν την εξουσία τους. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ουάσιγκτον θα διαδραματίσει κάποιο ρόλο, αν και μέτριο. Και αν ο ιρανικός λαός επιτύχει, πιθανότατα θα το κάνει με τρόπο που θα προκαλέσει σύγχυση σε άλλη μια γενιά Αμερικανών οι οποίοι, όπως ο Κάρτερ πριν από αυτούς, πιστεύουν ότι κατάλαβαν το Ιράν καλύτερα από τους Ιρανούς.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.amazon.com/Last-Shah-America-Pahlavi-Relations/dp/030021779X
[2] https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1977-80v11p1/d8
[3] https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1977-80v11p1/d110
[4] https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1977-80v11p1/d110
[5] https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1977-80v11p1/d50
[6] https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1977-80v11p1/d24
[7] https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1977-80v11p1/d292

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-02-26/other-c...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition