Είναι η παράνοια το κλειδί για την ετοιμότητα στις πανδημίες; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Είναι η παράνοια το κλειδί για την ετοιμότητα στις πανδημίες;

Η υπερεπαγρύπνηση νικά την προετοιμασία για τις απρόβλεπτες κρίσεις

Γιατί αυτές οι δύο χώρες -αμφότερες πολύ πιο κοντά στην πηγή της πανδημίας από όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες- ήταν πολύ πιο επιτυχημένες στην αντιμετώπιση της; Η εύκολη απάντηση είναι ότι έμαθαν από τα διδάγματα δύο προηγούμενων εστιών κορωνοϊού, του SARS και του MERS. Αλλά αυτή η εξήγηση υποτιμά την δημιουργικότητα των αντιδράσεών τους. Η Ταϊβάν χρησιμοποίησε διαδικτυακές πλατφόρμες για να συλλέξει και να μοιραστεί πληροφορίες σχετικά με τα κρούσματα και την έκθεση, ποσόστωσε τις μάσκες προσώπου όταν ήταν σπάνιες, και επέβαλε καραντίνες. Τα σχολεία παρέμειναν ανοιχτά, έστω και με αυστηρές επιφυλάξεις.

Στη Νότια Κορέα, η κυβέρνηση και ο ιδιωτικός τομέας συνεργάστηκαν για να αυξήσουν γρήγορα τα διαγνωστικά τεστ˙ την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση ανέπτυξε ένα σύστημα εντοπισμού επαφών βασισμένο στα κινητά τηλέφωνα. Σύμφωνα με τη νομοθεσία που ψηφίστηκε την εποχή του MERS, η κυβέρνηση είχε την εξουσία να συλλέγει πληροφορίες από κινητά τηλέφωνα, πιστωτικές κάρτες και άλλες πηγές από οποιονδήποτε βρεθεί θετικός, και να τα χρησιμοποιήσει για να ανακατασκευάσει τις πρόσφατες κινήσεις του. Αυτά τα δεδομένα, απογυμνωμένα από προσωπικά αναγνωριστικά, κοινοποιήθηκαν στην συνέχεια σε εφαρμογές κοινωνικών μέσων, επιτρέποντας σε άλλους να προσδιορίσουν εάν είχαν διασταυρώσει την πορεία τους με ένα μολυσμένο άτομο, ή όχι. Όπως η Ταϊβάν, η Νότια Κορέα επέβαλε αυστηρές καραντίνες.

Παράλληλα με την Ταϊβάν και τη Νότια Κορέα, το Ισραήλ λαμβάνει μια αξιοπρεπή αναφορά. Είναι αλήθεια ότι το ιστορικό του για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού ήταν πιο μικτό. Μετά από μια έντονη έγκαιρη αντίδραση στην πανδημία πριν από έναν χρόνο, το Ισραήλ αντιμετώπισε δύο μεγάλα κύματα θανάτων που κορυφώθηκαν τον Οκτώβριο του 2020 και τον Ιανουάριο του 2021. Ωστόσο, οι προμήθειες εμβολίων και η διάθεσή τους στο Ισραήλ ήταν οι καλύτερες στον κόσμο.

Η Ταϊβάν, η Νότια Κορέα και το Ισραήλ είναι, φυσικά, όλες κορυφαίες καινοτόμοι στον χώρο της τεχνολογίας, κάτι που αναμφίβολα βοήθησε στις πανδημικές αντιδράσεις τους. Αλλά ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι και οι τρεις έχουν πολύ καλούς λόγους -με τη μορφή εχθρικών και κοντινών γειτόνων- να είναι παρανοϊκοί. Η Ταϊβάν αντιμετωπίζει διαρκώς την απειλή της Κίνας, της οποίας μαχητικά και βομβαρδιστικά αεροσκάφη εισβάλλουν τακτικά στον εναέριο χώρο της και της οποίας οι χάκερ και οι προπαγανδιστές προσπαθούν να υπονομεύσουν την δημοκρατία της. Ομοίως, η Νότια Κορέα ζει με την γνώση ότι οι βαλλιστικοί πύραυλοι του βόρειου γείτονά της θα μπορούσαν να φτάσουν μέσα σε λίγα λεπτά, και το Ισραήλ αντιμετωπίζει καθημερινές απειλές από το Ιράν και από μη φιλικά αραβικά κράτη, καθώς και τρομοκρατικές οργανώσεις που είναι πάρα πολλές για να αναφερθούν.

Έτυχε να επισκεφθώ την Ταϊβάν στις αρχές Ιανουαρίου 2020, προτού καταστεί σαφής η πλήρης κλίμακα της βιολογικής απειλής που προέρχεται από την Γουχάν. Οι αξιωματούχοι με τους οποίους μίλησα επικεντρώθηκαν περισσότερο στην απειλή της κινεζικής παρέμβασης στις εκλογές τους. Αλλά εντυπωσιάστηκα βαθιά από όσα έμαθα για το έργο της Audrey Tang, η οποία διορίστηκε Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής αφότου δημιούργησε ένα πρόγραμμα ψηφιακών ικανοτήτων για τα σχολεία της Ταϊβάν το 2017. Η προσέγγιση της Tang -να χρησιμοποιεί λογισμικό και smartphone για να ενδυναμώνει τους πολίτες και να κάνει το κράτος πιο υπεύθυνο- έχει τις ρίζες της στις φοιτητικές διαμαρτυρίες του 2014, γνωστές ως Sunflower Movement, τις οποίες υποστήριξε. Έχει εμπνεύσει έναν νέο τρόπο σκέψης που θεωρεί ότι η δημοκρατία αντιμετωπίζει πολλαπλές απειλές, συμπεριλαμβανομένων [των απειλών] από το εσωτερικό, και ότι η τεχνολογία επιτρέπει μια νέα μορφή άμυνας από πολλές πηγές (crowdsourced defense).

Η αντίθεση μεταξύ της προσέγγισής της και της προσέγγισης των περισσότερων Δυτικών χωρών δεν θα μπορούσε να είναι πιο έντονη. Στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, πολλά επίσημα έγγραφα έδωσαν την ψευδαίσθηση της ετοιμότητας, αλλά, όπως επισημαίνει μια νέα έκθεση από την Ανεξάρτητη Επιτροπή για την Ετοιμότητα και Αντίδραση στην Πανδημία, ελλείψει ασκήσεων και προσομοιώσεων, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτές οι προετοιμασίες θα λειτουργήσουν «σε πραγματικές συνθήκες πανδημικής πίεσης». Ο Robert Kadlec, ο οποίος υπηρέτησε ως βοηθός Υπουργός για την ετοιμότητα και την ανταπόκριση στο Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των ΗΠΑ μέχρι τον Ιανουάριο του 2021, ξεκάθαρα υποψιαζόταν το ίδιο. Σε μια διάλεξη τον Οκτώβριο του 2018, έδωσε μια εντυπωσιακή ειλικρινή αξιολόγηση της κατάστασης της πολιτικής βιοασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών και της ανάγκης για μια αποτελεσματική ασφαλιστική πολιτική κατά πανδημίας. «Αν δεν το οικοδομήσουμε αυτό», είπε, «θα είμαστε "SOL" [ shit out of luck] εάν θα πρέπει να έρθουμε ποτέ αντιμέτωποι με αυτό».

ΡΟΥΛΕΤΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Ποια καταστροφή θα συμβεί στον κόσμο μετά; Όχι άλλη μια πανδημία -αυτό θα ήταν πολύ προφανές για να είναι μια εύλογη ιστορία. Είναι ωστόσο πιθανό. Ένα νέο στέλεχος της γρίπης των χοίρων δεν είναι ποτέ μακριά, ούτε κάποια άλλη νέα αναπνευστική νόσος. Υπάρχουν ήδη ανθεκτικά στα αντιβιοτικά μικρόβια όπως το Staphylococcus aureus˙ περιμένει κανείς με τρόμο ένα ανθεκτικό στα αντιβιοτικά στέλεχος της βουβωνικής πανώλης.

Ήδη, καθώς μια καταστροφή προκαλεί συχνά μια άλλη, η COVID-19 -με την βοήθεια σμηνών ακρίδων- προκαλεί διατροφική κρίση σε περιοχές της Αφρικής και της Νότιας Ασίας. Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα εκτιμά ότι 34 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται στο χείλος του λιμού, ιδίως σε χώρες όπως το Αφγανιστάν, η Μπουρκίνα Φάσο, η Αϊτή, και η Ζιμπάμπουε. Τα πράγματα έχουν επιδεινωθεί από την διακοπή των καθιερωμένων προγραμμάτων εμβολιασμού. Τα κρούσματα διφθερίτιδας μαίνονται επί του παρόντος στο Σουδάν και την Δομινικανή Δημοκρατία, η χολέρα στη Μοζαμβίκη και η ιλαρά στις Φιλιππίνες.