Η επικείμενη καταστροφή στη Μιανμάρ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η επικείμενη καταστροφή στη Μιανμάρ

Αν δεν αναληφθεί δράση, αυτό θα οδηγήσει σε ένα αποτυχημένο κράτος

Εκατοντάδες άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στη Μιανμάρ από τότε που ο στρατός της, γνωστός και ως Tatmadaw, πραγματοποίησε πραξικόπημα την 1η Φεβρουαρίου, καταλαμβάνοντας τον έλεγχο της κυβέρνησης και συλλαμβάνοντας πολιτικούς ηγέτες. Ο Tatmadaw συνεχίζει να σκοτώνει άοπλους πολίτες (σχεδόν 800, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου), συμπεριλαμβανομένων παιδιών, σε πόλεις σε ολόκληρη την χώρα. Οι φρικτές εικόνες της κλιμακούμενης βίας πλημμυρίζουν τα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης και ο κόσμος παρακολουθεί καθώς το κάποτε ελπιδοφόρο μέλλον της Μιανμάρ γίνεται όλο και πιο σκοτεινό.

21042021-1.jpg

Διαδήλωση κατά του στρατού στην Yangon, στη Μιανμάρ, τον Φεβρουάριο του 2021. Stringer / Reuters
-------------------------------------------------------------

Οι κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των γειτόνων της Μιανμάρ, δεν φαίνεται να εκτιμούν την πλήρη έκταση της κρίσης. Αντ' αυτού, πάρα πολλοί εξωτερικοί παρατηρητές, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων στο Foreign Affairs [1], φαίνονται βαριεστημένοι και μοιρολάτρες. Ελαχιστοποιούν τις ανθρωπιστικές ανησυχίες, αγνοούν τη μαζική λαϊκή αντίθεση στο πραξικόπημα, απορρίπτουν τις δυνατότητες του Συνδέσμου Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (Association of Southeast Asian Nations, ASEAN) να επηρεάσει την κατάσταση σε ένα από τα κράτη-μέλη του και υποθέτουν ότι η λογική του ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων κάνει αδύνατη την συντονισμένη πολιτική για τη Μιανμάρ.

Πέρα από το να είναι ηθικά ύποπτη, αυτή η υποτιθέμενη ρεαλιστική κατανόηση των γεγονότων στη Μιανμάρ είναι επικίνδυνα εσφαλμένη και κοντόφθαλμη για την ασφάλεια της περιοχής. Η χώρα δεν γίνεται μάρτυρας μιας ακόμη βάναυσης οπισθοδρόμησης της δημοκρατίας, αλλά της δημιουργίας σε αργή κίνηση ενός αποτυχημένου κράτους στην ζωτική καρδιά της Ασίας. Αυτό που απαιτείται δεν είναι εφησυχασμός αλλά εγρήγορση. Οι μεγάλες δυνάμεις πρέπει να βάλουν στην άκρη τον ενστικτώδη γεωπολιτικό ανταγωνισμό τους και ο ASEAN θα πρέπει να οδηγήσει την διεθνή κοινότητα να αναπτύξει μια συντονισμένη πολιτική, η οποία και θα καλεί και θα πιέζει τον Tatmadaw να τερματίσει το μακελειό και να βοηθήσει να επαναφέρει τη Μιανμάρ στον δημοκρατικό δρόμο που απαιτεί ο λαός της.

ΜΙΑ ΝΕΑ ΣΥΡΙΑ

Η Μιανμάρ γνώρισε μισό αιώνα υποβάθμισης υπό στρατιωτική εξουσία. Ο κύκλος ξεκίνησε με ένα πραξικόπημα το 1962 και επανελήφθη για μια νέα γενιά το 1988. Ως αποτέλεσμα, η Μιανμάρ κατήλθε σε παρατεταμένες περιόδους βάναυσης πολιτικής καταστολής, οικονομικής παρακμής, εμβάθυνσης των εσωτερικών διχασμών, και μαζικής εξόδου [πληθυσμού].

Ο αντίκτυπος του τρέχοντος πραξικοπήματος θα είναι ακόμη πιο σοβαρός από εκείνους του παρελθόντος. Ένα τεράστιο κίνημα πολιτικής ανυπακοής έχει αναδυθεί από τις αρχές Φεβρουαρίου, ουσιαστικά κλείνοντας την οικονομία, μεγάλο μέρος της κυβέρνησης και των δημόσιων υπηρεσιών, και πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής. Ο λαός της Μιανμάρ βγαίνει στους δρόμους καθημερινά και με μεγάλο κόστος, βάζοντας την ζωή και τα προς το ζην σε κίνδυνο για να δείξει ότι δεν θα δεχτεί τη μοίρα του ήσυχα. Έμαθε μέσα από τρομερή εμπειρία το τι θα σήμαινε για το μέλλον του άλλος ένας γύρος στρατιωτικής εξουσίας. Είναι έντονα αντίθετος στην επιστροφή σε οποιοδήποτε πολιτικό σύστημα κατοχυρώνει την στρατιωτική συμμετοχή στην πολιτική της χώρας. Με κάθε πράξη στρατιωτικής βίας, αυτή η επίμονη αντίσταση αυξάνεται ολοένα και περισσότερο.

Οι περισσότεροι από τους διαδηλωτές στους δρόμους της Μιανμάρ είναι νεαροί. Είχαν μια γεύση ελευθερίας στην δεκαετία από την δημοκρατική απόψυξη της χώρας το 2011. Διατηρούν προσδοκίες που κάποτε ήταν μόνο φιλοδοξίες για τις παλαιότερες γενιές. Ακόμα και ενόψει της ανελέητης καταστολής, η αντίστασή τους θα συνεχιστεί με διάφορες μορφές. Πολλοί νέοι, για παράδειγμα, εκπαιδεύονται αθόρυβα για να ιδρύσουν έναν «ομοσπονδιακό στρατό» για να πολεμήσουν ενάντια στον Tatmadaw. Οι πιθανότητες τους εναντίον του καλά εξοπλισμένου στρατού είναι μικρές. Αλλά η αντίσταση σε όλη την χώρα θα συνεχιστεί επ' αόριστον.

Από την πλευρά του, ο στρατός δεν δείχνει κανένα σημάδι υποχώρησης. Έχει κατηχήσει ή εκφοβίσει τα μέλη του να πιστεύουν στην δική τους προνομιακή θέση στην κοινωνία της Μιανμάρ˙ οι ένοπλες δυνάμεις φαίνονται αδιαπέραστες από την λογική και την πειθώ. Η συνεργασία του στρατού μπορεί να επέτρεψε στα λαϊκά κινήματα να επικρατήσουν ενάντια σε αυταρχικά καθεστώτα σε άλλες χώρες. Όμως, η ιστορικά ισχυρή εσωτερική πειθαρχία του Tatmadaw καθιστά πολύ απίθανη μια διάσπαση στις τάξεις του.

Αντιμέτωπη με την εκτεταμένη αντίσταση, η ηγεσία του Tatmadaw θα επιστρέψει στη μόνη στρατηγική που γνωρίζει: την χρήση βίας με ατιμωρησία. Για δεκαετίες, διέσπειρε την καταστροφή σε περιοχές εθνοτικών μειονοτήτων στα παραμεθόρια της χώρας σε αυτό που αποτελεί τον πλέον μακροχρόνιο εμφύλιο πόλεμο στον κόσμο. Το αποτέλεσμα αυτής της σφαγής είναι απλό: οικονομική και κοινωνική καταστροφή, εμβάθυνση εσωτερικών ρηγμάτων, τεράστια ανθρώπινα δεινά, και ροές προσφύγων από την χώρα.

Η τρέχουσα ανάφλεξη στη Μιανμάρ θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη απόγνωση. Ο στρατός θα συνεχίσει να σκοτώνει και να φυλακίζει δεκάδες πολίτες. Οι βασικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζικών, της υγειονομικής περίθαλψης, και των κυβερνητικών λειτουργιών, θα ατροφούν. Η οικονομία της Μιανμάρ, που έχει ήδη πληγεί από την COVID-19, θα καταρρεύσει. Οι μεγάλοι ξένοι επενδυτές, αντιμετωπίζοντας σοβαρούς κινδύνους φήμης και οικονομικού κινδύνου, θα φύγουν ή θα αποφύγουν την χώρα. Η Κίνα, η Ινδία, η Ταϊλάνδη και άλλες γειτονικές χώρες θα αισθανθούν για άλλη μια φορά την πίεση να δεχτούν πλήθος μεταναστών και προσφύγων και να αντιμετωπίσουν αυξανόμενη ανομία, βία και απελπισία στα πορώδη σύνορά τους με τη Μιανμάρ. Η περιοχή στο σύνολό της θα γίνει λιγότερο σταθερή. Η θεσμική αξιοπιστία του ASEAN, η οποία μέχρι στιγμής έχει κάνει λίγη σοβαρή προσπάθεια να ελέγξει τη νέα χούντα, θα καταρρεύσει.

Το πραξικόπημα αυξάνει την προοπτική της Μιανμάρ να μην γίνει άλλο ένα αυταρχικό κράτος, όπως η Καμπότζη υπό τον Hun Sen ή η Ταϊλάνδη μετά το πραξικόπημα του 2014, αλλά μια άλλη Συρία: ένας τόπος ανεξέλεγκτης καταστροφής και ασυμβίβαστου διαχωρισμού μεταξύ μιας κυβερνητικής κλίκας και της ευρείας μάζας των πολιτών. Η αμοιβαία αποξένωση επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα. Οι στρατηγοί είναι απομονωμένοι, αναλωνόμενοι από έναν συνδυασμό απληστίας, άγνοιας, φόβου και φιλοδοξίας, και πιθανώς έκπληκτοι από την διαρκή αντίσταση που έχουν προκαλέσει. Όπως ο Μπασάρ αλ-Άσαντ και οι σύμμαχοί του στην Συρία, οι ηγέτες του Tatmadaw μπορεί να συνειδητοποιήσουν ότι είναι πολύ στα βαθιά για να ταλαντευτούν από την τρέχουσα πορεία τους, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει καταστροφή της χώρας για να σωθούν.

Η ΑΝΟΗΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΜΟΝΗΣ

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι απαιτήσεις για μια επ' αόριστον υπομονετική προσέγγιση δεν συνιστούν ρεαλισμό αλλά μάλλον στρατηγική και ηθική τύφλωση. Οι γειτονικές χώρες δεν έχουν την πολυτέλεια της υπομονής όταν ένας από τους γείτονές τους βουλιάζει, αποσταθεροποιώντας ολόκληρη την περιοχή. Αντ' αυτού πρέπει να βρουν την βούληση να σταματήσουν την καταστροφή πριν επιδεινωθεί. Αυτό θα απαιτήσει την επανεκτίμηση των παραδοσιακών υπολογισμών συμφέροντος, την υπέρβαση των ζωνών της πολιτικής άνεσης, και την απόρριψη των κουρασμένων συνταγών της μη παρέμβασης. Και οι μεγάλες δυνάμεις που συχνά πλαισιώνουν την πολιτική απέναντι στη Μιανμάρ με όρους στρατηγικού ανταγωνισμού μεταξύ τους πρέπει να προσαρμόσουν το σκεπτικό τους και να βρουν τρόπους συνεργασίας για το ευρύτερο καλό της χώρας και της περιοχής.

Ο ASEAN πρέπει να ηγηθεί. Ο οργανισμός θα πρέπει να καταστήσει σαφές ότι δεν θα παραχωρήσει νομιμοποίηση στην χούντα της Μιανμάρ μέσω μιας έδρας στο τραπέζι του, παρά μόνο για να συζητήσει την επίλυση του τρέχοντος αδιεξόδου. Θα πρέπει να υποστηρίξει έναν διάλογο ευρείας βάσης –με συμμετοχή της Αυστραλίας, της Κίνας, της Ινδίας, της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων– για να σφυρηλατήσει ένα ενωμένο μέτωπο που θα δώσει ένα σαφές και ισχυρό μήνυμα στον Tatmadaw και θα απευθύνει αξιόπιστες απειλές για να αποκλείσει την πρόσβαση του στρατού σε τράπεζες, σχολεία, νοσοκομεία και άλλες πηγές υποστήριξης σε περίπτωση που ο Tatmadaw αποτύχει να τερματίσει την βία, και να συμφωνήσει να ξεκινήσει συζητήσεις με τους εκλεγμένους εκπροσώπους της Μιανμάρ σε μια πορεία προς τα εμπρός.

21042021-2.jpg

Διαδηλωτές σε οδόφραγμα στην Yangon της Μιανμάρ, τον Μάρτιο του 2021. Stringer / Reuters
------------------------------------------------------

Ελλείψει αυτού, οι εξωτερικές δυνάμεις θα πρέπει εντατικά να εξετάσουν στοχοθετημένες κυρώσεις σε επιχειρήσεις που διοικούνται από τον στρατό για να διακόψουν την προσφορά χρήματος στην χούντα και θα πρέπει να επιβάλουν ένα διεθνές εμπάργκο όπλων στην χώρα. Κρισίμως, πρέπει να προσφέρουν ακλόνητη υποστήριξη στον λαό της Μιανμάρ. Ο στρατός εμπόδισε τα εκλεγμένα μέλη του εθνικού κοινοβουλίου να αναλάβουν τις έδρες τους την 1η Φεβρουαρίου. Αυτοί οι πολιτικοί έχουν δημιουργήσει μια σκιώδη κυβέρνηση της οποίας η νομιμότητα ως πραγματικοί εκπρόσωποι του λαού της Μιανμάρ πρέπει να αναγνωριστεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις χώρες του Ινδο-Ειρηνικού.

Από μόνες τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν περιορισμένη μόχλευση έναντι της χούντας. Όμως, η κυβέρνηση Μπάιντεν πρέπει να συνεχίσει να ασκεί διεθνή ηγεσία επιβάλλοντας στοχευμένες κυρώσεις στον Tatmadaw, υποστηρίζοντας πολιτειακούς και πολιτικούς παράγοντες που αντιμετωπίζουν καταπίεση, και συνενώνοντας την διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των συμμάχων, να την ακολουθήσουν. Η διοίκηση μπορεί επίσης να υπογραμμίσει τον επείγον και την σημασία της κρίσης στη Μιανμάρ, ορίζοντας έναν ειδικό απεσταλμένο για τον συντονισμό της πολιτικής με τις πρωτεύουσες Ινδο-Ειρηνικού. Δεν υπάρχει υποκατάστατο του συμβολικού και πρακτικού αντίκτυπου του ορισμού ενός ειδικού διπλωμάτη των ΗΠΑ σε έναν τόσο συγκεκριμένο, εντάσεως εργασίας στόχο.

Μπορεί να φαίνεται σαν ονειρική σκέψη να ελπίζεται ότι ο ASEAN θα ξεπεράσει τους παραδοσιακούς περιορισμούς του και θα αντιμετωπίσει την τρέχουσα κρίση στη Μιανμάρ. Εάν ο ASEAN στο σύνολό του δεν ενεργήσει, τότε θα πρέπει [να το κάνουν τα] μεμονωμένα κράτη του ASEAN. Η Ινδονησία, η Μαλαισία, οι Φιλιππίνες, η Σιγκαπούρη και η Ταϊλάνδη, μαζί με τον σημερινό προεδρεύοντα του ASEAN, το Μπρουνέι, εκ των οποίων όλες έχουν δηλώσει ανησυχία για τις εξελίξεις στη Μιανμάρ, πρέπει να συντονιστούν μεταξύ τους και μαζί με άλλους για να αναλάβουν ανεξάρτητη δράση. Αυτές οι κυβερνήσεις μπορεί να αισθάνονται άβολα να παίρνουν δημόσια θέση για τη Μιανμάρ, αλλά οι ενέργειές τους θα μιλήσουν από μόνες τους.

ΜΙΑ ΝΕΑ MYANMAR

Εκείνοι που κάνουν έκκληση για υπομονή και αδράνεια υποστηρίζουν ότι η Μιανμάρ έχει ήδη φτάσει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή, ότι η καταστροφή είναι τόσο μεγάλη και το χάσμα μεταξύ του στρατού και του λαού τόσο μεγάλο που τίποτα δεν μπορεί να το γεφυρώσει. Ωστόσο, τα θεμέλια μιας νέας, πιο ελπιδοφόρου Μιανμάρ είναι ήδη εμφανή στην λαϊκή απόρριψη του πραξικοπήματος. Μέσω της τρέχουσας αχαλίνωτης βίας, ο Tatmadaw αφυπνίζει την πλειοψηφική εθνοτική ομάδα Bamar για την βία και τις αδικίες που έχουν επιβληθεί στις μειονοτικές εθνοτικές ομάδες της Μιανμάρ για δεκαετίες. Αυτή η δι-εθνοτική αλληλεγγύη προσφέρει τα θεμέλια της διαρκούς ειρήνης και συμφιλίωσης στη Μιανμάρ και παραμένει η καθοριστική πρόκληση που αντιμετωπίζει η χώρα. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να αδράξει αυτή την ευκαιρία, καταβάλλοντας επιπλέον προσπάθειες για να κάνει τον στρατό να υποχωρήσει και να δημιουργήσει χώρο για έναν πιο ισχυρό διεθνή διάλογο για το μέλλον της χώρας.

Δεν υπάρχουν εύκολες ή προφανείς απαντήσεις στο τρέχον αδιέξοδο. Η επιστροφή στο status quo που επικράτησε πριν από το πραξικόπημα -η αδύναμη συνεργασία μεταξύ του πολιτικού Εθνικού Συνδέσμου για τη Δημοκρατία και του Tatmadaw- είναι αδύνατη σε αυτό το σημείο. Βεβαίως, ο στρατός θα πρέπει σχεδόν σίγουρα να είναι μέρος οποιασδήποτε μελλοντικής πολιτικής διευθέτησης, δεδομένου του πόσο είναι εδραιωμένος είναι μέσα στη Μιανμάρ.

Ωστόσο, οι παρατηρητές δεν πρέπει να αποδεχθούν τον ισχυρισμό του στρατού ότι η Μιανμάρ θα καταρρεύσει χωρίς αυτόν. Στην πραγματικότητα, ο Tatmadaw πυροδότησε διχασμούς εντός της χώρας, για δεκαετίες προκαλώντας την ίδια βαρβαρότητα στις περιφέρειες της Μιανμάρ με αυτήν που εξαπολύει στις κύριες πόλεις της σήμερα. Τα τελευταία δέκα χρόνια, το συνταγματικό προνόμιο του στρατού να λειτουργεί πέρα από τον πολιτικό έλεγχο είχε τακτικά παρεμποδίσει μια ευαίσθητη εθνική ειρηνευτική πρωτοβουλία μεταξύ ενός πλήθους ομάδων. Ακόμα και όταν κατέληξε όντως σε ειρηνευτικές συμφωνίες, ο Tatmadaw απέτυχε να τηρήσει αυτά που υποσχέθηκε. Ως αποτέλεσμα, πολλές ένοπλες εξεγερμένες ομάδες γρήγορα ξεκίνησαν εχθροπραξίες με τον στρατό μετά το πραξικόπημα σε μια προφανή συμμαχία με την πολιτική σκιώδη κυβέρνηση. Οποιαδήποτε λύση στην κρίση της Μιανμάρ θα απαιτήσει από τον στρατό να αναγνωρίσει το αίτημα των πολιτών της χώρας για πολιτικό έλεγχο επί των εθνικών θεμάτων ασφαλείας και για αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση χωρίς στρατιωτική παρέμβαση.

Η μοιρολατρία δεν είναι στρατηγική. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να βρει την θέληση, να χρησιμοποιήσει τους κατάλληλους πόρους, και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να περιορίσει την αιματοχυσία και να βοηθήσει να εκμαιεύσει έναν τερματισμό της τρέχουσας κρίση. Οι γενναίοι πολίτες της Μιανμάρ βάζουν ό, τι έχουν σε κίνδυνο για να επιστρέψουν στην πορεία της δημοκρατικής μεταρρύθμισης που η χώρα είχε αγκαλιάσει δοκιμαστικά πριν από μια δεκαετία. Οι παράγοντες με ισχύ και επιρροή εντός και εκτός κυβερνήσεων πρέπει να συγκεντρώσουν παρόμοιο θάρρος για την υποστήριξη αυτών των αξιοθαύμαστων ανθρώπων. Η εναλλακτική δεν θα είναι μόνο μια ανθρωπιστική καταστροφή που θα ντροπιάσει τον κόσμο, αλλά ένα αποτυχημένο κράτος στην καρδιά μιας κρίσιμης περιοχής.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/burma-myanmar/2021-04-09/dangero...

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/burma-myanmar/2021-04-15/looming...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition