Η επίθεση των αυταρχικών εναντίον των εξόριστων

Η Κίνα έχει χρησιμοποιήσει παρόμοιες τακτικές στην διεθνή της εκστρατεία εναντίον των Ουιγούρων και του Θιβετιανών ακτιβιστών και άλλων επικριτών του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Με την έντονη πίεση στις τοπικές Αρχές σε χώρες που εξαρτώνται από οικονομικούς δεσμούς με την Κίνα, το Πεκίνο μπόρεσε να εξασφαλίσει την κράτηση πολλών από τους πιο ζωηρούς επικριτές του. Ένας τέτοιος εξαναγκασμός είχε ως αποτέλεσμα μαζικές απελάσεις στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένης της επιστροφής περισσότερων από 100 ατόμων από την Ταϊλάνδη το 2015 και τουλάχιστον δώδεκα ατόμων από την Αίγυπτο το 2017.

Μια συνήθης τακτική της διακρατικής καταστολής είναι μια αυταρχική κυβέρνηση να καταχραστεί την πρόσβασή της στην Ιντερπόλ. Σε αντίθεση με μια διαδεδομένη εσφαλμένη αντίληψη, η Ιντερπόλ δεν είναι μια υπηρεσία επιβολής του νόμου αλλά μια πλατφόρμα επικοινωνίας. Ο ρόλος της είναι να διαδίδει ανακοινώσεις για καταζητούμενους από εθνικές αστυνομικές υπηρεσίες σε ένα παγκόσμιο δίκτυο θεσμών επιβολής του νόμου. Αν και οι κανόνες της Ιντερπόλ απαγορεύουν την κατάχρηση του συστήματος για πολιτικούς σκοπούς, ο οργανισμός έχει μικρή ικανότητα να ελέγχει το πλήθος των αιτημάτων που λαμβάνει. Μόνο το 2019, η Ιντερπόλ διέδωσε περισσότερες από 13.000 Κόκκινες Ειδοποιήσεις (Red Notice), τις οποίες οι χώρες χρησιμοποιούν για να ζητήσουν βοήθεια από άλλες κυβερνήσεις στον εντοπισμό και την σύλληψη ατόμων. Για τα κράτη που θέλουν να επεκτείνουν την διεθνή τους πρόσβαση, η Ιντερπόλ προσφέρει μια εύκολη, αποτελεσματική και χωρίς κόστος εναλλακτική, επειδή δεν υπάρχει κανένα τίμημα αν [κάποια χώρα] πιαστεί να την χειραγωγεί. Η Ρωσία έχει καταφέρει να καταχραστεί το σύστημα με αυτόν τον τρόπο˙ η Μόσχα αντιπροσωπεύει το 38% των δημόσιων Κόκκινων Ειδοποιήσεων που βρίσκονται επί του παρόντος στο σύστημα της Interpol.

Αν και οι υπηρεσίες ασφαλείας της Λευκορωσίας έχουν μια φήμη για παρακολούθηση εξόριστων, η κυβέρνηση του Λουκασένκο δεν έχει μέχρι στιγμής αποτύχει να εμπλέξει επιτυχώς τοπικές Αρχές σε άλλες χώρες ή να χειραγωγήσει συστηματικά την Ιντερπόλ προκειμένου να πάρει στα χέρια της επικριτές από το εξωτερικό. Αλλά αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη προσπάθειας. Το 2011 και το 2012, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, Ales Mihalevich, συνελήφθη στην Πολωνία και στην συνέχεια στις Ηνωμένες Πολιτείες αφότου η Ιντερπόλ εξέδωσε μια Ειδοποίηση εξ ονόματος της Λευκορωσίας. Αν και οι αμερικανικές Αρχές τον απελευθέρωσαν τελικά, το περιστατικό αποκάλυψε το πώς οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου ακόμη και στις Δυτικές δημοκρατίες μπορούν να μετατραπούν σε πράκτορες κατασταλτικών καθεστώτων.

Η καταφυγή της Λευκορωσίας στην αεροπειρατεία μπορεί να ήταν αποτέλεσμα της αποτυχίας της να διακόψει την αντιπολίτευση στο εξωτερικό με άλλα μέσα. Υπό αυτό το φως, η επιχείρηση ήταν μια πράξη απελπισίας και όχι αυτοπεποίθησης. Η χρήση μιας τέτοιας κατάφωρης και προκλητικής τακτικής, χωρίς εύλογη δυνατότητα διάψευσης ή δικαιολογίας, δείχνει ότι ο Λουκασένκο είναι τρομοκρατημένος. Είναι πρόθυμος να διακινδυνεύσει σοβαρή ζημιά στην φήμη του, τις διπλωματικές σχέσεις του, και την οικονομία της χώρας του για να συλλάβει μόνο έναν δημοσιογράφο. Το όφελος, πιστεύει σαφώς, θα υπερβεί αυτά τα κόστη. Εναπόκειται τώρα στους ηγέτες των δημοκρατικών χωρών να αποδείξουν ότι ο Λουκασένκο έκανε λάθος.

Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

Η εξαιρετική φύση του παιγνίου του Λουκασένκο έχει ήδη προκαλέσει μια σειρά από ασυνήθιστες απαντήσεις, όπως μια έρευνα του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), διεύρυνση των απαγορεύσεων για την διέλευση από τον λευκορωσικό εναέριο χώρο, και το κλείσιμο ορισμένων ευρωπαϊκών αεροδρομίων στην κρατική αεροπορική εταιρεία της Λευκορωσίας, Belavia. Τα μέτρα αυτά θα επιβάλουν κόστη οικονομικά και φήμης για το Μινσκ. Το καθεστώς Λουκασένκο, ωστόσο, θα αντέξει εύκολα αυτές τις αναποδιές, οι οποίες είναι πιθανό να είναι προσωρινές και θα επιβάλουν περιορισμένο οικονομικό κόστος. Το ίδιο ισχύει για στοχοθετημένες κυρώσεις που έχουν ήδη εφαρμόσει η Ουάσιγκτον και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της σε μεμονωμένους αξιωματούχους ή πράκτορες της Λευκορωσίας, και πιθανότατα θα επεκταθούν και θα διευρυνθούν.

Αυτό δείχνει την δυσκολία της αντιμετώπισης της διακρατικής καταστολής. Οι τακτικές που χρησιμοποιούν οι αυταρχικοί για να κυνηγήσουν τους επικριτές τους στο εξωτερικό προσαρμόζονται προσεκτικά για να επωφεληθούν από τα παγκοσμιοποιημένα συστήματα ταξιδιών, ανταλλαγής δεδομένων, μετανάστευσης, και επιβολής του νόμου. Τέτοια συστήματα περιλαμβάνουν ευρεία διεθνή συνεργασία και συντονισμό και βασίζονται σε έναν υψηλό βαθμό αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των κυβερνήσεων. Περιλαμβάνουν επίσης συναλλαγές και για τα δύο μέρη. Τα ευρωπαϊκά κράτη επωφελούνται από την ικανότητα να πετούν αεροσκάφη πάνω από την Λευκορωσία, οπότε η προσπάθεια αποκοπής του εναέριου χώρου της Λευκορωσίας θα τα βλάψει επίσης. Οι αυταρχικοί έχουν μάθει πώς να εκμεταλλεύονται μια τέτοια αλληλεξάρτηση και δεν υπάρχει ένας χωρίς κόστος τρόπος για τις δημοκρατικές χώρες ώστε να ανταποκριθούν στην διακρατική καταστολή.