Η πανδημία που δεν θα τελειώσει | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η πανδημία που δεν θα τελειώσει

Οι μεταλλάξεις της COVID-19 και ο κίνδυνος της ανισότητας των εμβολίων
Περίληψη: 

Η εμφάνιση των πρώτων ανησυχητικών παραλλαγών τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2020 ανάγκασε την επιστημονική κοινότητα να αναγνωρίσει, με τον δέοντα βαθμό ταπεινότητας, ότι ο τερματισμός της πανδημίας δεν θα είναι τόσο απλός.

Ο MICHAEL T. OSTERHOLM είναι διακεκριμένος καθηγητής και διευθυντής του Κέντρου Έρευνας και Πολιτικής Λοιμωδών Νόσων στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα.
Ο MARK OLSHAKER είναι συγγραφέας και σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ.
Είναι οι συγγραφείς του βιβλίου με τίτλο Deadliest Enemy: Our War Against Killer Germs [1].

Κάθε αγώνας ενάντια σε μια πανδημία είναι μια κούρσα ενάντια στο χρόνο. Η ανθρώπινη νοημοσύνη, η επιστημονική τεχνογνωσία, και η τεχνολογία προσπαθούν να ξεπεράσουν την ικανότητα του μικροβίου για ταχεία αλλαγή. Το ανθρώπινο είδος παράγει μια νέα γενιά κατά μέσο όρο περίπου κάθε 20 έως 30 χρόνια˙ τα μικρόβια παράγουν μια νέα γενιά σε λεπτά έως ώρες. Κάθε ένας από αυτούς τους κύκλους αναπαραγωγής δίνει στον ιό την ευκαιρία να μεταλλαχθεί. Πολλές από αυτές τις αναπόφευκτες μεταλλάξεις θα είναι ασήμαντες ή ακόμη και επιζήμιες για την επιβίωση του μικροβίου, αλλά μερικές θα κάνουν το μικρόβιο καλύτερα προσαρμοσμένο στις πιέσεις του περιβάλλοντός του -και πιο επικίνδυνο για τον άνθρωπο.

09032021-1.jpg

Εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας ταξιδεύουν για να χορηγήσουν εμβόλια COVID-19 στη Manacapuru, στην Βραζιλία, τον Φεβρουάριο του 2021. Bruno Kelly / Reuters
---------------------------------------------------------

Καθώς η πανδημία της [ασθένειας] COVID-19 μπαίνει στο δεύτερο έτος της, έχουν εντοπιστεί ανησυχητικές παραλλαγές στην Βραζιλία, τη Νότια Αφρική, και το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν θα είναι οι τελευταίες. Οι επιστήμονες φοβούνται ότι μερικά από αυτά τα νέα στελέχη μπορεί να είναι ανθεκτικά στα πρόσφατα παραγόμενα εμβόλια COVID-19. Ως αποτέλεσμα, η ανάπτυξη νέων παραλλαγών κορωνοϊού απειλεί να επεκτείνει την πανδημία, ακόμη και καθώς η διάθεση των εμβολίων έχει υποσχεθεί να την τερματίσει.

Αυτή η πίεση καθιστά την πρόσβαση στο εμβόλιο πιο σημαντική, όχι λιγότερο. Νέες μεταλλάξεις μπορούν να αναπτυχθούν όταν ο ιός μπορεί να εξαπλωθεί μέσω μη προστατευμένων πληθυσμών. Ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί η ανάπτυξη επικίνδυνων παραλλαγών είναι να προστατευθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι από μολύνσεις. Το τρέχον παγκόσμιο καθεστώς εμβολίων COVID-19, ωστόσο, δεν είναι κατάλληλο για τον σκοπό αυτό. Εκατομμύρια άνθρωποι σε χώρες με υψηλό εισόδημα μπορεί να έχουν ήδη λάβει εμβόλια, αλλά πολλές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος δεν έχουν ακόμη εμβολιάσει ούτε μια δόση.

Αυτή η ανισότητα δεν είναι απλώς άδικη αλλά κι επικίνδυνη. Ο εθνικισμός των εμβολίων -η κατανοητή επιθυμία να προστρέχει κανείς πρώτα στους πολίτες του πριν ανησυχήσει για τους άλλους- δεν θα σώσει τις πλούσιες χώρες εάν οι νέες παραλλαγές της νόσου παρατείνουν τον πόνο και την αναστάτωση αλλού. Η συλλογική δράση για την ανοσοποίηση του κόσμου από την COVID-19 μπορεί να ακούγεται ιδεαλιστική, αλλά είναι πρακτική ανάγκη.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ

Για πολλούς μήνες, οι επιστήμονες υπέθεταν ότι το μικρόβιο της COVID-19 ήταν σχετικά σταθερό. Οι μεταλλάξεις του φαίνονταν αρκετά ασήμαντες ώστε ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο να μπορεί να εξαλείψει την ασθένεια μια για πάντα. Όμως, η εμφάνιση των πρώτων ανησυχητικών παραλλαγών τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2020 ανάγκασε την επιστημονική κοινότητα να αναγνωρίσει, με τον δέοντα βαθμό ταπεινότητας, ότι ο τερματισμός της πανδημίας δεν θα είναι τόσο απλός.

Παραλλαγές ασθενειών όπως της COVID-19 προσφέρουν πολλούς λόγους ανησυχίας. Μια παραλλαγή μπορεί να μεταδοθεί ευκολότερα από άτομο σε άτομο. Μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερη ασθένεια και μεγαλύτερη θνησιμότητα και, ως εκ τούτου, να οδηγήσει σε μεγαλύτερη επιβάρυνση για ήδη πιεσμένα νοσοκομεία και εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης. Και το πιο ανησυχητικό, η ανοσία που αποκτήθηκε μέσω εμβολιασμού ή από προηγούμενη έκθεση στην COVID-19 μπορεί να μην εμποδίσει μια νέα μετάλλαξη της νόσου από το να προκαλέσει μόλυνση.

Το κύμα στις Ηνωμένες Πολιτείες της παραλλαγής της COVID-19 που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνει ότι ο ιός προσαρμόζεται με τρόπους που τον καθιστούν πιο μεταδοτικό και προκαλεί σοβαρότερη ασθένεια. Εφόσον ο ιός μπορεί να συνεχίσει να εξαπλώνεται οπουδήποτε στον κόσμο, κανείς δεν είναι ασφαλής από μεταλλάξεις που έχουν την δυνατότητα να καταστήσουν τα τρέχοντα εμβόλια και τις θεραπευτικές αγωγές λιγότερο αποτελεσματικά ή ακόμη και αναποτελεσματικά. Δύο άλλες παραλλαγές -μια που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική και μια στην Βραζιλία- δεν εξαπλώνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες ή σε όλο τον κόσμο τόσο ανησυχητικά επί του παρόντος, αλλά φαίνεται ότι μπορούν να αποφύγουν την ανοσολογική προστασία που παρέχουν τα τρέχοντα εμβόλια ή η τυχόν πρόσφατη φυσική μόλυνση. Αυτές οι επικίνδυνες μεταλλάξεις θα μπορούσαν να παρατείνουν την πανδημία, επεκτείνοντας όλο τον συνακόλουθο πόνο, νοσηλεία, θάνατο, και οικονομική αναστάτωση του προηγούμενου έτους.

Η εμφάνιση ενοχλητικών παραλλαγών της COVID-19 καθίσταται πιο πιθανή όσο τεράστιες περιοχές του κόσμου εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε εμβόλια. Τον Φεβρουάριο, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, António Guterres, ανακοίνωσε ότι δέκα χώρες είχαν χορηγήσει το 75% της παγκόσμιας διαθέσιμης προσφοράς εμβολίων COVID-19. Εκείνη την εποχή, περισσότερες από 130 χώρες, που φιλοξενούν 2,5 δισεκατομμύρια άτομα, δεν είχαν ακόμη λάβει ούτε μια δόση οποιουδήποτε εμβολίου, καθιστώντας τις ευάλωτες σε νέες παραλλαγές. Οι χώρες με υψηλό εισόδημα θα μπορούσαν να πλησιάσουν την ασυλία της αγέλης -το σημείο στο οποίο αρκετά άτομα σε έναν δεδομένο πληθυσμό είναι ανοσοποιημένα ώστε κάθε μολυσματικό κρούσμα να μεταδίδεται σε λιγότερα από ένα άλλο άτομο, έτσι ώστε ο ιός να μην μπορεί να εξαπλωθεί εύκολα- μέσω εμβολιασμού τους επόμενους μήνες. Αλλά θα εξακολουθούν να κινδυνεύουν από παραλλαγές που εξελίσσονται σε μη εμβολιασμένες ή ανεπαρκώς εμβολιασμένες χώρες οι οποίες στην συνέχεια περνούν πέρα από τα διεθνή σύνορα.