Ο ρωσικός αγωγός αερίου δεν είναι ανάγκη να διαρρήξει τις διατλαντικές σχέσεις | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο ρωσικός αγωγός αερίου δεν είναι ανάγκη να διαρρήξει τις διατλαντικές σχέσεις

Ο Nord Stream 2 μπορεί να αποτελέσει πηγή μόχλευσης, όχι ζημία
Περίληψη: 

Ο Nord Stream 2 απειλεί να επιβαρύνει τον διατλαντικό μήνα του μέλιτος προτού η Ευρώπη και οι ΗΠΑ μπορέσουν να αποκαταστήσουν την αμοιβαία εμπιστοσύνη τους. Ακόμη χειρότερα, ο αγωγός αποδυναμώνει την αξιοπιστία της εξωτερικής πολιτικής της Γερμανίας και επιβαρύνει την σχέση της με τους ανατολικούς γείτονές της, με άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, και με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο WOLFGANG ISCHINGER είναι πρόεδρος της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου (Munich Security Conference), μια θέση που κατέχει από το 2008, και διετέλεσε πρέσβυς της Γερμανίας στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 2001 έως το 2006.

Σε μια ομιλία του στην Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου (Munich Security Conference) τον Φεβρουάριο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, υποσχέθηκε να «επανεμπλακεί με την Ευρώπη», να επαναδεσμευθεί με την διατλαντική συμμαχία, και να σταματήσει το σχέδιο του προκατόχου του να αποσύρει αμερικανικά στρατεύματα που εδρεύουν στην Γερμανία. Ωστόσο, υπήρξε μια αξιοσημείωτη παράλειψη από την ομιλία του Μπάιντεν, ένα αμφιλεγόμενο έργο που έχει καταστήσει τεταμένες τις σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γερμανίας από την ανακοίνωσή του το 2015: τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2.

Σχεδιασμένος για να μεταφέρει έως και 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως από την Ρωσία στην Γερμανία, ο αγωγός είναι τώρα ολοκληρωμένος κατά περίπου 92%. Το Βερολίνο το βλέπει ως εμπορικά επωφελές έργο που θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, αλλά πολλοί στην Ουάσινγκτον και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν μια πιο σκοτεινή οπτική. Βλέπουν τον αγωγό ως μέρος της προσπάθειας του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, να συνδέσει την Ευρώπη με το ρωσικό αέριο και έτσι να αποκτήσει μόχλευση επ’ αυτής.

22042021-2.jpg

Στο εργοτάξιο του Nord Stream 2 κοντά στην Kingisepp, στην Ρωσία, τον Ιούνιο του 2019. Anton Vaganov / Reuters
--------------------------------------------------------

Ο Nord Stream 2 απειλεί τώρα να επιβαρύνει τον διατλαντικό μήνα του μέλιτος προτού η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορέσουν να αποκαταστήσουν την αμοιβαία εμπιστοσύνη τους. Ακόμη χειρότερα, ο αγωγός έχει γίνει ένα βαρίδι τυλιγμένο στον λαιμό της Γερμανίας, αποδυναμώνοντας την αξιοπιστία της εξωτερικής πολιτικής της και επιβαρύνοντας την σχέση της με τους ανατολικούς γείτονές της, με άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, και με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η γερμανική κυβέρνηση πρέπει επομένως να υιοθετήσει μια πιο προβλεπτική διπλωματική προσέγγιση. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τον αγωγό ως διαπραγματευτικό χαρτί για να αποσπάσει παραχωρήσεις από την Ρωσία -όπως μια υπόσχεση να σταματήσει τις εκστρατείες εξωτερικού hacking ή να απελευθερώσει τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, Alexei Navalny.

ΕΝΑ ΜΙΣΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ

Η γερμανική κυβέρνηση υπερασπίστηκε τον Nord Stream 2 με το επιχείρημα ότι η Ρωσία θα παραμείνει ένας σημαντικός πάροχος ενέργειας στην Ευρώπη, ανεξάρτητα από το αν το έργο προχωρήσει (η Ρωσία αντιπροσωπεύει σήμερα σχεδόν το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ) και [με το επιχείρημα] ότι οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες εισάγουν δισεκατομμύρια βαρέλια ρωσικού πετρελαίου. Επιπλέον, παρόλο που οι ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, η ήπειρος στην πραγματικότητα εξαρτάται λιγότερο από την ρωσική ενέργεια ως αποτέλεσμα μεταρρυθμίσεων που απελευθέρωσαν, διαφοροποίησαν, και ολοκλήρωσαν την ενεργειακή αγορά της. Αυτά τα επιχειρήματα δεν είναι χωρίς αξία, αλλά έχουν κάνει λίγα για να καθησυχάσουν τους διεθνείς φόβους ότι ο Nord Stream 2 θα ενισχύσει την λαβή της Μόσχας έναντι της Ευρώπης.

Η κυβέρνηση του Μπάιντεν δεν έκρυψε την αντίθεσή της στο έργο. Στις 18 Μαρτίου, ο υπουργός Εξωτερικών, Antony Blinken, χαρακτήρισε τον αγωγό «κακή συμφωνία» και προειδοποίησε ότι «κάθε οντότητα που εμπλέκεται στον αγωγό Nord Stream 2 κινδυνεύει από αμερικανικές κυρώσεις και πρέπει αμέσως να εγκαταλείψει τις εργασίες στον αγωγό» -προειδοποίηση που επανέλαβε σε μια συνάντηση με τον Γερμανό ομόλογό του στην υπουργική συνάντηση του ΝΑΤΟ την επόμενη εβδομάδα. Η διοίκηση Μπάιντεν δεν έχει ακόμη επεκτείνει τις αμερικανικές κυρώσεις σε εταιρείες που εμπλέκονται στο έργο, ούσα ευαίσθητη στην εκτεταμένη κριτική των εξωεδαφικών κυρώσεων των ΗΠΑ στην ΕΕ. Αλλά ένας διακομματικός συνασπισμός στο Κογκρέσο θα μπορούσε να προχωρήσει και να επεκτείνει τις κυρώσεις ούτως ή άλλως. Μια νέα έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τον Nord Stream 2 αναμένεται στο Κογκρέσο τον Μάιο και η δυναμική ενισχύεται για δράση από το σώμα αυτό.

Εάν υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας για αποκλιμάκωση της διαμάχης για τον Nord Stream 2 και διασφάλιση της επιτυχούς ολοκλήρωσης του αγωγού, φαίνεται ότι κλείνει γρήγορα. Εκτός από την διεθνή αντιπολίτευση, το έργο αντιμετωπίζει αντιξοότητες στην Γερμανία. Η επόμενη κυβέρνηση συνασπισμού της χώρας, η οποία πιθανότατα θα προκύψει μετά τις εκλογές που προγραμματίστηκαν για τον Σεπτέμβριο, πιθανώς θα μειώσει την δέσμευση της Γερμανίας στον Nord Stream 2, επειδή οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οποιοσδήποτε μελλοντικός συνασπισμός είναι πιθανό να περιλαμβάνει το πράσινο κόμμα Bündnis 90/Die Grünen, το φιλελεύθερο Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, ή και τα δύο. Ενώ οι φιλελεύθεροι υποστηρίζουν ένα μορατόριουμ για την κατασκευή του αγωγού, οι Πράσινοι απαιτούν την άμεση διακοπή του Nord Stream 2 τόσο για οικολογικούς όσο και για πολιτικούς λόγους.

Για να αποφευχθεί το να γίνει ο αγωγός ένα σημαντικό εγχώριο και διεθνές εμπόδιο για την επόμενη κυβέρνηση συνασπισμού, το Βερολίνο θα πρέπει να αναπτύξει μια προληπτική διπλωματική προσέγγιση: αντί να σταματήσει την κατασκευή, το Βερολίνο θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τον Nord Stream 2 ως πολιτικό διαπραγματευτικό χαρτί με τη Μόσχα, καθιστώντας την τελική χρήση του αγωγού υπό την προϋπόθεση ρωσικών παραχωρήσεων. Με το να συντονίσει στενά αυτές τις προϋποθέσεις με τους εταίρους της στην ΕΕ και τους υπερατλαντικούς συμμάχους της, η γερμανική κυβέρνηση μπορεί να μεταφέρει την ευθύνη εκεί όπου ανήκει: στην Ρωσία

ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΔΙΑ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΩΝ