«Η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Πανδημία και η σχέση της με την Επιστήμη και την Ιατρική» | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

«Η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Πανδημία και η σχέση της με την Επιστήμη και την Ιατρική»

Διαδικτυακή συζήτηση που οργάνωσε το Κέντρο Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών Μητροπολίτης Παντελεήμων Παπαγεωργίου (CEMES) με την υποστήριξη του Foreign Affairs The Hellenic Edition και του Ινστιτούτου Εξωτερικών Υποθέσεων (fainst.eu)

Το Κέντρο Οικουμενικών, Ιεραποστολικών και Περιβαλλοντικών Μελετών «Μητροπολίτης Παντελεήμων Παπαγεωργίου» αντέδρασε άμεσα στην πρόκληση αυτή και διοργάνωσε στις αρχές της πανδημίας, τον Απρίλιο του 2020 (6/4/-10/4/¬2020), σε συνεργασία με το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Ορθόδοξη Οικουμενική Θεολογία» του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος διεθνές διαδικτυακό συνέδριο με θέμα «Θρησκευτικές κοινότητες και Εκκλησία στην περίοδο της πανδημίας». Οι θέσεις, οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες των διακεκριμένων ομιλητών που έλαβαν μέρος σε εκείνο το Συνέδριο δημοσιεύτηκαν στον Τόμο με τίτλο Η Εκκλησία σε περίοδο πανδημίας, και υπότιτλο Μπορεί η παρούσα κρίση πανδημίας να οδηγήσει την Ορθόδοξη Εκκλησία σε λειτουργική αναγέννηση; με επιμέλεια Πέτρου Βασιλειάδη για την αγγλική και Νικόλαου Δημητριάδη για την ελληνική έκδοση (Προέδρου επί τιμή και του Γ. Γραμματέα του Κέντρου αντίστοιχα).

Σκοπός του τόμου, όπως διαφαίνεται ήδη στον υπότιτλο, δεν είναι να διερευνήσει μόνο το φαινόμενο της πανδημίας από θεολογική άποψη, αλλά να δώσει και μια δυναμική προοπτική στο ζήτημα αυτό μέσα από την αναζήτηση ενός κριτικού και προφητικού θεολογικού λόγου και την εκφορά προτάσεων για την ανανέωση της εκκλησιαστικής πρακτικής. Να διερευνήσει, δη¬λαδή, πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η κρίση της παν¬δη¬μίας και να γίνει ευκαιρία για την αναγέννηση του θεολογικού λόγου και της λειτουργικής πράξης.

Άλλωστε, το Κέντρο ιδρύθηκε το 2011 με στόχο «την προώθηση και τη θεολογική τεκμηρίωση κάθε μορφής οικουμενικού και διαθρησκειακού διαλόγου της Ορθόδοξης Εκκλησίας, την προώθηση του αυθεντικού ορθόδοξου ιεραποστολικού ιδεώδους και την ενίσχυση των ιεραποστολών της Εκκλησίας, καθώς και την καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης για τη διατήρηση της ακεραιότητας της κτιστής δημιουργίας» παρέχοντας τις ερευνητικές και επιστημονικές του υπηρεσίες με μελέτες, συνέδρια, εκδόσεις και δημόσιες παρεμβάσεις που αφορούν στα τρία πεδία των ενδιαφερόντων του: οικουμενικό, ιεραποστολικό, περιβαλλοντικό. Αυτά τα πεδία εξάλλου διακόνησε με πάθος και συνέπεια ο αείμνηστος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης και επίτιμος διδάκτορας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ Παντελεήμων Παπαγεωργίου, στο όνομα του οποίου ιδρύθηκε το Κέντρο.

-- ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ (Ο Νικόλαος Δημητριάδης είναι Αναπλ. Καθηγητής θρησκειολογίας στο ACT (Αmerican College of Thessaloniki), Γενικός Γραμματέας του CEMES, Έλληνας πρεσβευτής του Globethics.net στη Γενεύη, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Θεολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων [WOCATI]).

Το CEMES αποφάσισε να πάρει την πρωτοβουλία να συγκεντρώσει διαδικτυακά Ορθόδοξους θεολόγους από όλο τον κόσμο, αλλά και ειδικούς επιστήμονες προκειμένου να ρίξει φως στους προβληματισμούς που δημιουργήθηκαν στις διάφορες πτυχές της εκκλησιαστικής ζωής και όχι μόνο.

Το βιβλίο αυτό περιέχει όλες τις ανακοινώσεις θεολόγων και επιστημόνων άλλων ειδικοτήτων, που προσεγγίζουν το βαθύτερο νόημα του μυστηρίου της Εκκλησίας από τις διαφορετικές οπτικές γωνίες, τη Συνταγματική, την Ιστορική, τη Βιβλική και Λειτουργική, τη Θεολογική και Εκκλησιολογική, την Οικουμενική και Διαθρησκειακή, την Ιεραποστολική και Ποιμαντική, για να κλείσει με κάποιους ιδιαίτερους θεολογικούς προβληματισμούς.

Το εγχείρημα αυτού του βιβλίου θα το χαρακτηρίζαμε ως θαρραλέο. Ιδιαίτερα στα σημεία εκείνα που τολμά να εξηγήσει το βαθύτερο νόημα της Θείας Κοινωνίας, αλλά και να συμπληρώσει τη συμβατική αντίληψη που έχει η πλειοψηφία των πιστών για το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Με αυτό όμως ακριβώς τον τρόπο οφείλει να ανταποκριθεί και η Ορθόδοξη Εκκλησία στην πρόκληση της πανδημίας, με θάρρος, χωρίς απολογητική διάθεση. «Αυτό που κινδυνεύει δεν είναι η πίστη αλλά οι πιστοί, δεν είναι ο Χριστός αλλά οι Χριστιανοί μας, δεν είναι ο Θεάνθρωπος αλλά εμείς οι άνθρωποι», όπως τονίζει ο προκαθήμενος της Ορθοδοξίας Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.

Η παρούσα πανδημική κρίση έθεσε σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, αλλά και δημιούργησε αμφισβήτηση και προβληματισμό στην εκκλησιαστική ζωή των πιστών, στην αλλά και όλο τον κόσμο. Πέρα όμως από τον κίνδυνο αλλά και τον πόνο που έχει προκαλέσει λόγω των ανθρώπινων απωλειών, η πανδημία παρέχει και μια πληθώρα ευκαιριών. Σε προσωπικό επίπεδο να αναθεωρήσουμε τις προτεραιότητές μας και να κάνουμε μια αυτοκριτική ακούγοντας προσεκτικά τους ειδικούς επιστήμονες. Παρέχει όμως σε συλλογικό επίπεδο στην ανθρωπότητα μια σημαντική ευκαιρία στην ανθρωπότητα να εκτιμήσει την ανάγκη της ανθρώπινης αλληλεγγύης και να διορθώσει πολλές από τις κοινωνικές, πολιτιστικές, πολιτικές και οικονομικές της πρακτικές. Δίνει την ευκαιρία να ανακαλύψουμε εκ νέου αρετές, όπως την αυτοπειθαρχία και τη σεμνότητα. Κι όλα αυτά μαζί με τον συνάνθρωπό μας, ανεξάρτητα από αυτό που πιστεύει και αν πιστεύει, αναγνωρίζοντάς τον ως «εταίρο» στο διάλογο, ξεπερνώντας τον εγωκεντρισμό μας και άλλα παρόμοια όρια που σχετίζονται με τον εαυτό μας. Κυρίως όμως είναι μια μοναδική ευκαιρία για μια εκ βάθρων αναγέννηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, στην οποία δίνεται η δυνατότητα να προβάλει το κοινωνικό της ήθος, τη λειτουργία μετά τη λειτουργία, την κοινωνική της μαρτυρία και ευθύνη που χαρακτηρίζεται από ελπίδα, αισιοδοξία και όχι από απελπισία.

Προς το παρόν, αυτό που κοιτάμε όλοι, χειροκροτούμε και θαυμάζουμε είναι το παράδειγμα των υγειονομικών, γιατρών και νοσοκόμων, που ασκούν με απόλυτη πίστη και προσήλωση το λειτούργημά τους, αλλά, για να παραφράσω κι ένα θεολογικό όρο, το λειτούργημα μετά το λειτούργημα, την υπερπροσπάθειά τους αδιάκοπη και καθημερινή θυσιάζοντας πολλές φορές και την ίδια τους τη ζωή για τους συνανθρώπους τους.