Τα παθογόνα έχουν την προσοχή του κόσμου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τα παθογόνα έχουν την προσοχή του κόσμου

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να ηγηθούν μιας νέας ώθησης κατά των βιολογικών όπλων
Περίληψη: 

Πράγματι, η απελευθέρωση ενός βιολογικού όπλου, είτε εκ προθέσεως είτε ακουσίως, θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα εντελώς συγκρίσιμο με εκείνο ενός πυρηνικού όπλου. Και ένα οπλοποιημένο παθογόνο δεν είναι καθόλου τόσο δύσκολο να παραχθεί σε σύγκριση με την πιο πρωτόγονη πυρηνική συσκευή.

Ο NATHAN LEVINE είναι Σύμβουλος για την Κίνα στο Asia Society Policy Institute.
Ο CHRIS LI είναι ερευνητικός συνεργάτης στο Κέντρο Belfer για τις Επιστήμες και τις Διεθνείς Σχέσεις της Σχολής Κένεντι στο Πανεπιστήμιο Harvard.

Ο νέος κορωνοϊός έχει δείξει πόσο καταστροφικό μπορεί να είναι ένα μεταδοτικό παθογόνο -και πόσο δύσκολο να περιοριστεί. Μετά από έναν χρόνο εξάπλωσης της πανδημίας, η COVID-19, η ασθένεια που προκαλεί ο ιός, σκότωσε περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια άτομα, κατέστρεψε την παγκόσμια οικονομία και ξεκίνησε έναν καταρράκτη κοινωνικών και πολιτικών συνεπειών που ο κόσμος μόλις αρχίζει να αντιλαμβάνεται.

17032021-1.jpg

Ένας τεχνικός της βιολογίας στην Smailholm, στην Σκωτία, τον Μάρτιο του 2007. David Moir / Reuters
-----------------------------------------------------

Αλλά η πικρή αλήθεια είναι ότι, καθώς προχωρούν οι θανατηφόρες ασθένειες, ο κόσμος απέκτησε τύχη. Το παγκόσμιο ποσοστό θνησιμότητας περιστατικών από COVID-19 είναι περίπου 2%. Κάποιος πρέπει απλώς να το συγκρίνει με το SARS (10%), την ευλογιά (30%), τον πνευμονικό άνθρακα (80%) ή τον Έμπολα (90%) για να θεωρήσει ότι ο κορωνοϊός θα μπορούσε εύκολα να ήταν πολύ, πολύ χειρότερος. Επιπλέον, όλα αυτά είναι φυσικά παθογόνα. Το τίμημα από έναν ιό γενετικά σχεδιασμένο για να αυξήσει τη μεταδοτικότητα και την θνησιμότητα ως βιολογικό όπλο θα μπορούσε να είναι σχεδόν αδιανόητο.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, έχει μιλήσει συχνά [1] για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας των Ηνωμένων Πολιτειών ως παγκόσμιου ηγέτη. Αυτό το καθήκον, το οποίο έρχεται σε μια στιγμή παγκόσμιας κρίσης, θα απαιτήσει από τις Ηνωμένες Πολιτείες να επαναλάβουν την πολυμερή διπλωματία, ακόμη και όταν διαχειρίζονται μια επικίνδυνα επιδεινούμενη σχέση με την Κίνα. Με το να δράσει στην βιοασφάλεια -μια παραμελημένη προτεραιότητα που κρύβεται [ενώ βρίσκεται] σε κοινή θέα- ο Biden μπορεί να σημειώσει πρόοδο σε όλους αυτούς τους στόχους. Η Ουάσιγκτον έχει την ευκαιρία να ηγηθεί σε μια εποχή αυξημένου ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων, να αντιμετωπίσει την ανάγκη για μέτρα ελέγχου των εξοπλισμών που μειώνουν τον κίνδυνο βιολογικών όπλων, και ενδεχομένως ακόμη και να ωθήσει την Κίνα να συνεργαστεί προς το σκοπό αυτό.

ΜΙΑ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Δεν υπάρχει αμφιβολία ως προς την καταστροφική ικανότητα των βιολογικών όπλων. Πράγματι, η απελευθέρωση ενός τέτοιου όπλου, είτε εκ προθέσεως είτε ακουσίως, θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα εντελώς συγκρίσιμο με εκείνο ενός πυρηνικού όπλου. Και ένα οπλοποιημένο παθογόνο δεν είναι καθόλου τόσο δύσκολο να παραχθεί σε σύγκριση με την πιο πρωτόγονη πυρηνική συσκευή: ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέληξε στο συμπέρασμα [2] το 2015 ότι ο ιός που είναι υπεύθυνος για την ευλογιά θα μπορούσε να ξαναδημιουργηθεί σε τρεις μήνες μέσω της συνθετικής βιολογίας, χρησιμοποιώντας κοινώς διαθέσιμα γονιδιώματα , σε μια διαδικασία που οι περισσότεροι τεχνικοί εργαστηρίου ή προπτυχιακοί φοιτητές θα μπορούσαν να διαχειριστούν.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον, αναγνώρισε αυτή την καταστροφική δυνατότητα το 1969 όταν διέταξε τον τερματισμό του επιθετικού προγράμματος βιολογικών όπλων των Ηνωμένων Πολιτειών εκείνο το έτος, δηλώνοντας [3] ότι «η ανθρωπότητα έχει ήδη στα χέρια της πάρα πολλούς από τους σπόρους της καταστροφής της». Η απόφασή του άνοιξε τον δρόμο για την υπογραφή το 1972 της εμβληματικής Σύμβασης Βιολογικών Όπλων (Biological Weapons Convention, BWC), η οποία απαγορεύει την ανάπτυξη, παραγωγή ή αποθήκευση βιολογικών παραγόντων που δεν έχουν ειρηνική χρήση. Σήμερα, έχουν υπογράψει συνολικά 183 χώρες (όλες κράτη-μέλη του ΟΗΕ εκτός από δέκα).

Παρ' όλα αυτά, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η προσοχή στο θέμα εξασθένησε. Η BWC ήταν πάντα ένα ημιτελές έργο, καθώς δεν διέθετε κανένα νομικά δεσμευτικό μηχανισμό για την επαλήθευση της συμμόρφωσης. Από το 1994, τα κράτη-μέλη συνεργάστηκαν για να καταρτίσουν ένα πρωτόκολλο για την παροχή ενός τέτοιου μηχανισμού. Όμως το 2001, η διοίκηση του προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους [του νεώτερου], όχι μόνο απέρριψε την πρόταση ως εκτός του εθνικού συμφέροντος, αλλά, μέσω των προσπαθειών του τότε υφυπουργού Εξωτερικών, Τζον Μπόλτον, σκότωσε με επιτυχία το προτεινόμενο πρωτόκολλο και εμπόδισε τις περαιτέρω διαπραγματεύσεις.

Τώρα, ωστόσο, το αμερικανικό κοινό -και ολόκληρος ο κόσμος- έχει επίγνωση της βαθιάς, αλληλένδετης ευπάθειας της ανθρωπότητας σε βιολογικές απειλές. Όπως καταδεικνύει η πανδημία της COVID-19, οι ιοί δεν φέρουν διαβατήρια και δεν σέβονται σύνορα. Τα παθογόνα που προκύπτουν από οποιαδήποτε γωνιά του κόσμου μπορούν να επιβάλουν σοβαρό τίμημα στον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι, η τωρινή εποχή παρέχει μια ευκαιρία για εξαιρετική ενότητα πίσω από έναν νέο γύρο πολυμερών διαπραγματεύσεων για την βιοασφάλεια. Πράγματι, οι πολίτες είναι πιθανό να το απαιτήσουν αυτό από τις κυβερνήσεις τους.

Στην πραγματικότητα, η συζήτηση είναι πιθανώς αναπόφευκτη. Από σύμπτωση ή από πρόνοια, η Αναθεωρητική Διάσκεψη της BWC, μια συνάντηση που πραγματοποιείται κάθε πέντε χρόνια για την αξιολόγηση της απόδοσης της σύμβασης, προγραμματίζεται [4] για τον Νοέμβριο του 2021. Η πορεία προς το συνέδριο κατά την διάρκεια του τρέχοντος έτους, συμπεριλαμβανομένης μιας προπαρασκευαστικής συνάντησης τον Απρίλιο, είναι βέβαιο ότι θα γίνει το επίκεντρο της παγκόσμιας συζήτησης σχετικά με το τι πρέπει να γίνει για την αύξηση της βιοασφάλειας και της βιοπροστασίας.

ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΜΠΛΟΦΑ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ