Η εποχή της ατιμωρησίας

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ήταν ωμός σχετικά με την τεράστια πρόκληση που αντιμετωπίζουν η δική του και άλλες δημοκρατικές κυβερνήσεις σε αυτήν την εποχή του αυξανόμενου αυταρχισμού. «Ετούτη είναι μια μάχη μεταξύ της χρησιμότητας των δημοκρατιών στον 21ο αιώνα και των απολυταρχιών», είπε στην πρώτη του συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο. «Αυτό διακυβεύεται εδώ. Πρέπει να αποδείξουμε ότι η δημοκρατία λειτουργεί».

Οι αξίες επέστρεψαν, και όχι μόνο στο εσωτερικό μέτωπο. Η διοίκηση του Μπάιντεν θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ρωσίας. Θέλει η ανθρωπιστική ανάγκη να υπολογίζεται στην στρατιωτική στρατηγική και έχει αποσύρει την υποστήριξη των ΗΠΑ για επιθετικά μέτρα από τον υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας συνασπισμό εναντίον των ανταρτών Χούτι στην Υεμένη, η οποία σήμερα φιλοξενεί τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο. Θέλει οι Ηνωμένες Πολιτείες να ανταποκριθούν στις νομικές και ηθικές δεσμεύσεις τους και έχει αποκαταστήσει ορισμένα δικαιώματα για τους αιτούντες άσυλο.

Μια γυναίκα κάθεται μπροστά από το κατεστραμμένο σπίτι της στη al-Basheria της Συρίας, τον Απρίλιο του 2012. Bradley Secker / laif / Redux
----------------------------------------------------------

Για όλα αυτά, υπάρχουν καλοί λόγοι για να είμαστε ευγνώμονες. Η δέσμευση του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στις συμφωνίες αντί για τις αξίες ενθάρρυνε τους αυταρχικούς σε όλο τον κόσμο Οι πολίτες που σκοτώνονταν στο πόλεμο δεν αποτελούσαν ανησυχία για τον Τραμπ. Ούτε οι πρόσφυγες που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους ή οι δημοσιογράφοι που φυλακίστηκαν σε αυταρχικές χώρες. Ωστόσο, η εμπειρία των δύο άμεσων προκατόχων του καθιστά σαφές ότι η απλή δήλωση υποστήριξης των αξιών δεν τις κάνει να εξαπλώνονται.

Ο πρόεδρος George W. Bush διακήρυξε στην δεύτερη εναρκτήρια ομιλία του ότι «η επιβίωση της ελευθερίας στην χώρα μας εξαρτάται όλο και περισσότερο από την επιτυχία της ελευθερίας σε άλλες χώρες» και η κυβέρνησή του ξεκίνησε να υποστηρίζει την επέκταση της εκλογικής δημοκρατίας σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, σύμφωνα με το Freedom House, το οποίο παρακολουθεί τις παγκόσμιες δημοκρατικές τάσεις, το 2005 ήταν η χρονιά που η πολιτική ελευθερία ξεκίνησε μια πολυετή υποχώρηση.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δημιούργησε ένα Συμβούλιο Πρόληψης Φρικαλεοτήτων (Atrocities Prevention Board) για να κάνει το σταμάτημα της γενοκτονίας και των μαζικών φρικαλεοτήτων «κεντρικό συμφέρον εθνικής ασφάλειας και βασική ηθική ευθύνη». Όμως, οι μαχητές στην Συρία και το Νότιο Σουδάν, μεταξύ άλλων, δεν θα πειθαρχούσαν λόγω μιας επιτροπής αξιωματούχων στην Ουάσινγκτον.

Οι προσπάθειες του Μπους και του Ομπάμα δεν ήταν χωρίς αξία ή επίτευγμα, αλλά αποκάλυψαν τις προκλήσεις της εξάπλωσης των φιλελεύθερων δημοκρατικών αξιών. Οι προσπάθειες του πρώτου ήταν πολύ μεγαλοπρεπείς, σαρωτικές, και απλοϊκές, του δεύτερου ήταν πολύ περιορισμένες και τεχνοκρατικές.

Η μάχη κατά της ατιμωρησίας -η ικανότητα των δρώντων να διαπράττουν εγκλήματα χωρίς να αντιμετωπίζουν την δικαιοσύνη- και υπέρ της λογοδοσίας παρέχει μια ατζέντα αμέσως πιο πρακτική και συμπεριληπτική από τις προηγούμενες προσπάθειες για την ενσωμάτωση αξιών στην εξωτερική πολιτική. Ο Μπάιντεν πρέπει να καταστήσει την «προώθηση της λογοδοσίας» την εξωτερική πολιτική της προεδρίας του. Θα βρίσκεται με φυσικότητα δίπλα στην δέσμευσή του για «προώθηση της δημοκρατίας» εγχωρίως. Για να πετύχει περισσότερα από όσα έκαναν ο Μπους και ο Ομπάμα σε αυτό το μέτωπο, θα χρειαστεί να συγκεντρώσει έναν συνασπισμό κυβερνήσεων, ιδιωτικών επιχειρήσεων, και την κοινωνία των πολιτών για να χτίσει μια «αντισταθμιστική δύναμη» ενάντια στις δυνάμεις της ατιμωρησίας.

Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΤΙΜΩΡΗΣΙΑΣ

Σε ζώνες συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο σήμερα, η ατιμωρησία προελαύνει. Είτε είναι η Σαουδική Αραβία που βομβαρδίζει λεωφορείο που μεταφέρει μαθητές της Υεμένης είτε ο πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ και οι σύμμαχοί του που στοχεύουν υγειονομικές εγκαταστάσεις στην Συρία, κυβερνήσεις και ομάδες ανταρτών παραβιάζουν όλο και περισσότερο τους διεθνείς νόμους και κανόνες χωρίς να τιμωρούνται ή να λογοδοτούν. Τα βλήματα και οι πύραυλοι που πετούν μεταξύ του Ισραήλ και των Κατεχόμενων Παλαιστινιακών Εδαφών, με τους άμαχους [να βρίσκονται] στην πλευρά της υποδοχής τους, είναι ακριβώς το πιο πρόσφατο παράδειγμα.

Ως αποτέλεσμα της αύξησης της ατιμωρησίας, οι θάνατοι αμάχων και οι εκτοπισμοί αυξάνονται. Κατά μέσο όρο 37.000 πολίτες σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις κάθε χρόνο μεταξύ του 2016 και του 2020, σύμφωνα με το Σχέδιο Δεδομένων Τοποθεσιών Ένοπλων Συγκρούσεων και Στοιχείων Συμβάντων (Armed Conflict Location and Event Data Project) [1]. Αυτό είναι δυόμισι φορές περισσότεροι θάνατοι πολιτών από την προηγούμενη πενταετή περίοδο και σχεδόν δέκα φορές περισσότεροι από την περίοδο 2005 έως 2009. Σε όλο τον κόσμο, ένα ρεκόρ 79,5 εκατομμυρίων ανθρώπων αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους , κυρίως ως αποτέλεσμα συγκρούσεων. Οι επιθέσεις σε υγειονομικές εγκαταστάσεις έχουν επίσης αυξηθεί. Από τότε που το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα που καταδικάζει τις επιθέσεις σε νοσοκομεία τον Μάιο του 2016, υπήρξαν πάνω από 2.000 επιθέσεις σε υγειονομικές εγκαταστάσεις παγκοσμίως. Ακόμη και κατά την διάρκεια της πανδημίας της COVID-19, περισσότεροι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και ασθενείς σκοτώθηκαν το 2020 από όσοι το 2019. Εν τω μεταξύ, επιταχύνθηκαν οι εθνοκαθάρσεις και οι δολοφονίες των εργαζομένων στην βοήθεια, επίσης.