Ο ανταγωνισμός μεγάλων δυνάμεων έρχεται στην Αφρική | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο ανταγωνισμός μεγάλων δυνάμεων έρχεται στην Αφρική

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να σκεφτούν περιφερειακά για να κερδίσουν
Περίληψη: 

Η μετατόπιση της αμερικανικής στρατηγικής ως προς την Αφρική αντικατοπτρίζει μια αντίληψη ότι η αντιτρομοκρατία και άλλες μακροχρόνιες προτεραιότητες των ΗΠΑ στην Αφρική θα περισταλούν σημαντικά καθώς ο ανταγωνισμός μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Κίνας και άλλων σημαντικών δυνάμεων εντείνεται. Αλλά αυτή η αντίληψη είναι λανθασμένη.

Ο MARCUS HICKS είναι Πτέραρχος της Πολεμικής Αεροπορίας ε.α. και διετέλεσε Διοικητής της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ στην Αφρική, από το 2017 έως το 2019. Στο παρελθόν διετέλεσε Αρχηγός Επιτελείου στην Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ και πιλότος σταδιοδρομίας στα AC-130.
Ο KYLE ATWELL είναι εν ενεργεία αξιωματικός του Στρατού των ΗΠΑ, υποψήφιος διδάκτωρ στην Σχολή Δημόσιων και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Πρίνστον και συμπαρουσιαστής του Irregular Warfare Podcast.
Ο DAN COLLINI είναι εν ενεργεία αξιωματικός του Στρατού των ΗΠΑ και συνεργάτης του Γενικού Επιτελείου.

Υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, οι Ηνωμένες Πολιτείες απέσυραν στρατεύματα και πόρους από την Αφρική ως μέρος μιας ευρύτερης μετατόπισης της εθνικής ασφάλειας από την αντιτρομοκρατία στον ανταγωνισμό μεγάλων δυνάμεων. Η κυβέρνηση Τραμπ χρησιμοποίησε τον ευφημισμό «βελτιστοποίηση» για να περιγράψει την στροφή μακριά από την Αφρική που ξεκίνησε γύρω στο 2018, αλλά ένας πιο ακριβής όρος θα ήταν η αποδέσμευση. Μείωσε τις προσπάθειες για την καταπολέμηση των τζιχαντιστών στο Καμερούν, τον Νίγηρα και τη Νιγηρία, μειώνοντας το στρατιωτικό αποτύπωμα των ΗΠΑ σε ορισμένες από τις πιο ασταθείς περιοχές της ηπείρου. Και τους τελευταίους μήνες της προεδρίας του Τραμπ, η κυβέρνησή του απέσυρε σχεδόν όλα τα στρατεύματα των ΗΠΑ από την Σομαλία [1].

05032021-1.jpg

Μια υπό την ηγεσία των ΗΠΑ διεθνής εκπαιδευτική αποστολή για Αφρικανούς στρατιώτες στη Ντίφα, στον Νίγηρα, τον Μάρτιο του 2014. Joe Penney / Reuters
-------------------------------------------------------

Η μετατόπιση της αμερικανικής στρατηγικής ως προς την Αφρική αντικατοπτρίζει μια αντίληψη -την οποία συμμερίζονται πολλοί στην Ουάσινγκτον - ότι η αντιτρομοκρατία και άλλες μακροχρόνιες προτεραιότητες των ΗΠΑ στην Αφρική θα περισταλούν σημαντικά καθώς ο ανταγωνισμός μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Κίνας και άλλων σημαντικών δυνάμεων εντείνεται. Αλλά αυτή η αντίληψη είναι λανθασμένη. Στην πραγματικότητα, η Αφρική, μακράν του να αποτελεί περισπασμό της προσοχής από τον ανταγωνισμό μεγάλων δυνάμεων, υπόσχεται να γίνει ένα από τα σημαντικά θέατρά του. Και αν μη τι άλλο, ο ανταγωνισμός μεγάλων δυνάμεων θα αυξήσει την ανάγκη των Ηνωμένων Πολιτειών να καταπολεμήσουν τους τρομοκράτες και να προστατεύσουν την δημοκρατία, το εμπόριο και το ελεύθερο επιχειρείν στην Αφρική -αλλά να το πράξουν με ιδιαίτερη προσοχή στον περιορισμό της κακοήθους επιρροής της Ρωσίας και της Κίνας.

Η διοίκηση του προέδρου Joe Biden χρειάζεται μια νέα στρατηγική που να επιδιώκει αυτούς τους σκοπούς όλους μαζί, με βιώσιμο και αποδεκτό κόστος. Για όσο καιρό οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν μια πολιτική για την Αφρική, εκτελούσαν τις καθημερινές λειτουργίες τους μέσω των πρεσβευτών τους, προσαρμόζοντας την προσέγγισή τους σε καθεμία από τις 54 χώρες της ηπείρου ξεχωριστά. Αλλά τα πιο πιεστικά ζητήματα σήμερα -για παράδειγμα, τρομοκρατία, κλιματική αλλαγή, πανδημίες και παράτυπη μετανάστευση- θα εξυπηρετούνταν καλύτερα από περιφερειακούς συντονιστές των οποίων η εξουσία θα ξεπερνά τα εθνικά σύνορα. Για να διαφυλάξουν τα συμφέροντά τους στην ήπειρο και για να περιορίσουν την επιρροή των αντιπάλων τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται περιφερειακά αντί για εθνικά.

Η επινόηση μιας τέτοιας πολιτικής είναι επείγουσα. Ως νυν και πρώην στρατιωτικοί αξιωματικοί, ένας από τους οποίους ηγήθηκε της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ για την Αφρική από το 2017 έως το 2019, πιστεύουμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να τοποθετηθούν ως οι εταίροι επιλογής των αφρικανικών χωρών στην εποχή του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων. Σε αντίθετη περίπτωση, θα θέσουν σε κίνδυνο τα αμερικανικά συμφέροντα στην ήπειρο -και πιθανώς την ασφάλεια των ΗΠΑ εγχωρίως.

ΕΤΑΙΡΟΣ ΑΠΟ ΕΠΙΛΟΓΗ

Είτε μας αρέσει είτε όχι, βρίσκεται σε εξέλιξη ένας «αγώνας για την Αφρική» του 21ου αιώνα. Η Ρωσία και η Κίνα ειδικότερα αυξάνουν την οικονομική και στρατιωτική δραστηριότητά τους στην ήπειρο ενώ ταυτόχρονα οι ΗΠΑ υποχωρούν. Αμφότερες οι χώρες βλέπουν ευκαιρίες για οικοδόμηση οικονομικών σχέσεων, ασφαλή πρόσβαση σε φυσικούς πόρους και ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές, σφυρηλατούν πολιτικές συμμαχίες, και προωθούν τα δικά τους αντιφιλελεύθερα πρότυπα διακυβέρνησης.

Η Ρωσία έχει επεκτείνει δραματικά το αποτύπωμά της στην Αφρική τα τελευταία χρόνια, υπογράφοντας στρατιωτικές συμφωνίες με τουλάχιστον 19 χώρες από το 2014 και έγινε ο κορυφαίος προμηθευτής όπλων στην ήπειρο. Λίγες μέρες αφότου οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν τα σχέδιά τους να αποσυρθούν από την Σομαλία τον Δεκέμβριο του 2020, η Ρωσία δήλωσε ότι είχε καταλήξει σε συμφωνία για την δημιουργία νέας ναυτικής βάσης στο Πορτ Σουδάν. Οι μισθοφορικές εταιρείες της [2], συμπεριλαμβανομένου του Wagner Group, το οποίο πολέμησε σε μια θανατηφόρα ανταλλαγή πυρών εναντίον των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ στην Συρία το 2018, λειτουργούν τώρα σε ολόκληρη την ήπειρο, από την Λιβύη έως την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και μέχρι τη Μοζαμβίκη.

Η Κίνα, επίσης ψάχνει για επιρροή στην Αφρική. Ίδρυσε την πρώτη της στρατιωτική βάση στο εξωτερικό [3] στο Τζιμπουτί το 2017 και δαπανά τεράστια ποσά σε έργα υποδομής για να εξασφαλίσει πρόσβαση σε πόρους και να αγοράσει καλή θέληση και ψήφους σε διεθνείς οργανισμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη. Οι ηγέτες της Κίνας έχουν προωθήσει το αυταρχικό γραφειοκρατικό σύστημα της χώρας τους ως πρότυπο για τους Αφρικανούς ηγέτες που επιδιώκουν να επεκτείνουν τις οικονομίες τους χωρίς να επιτρέπουν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Οι ελκυστικές πρακτικές δανεισμού και η πολιτική μη παρέμβασης [4] σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την απελευθέρωση της αγοράς, και την διαφθορά, τους δίνουν πρόσθετη επιρροή στις φτωχές αφρικανικές κυβερνήσεις.