Είναι πράγματι ώρα να απομονωθεί η Αίγυπτος; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Είναι πράγματι ώρα να απομονωθεί η Αίγυπτος;

Μια απάντηση στο άρθρο της Sarah Leah Whitson

Οι συντηρητικοί Άραβες είναι οι Ισλαμιστές, οι ακτιβιστές ή οι αφομοιωμένοι, οι θρησκομανείς, οι «γέροι» ηλικίας είκοσι ετών, οι μοιρολάτρες. Η τακτική των αυταρχικών κυβερνώντων στα αραβικά κράτη της βορείου Αφρικής ήταν ενίοτε η οργάνωση εκλογών, η παραχώρηση του κοινοβουλίου και της μισής κυβέρνησης στους Ισλαμιστές με αντάλλαγμα την διατήρηση του «θρόνου». Οι Ισλαμιστές διαχειρίζονταν τα εσωτερικά, την καθημερινή ζωή, ενώ τα «πολιτικά» καθεστώτα διαχειρίζονται τα έσοδα, το χρήμα, τα σύνορα, τον στρατό. Τα «πολιτικά» καθεστώτα παρέμεναν αδιάφορα για το αν οι Ισλαμιστές ήθελαν να μετατρέψουν τον πολίτη σε πιστό, φτάνει να τους άφηναν στην ησυχία τους να κυβερνούν. Αυτά για τους «μετριοπαθείς» Ισλαμιστές. Οι λοιποί ακραίοι, μεταξύ των οποίων και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, εδιώκοντο. Το καθεστώς νόμιζε ότι απαλλάσσεται από ένα πρόβλημα και οι του Πολιτικού Ισλάμ θεωρούσαν ότι κάνουν έτσι ένα βήμα προς την κατάκτηση της εξουσίας. Δεν ήταν οι Ισλαμιστές αυτοί που έκαναν τις επαναστάσεις της Αραβικής Άνοιξης, δεν σκοτώθηκαν, αλλά ήταν εκεί για να διεκδικήσουν την εξουσία, να στρέψουν τα πράγματα υπέρ τους. Ανέβηκαν στο τρένο αφού το τρένο είχε ήδη ξεκινήσει.

Στην πλατεία του Καΐρου Tahrir, κατά την διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, και ενώ έπεφταν τα δακρυγόνα και τα δολοφονικά πυρά, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι έκαναν απλώς υπολογισμούς για τις επόμενες εκλογές, αφού αυτή είναι η προτεραιότητα τους: Η επιβίωση του κινήματός τους και όχι η ζωή των άλλων. Αυτό στο οποίο πρόσβλεπαν ήταν μόνο οι εκλογές, σύμφωνα με το deal που είχαν συνάψει με ορισμένους στρατιωτικούς. Η κατάσταση ήταν ακόμη πιο σοβαρή στην Λιβύη όπου το deal αφορούσε τους Ισλαμιστές και τους Δυτικούς, αφού οι πρώτοι ανέλαβαν την εξουσία μετά από στρατιωτική επιχείρηση των δεύτερων. Οι Άραβες ενθαρρύνονταν να ψηφίσουν στις εκλογές ανάλογα, να μετανοήσουν, να αντιληφθούν ότι είναι καλύτερα να είσαι πιστός παρά πολίτης. Το «deal» ήταν εκεί.

Οι διαδηλώσεις του «ενός εκατομμυρίου» στην Αίγυπτο εναντίον του καθεστώτος των Αδελφών Μουσουλμάνων, δεν θα μπορούσαν να οργανωθούν ούτε οργανώθηκαν από τον στρατό. Ήταν η απογοήτευση και αγανάκτηση που δημιουργήθηκε από την διετία της διακυβέρνησης του Morsi που τις προκάλεσε. Εξάλλου, η διακυβέρνηση των πρώτων λίγων μηνών είναι αυτή που έστειλε το μήνυμα στους ρεπουμπλικάνους Σύρους, οι οποίοι βλέποντας τα αποτελέσματα της «Ισλαμικής Άνοιξης» στην Αίγυπτο, σταμάτησαν τις διαδηλώσεις –αν και βέβαια την σκυτάλη εκεί, αμέσως μετά, πήραν οι Ισλαμιστές και τον λόγο είχαν τα όπλα.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μετά την ανάληψη της εξουσίας στην Αίγυπτο από τον στρατό, προέβη στις 7.7.2013 στην δήλωση ότι «παρακολουθούμε με μεγάλη ανησυχία και ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Αίγυπτο. Δημοκρατία δεν είναι μόνο οι εκλογές. Είναι επίσης η δυνατότητα του κράτους, του καθεστώτος να εντάσσει, να μη διαιρεί, να μην πολώνει. Η ανάλυση της ΕΕ δείχνει ότι υπήρξε πόλωση της αιγυπτιακής κοινωνίας. Ενώπιον αυτής τα πόλωσης, είναι που επενέβη ο στρατός. Ήταν πλέον πολύ σημαντικό για τις προσωρινές Αρχές να πράξουν ό,τι απαιτείται για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης και ήταν ουσιώδες, κατά την περίοδο αυτή, να εξασφαλιστούν οι θεμελιώδεις ελευθερίες οι οποίες δεν έγιναν σεβαστές στο παρελθόν από το καθεστώς. Θα εργασθούμε προς την κατεύθυνση αυτή με τους Αιγυπτίους εταίρους μας. Το μάθημα που εξάγεται είναι ότι η δημοκρατία γίνεται με τους δημοκράτες, απαιτούνται εκλογές, αλλά πρέπει και η κοινωνία στο σύνολο της, οι πολιτικές δυνάμεις να συγκατανεύσουν στις βασικές αρχές».

Οι Άραβες ρεπουμπλικάνοι (κοσμικοί – δημοκράτες) μετά την στρατιωτική επέμβαση εξέφρασαν την ελπίδα ότι η μετάβαση στην χώρα αυτή θα ανταποκρίνεται στις εύλογες επιδιώξεις του αιγυπτιακού λαού καθώς και ότι αυτή θα πραγματοποιηθεί μέσω μιας εθνικής ομοψυχίας βασισμένης στην εθνική συμφιλίωση και με σεβασμό στις συνταγματικές διατάξεις στο πλαίσιο μιας λύσης η οποία θα προστατεύει την ενότητά του καθώς και την σταθερότητα και την ασφάλεια της Αιγύπτου.

Οι Ισλαμιστές Άραβες, φίλα προσκείμενοι στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, από την πλευρά τους έκαναν αμέσως λόγο για πραξικόπημα, αν και ζήτησαν από τους Αιγυπτίους ομοϊδεάτες τους να δείξουν αυτοσυγκράτηση και να μην προσφύγουν στην βία. Καταδίκασαν, πάντως, την δράση του στρατού θεωρώντας την ως παράνομη. Δήλωσαν ότι δεν υπήρχε κανείς νομικός ή πολιτικός λόγος για αυτήν την εξέλιξη, παρά μόνο οι σκοπιμότητες ορισμένων περιφερειακών και διεθνών δυνάμενων με στόχο την επιστροφή στο παλαιό σύστημα. Σε κάθε περίπτωση επισημάνθηκαν οι ομοιότητες των εξελίξεων στην Αίγυπτο, με την επέμβαση του στρατού στην Αλγερία την 11.1.1992, ο οποίος προβάλλοντας το επιχείρημα ότι αν γίνονταν τότε δημοκρατικές εκλογές θα ήταν οι τελευταίες που θα γίνονταν με δημοκρατικό τρόπο, είχε ακυρώσει την διεξαγωγή τους. Τότε η Δύση, είχε εξαρχής μιλήσει για πραξικόπημα και είχε εγκαταλείψει την Αλγερία στην τύχη της για μεγάλο διάστημα. Ως γνωστόν ακολούθησε άγριος εμφύλιος πόλεμος με 100 χιλιάδες θύματα, κυρίως μεταξύ των αμάχων, έως ότου επικρατήσει το κοσμικό καθεστώς.

Οι ρεπουμπλικάνοι Άραβες πρόβαλαν ότι ήταν υπέρ του σεβασμού των δημοκρατικών κανόνων εφόσον, όμως, δεν είναι αντικείμενο απειλών ή δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση την δημοκρατική εναλλαγή στην εξουσία και δεν αρνούνται τις ατομικές ή συλλογικές ελευθερίες. Από την πλευρά τους, οι Ισλαμιστές του Maghreb θεώρησαν ότι το ζήτημα ήταν πολιτισμικό. Διερωτήθηκαν «πώς είναι δυνατόν να ανθίσει η δημοκρατία σε μια κοινωνία που ήταν πάντα βυθισμένη στην τυραννία;». Άρα απαιτείται η ισλαμική τάξη…