Η Ουκρανία είναι μέρος της Δύσης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Ουκρανία είναι μέρος της Δύσης

Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ πρέπει να την αντιμετωπίσουν με αυτόν τον τρόπο

Φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από την ανεξαρτησία της Ουκρανίας. Εκατομμύρια νέοι Ουκρανοί δεν έχουν ζήσει ούτε μια μέρα στην Σοβιετική Ένωση και πολλοί από αυτούς έχουν τώρα δικά τους παιδιά. Η ιδέα ενός «κοινού σοβιετικού παρελθόντος», που ήδη ξεθωριάζει μεταξύ των παλαιότερων γενεών, σημαίνει λίγα για αυτούς. Αυτοί οι νέοι έχουν ζήσει δύο επαναστάσεις -πρώτα την Πορτοκαλί Επανάσταση του 2004 και στην συνέχεια την Επανάσταση της Αξιοπρέπειας του 2014- και έναν συνεχιζόμενο πόλεμο με την Ρωσία. Για αυτούς, η Ουκρανία ποτέ δεν κέρδισε ανεξαρτησία˙ πάντα ήταν ανεξάρτητη.

ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΣΦΑΙΡΩΝ ΕΠΙΡΡΟΗΣ

Στην Ουκρανία και αλλού, η διακοπή των σχέσεων με τη Μόσχα θα προχωρήσει ανεξάρτητα από το τι έχει να πει για αυτό ο Πούτιν ή ο κύκλος του. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Δυτικοί εταίροι τους έχουν επομένως την ευκαιρία να χαράξουν μια φιλόδοξη στρατηγική στην περιοχή, με συγκεκριμένες πολιτικές προσαρμοσμένες στις περιστάσεις των χωρών και των μπλοκ.

Στην περίπτωση της Ουκρανίας και της Γεωργίας, η προώθηση της ένταξης στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Όπως το ίδιο το ΝΑΤΟ δήλωσε στην ανακοίνωση του 2008 στο Βουκουρέστι και επιβεβαιώθηκε στις Βρυξέλλες φέτος, αυτό το αποτέλεσμα είναι αναπόφευκτο. Και οι δύο χώρες συμμετέχουν ήδη στις δραστηριότητες του ΝΑΤΟ ως Εταίροι Ενισχυμένων Ευκαιριών (Enhanced Opportunities Partners). Μαζί με την Βουλγαρία, την Ρουμανία και την Τουρκία, η συμβολή της Ουκρανίας και της Γεωργίας είναι ζωτικής σημασίας για την διασφάλιση της ασφάλειας στη Μαύρη Θάλασσα. Η Ρωσία γίνεται όλο και πιο επιθετική στην περιοχή: διαταράσσει τους εμπορικούς δρόμους και παρεμβαίνει στην ελευθερία της ναυσιπλοΐας, ενισχύει τις συμβατικές και πυρηνικές της δυνατότητες στην κατεχόμενη Κριμαία και χρησιμοποιεί την περιοχή ως υλικοτεχνικό κόμβο για τις στρατιωτικές της δραστηριότητες στη Μέση Ανατολή.

Πέρα από την συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, η Ουκρανία και η Γεωργία δεσμεύονται να εμβαθύνουν την οικονομική και πολιτική ολοκλήρωσή τους με την Ευρώπη. Μαζί με τον ομόλογό τους από τη Μολδαβία, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών ίδρυσαν το «Associated Trio» στο Κίεβο νωρίτερα φέτος με τον επείγοντα σκοπό να κερδίσουν τελικά την ένταξη στην ΕΕ. Για την Ευρώπη, η συνεργασία με το γκρουπ [των χωρών αυτών] είναι μια ευκαιρία να ενισχυθεί η παγκόσμια θέση της ΕΕ, διευρύνοντας το εύρος των δημοκρατικών αξιών της και ενισχύοντας τον οικονομικό της κύκλο. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτή η εμβάθυνση της συνεργασίας θα εξυπηρετήσει τους στόχους της κυβέρνησης Μπάιντεν να αναβαθμίσει την διατλαντική ενότητα και να ενισχύσει τα ανατολικά σύνορα της δημοκρατικής Ευρώπης.

Οι Δυτικές πρωτεύουσες έχουν επίσης την ευκαιρία να κάνουν εισόδους σε άλλες χώρες όπου η Μόσχα ιστορικά έχει κυριαρχήσει. Οι γείτονες της Γεωργίας στον Καύκασο, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής. Το να γίνουν σωστές αυτές οι σχέσεις μπορεί να προχωρήσει πολύ την ενίσχυση της εμπιστοσύνης μεταξύ της Δύσης και της Τουρκίας [5], ενός σημαντικού συμμάχου του ΝΑΤΟ. Η Ρωσία προσπάθησε να ενισχύσει την λαβή της τοποθετώντας τον εαυτό της ως ειρηνευτή και διαμεσολαβητή στις διαφορές της περιοχής. Αλλά η απροσδόκητη επανεκλογή του Αρμενίου πρωθυπουργού, Νικόλ Πασινιάν, ενός ηγέτη που τείνει να ισορροπήσει παρά να ενδώσει σε ξένες δυνάμεις, και η συμμαχία μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Τουρκίας δίνει την δυνατότητα στην Δύση να περιορίσει την επιρροή της Ρωσίας.

Στην Κεντρική Ασία, η ίδια η εμπειρία της Ουκρανίας αποτελεί απόδειξη του ολισθηρού ελέγχου της Ρωσίας. Η Μόσχα προσπάθησε να εμποδίσει την πρόσβαση του Κιέβου στην περιοχή από το 2014, αλλά βρήκαμε τρόπους να ελιχθούμε γύρω από αυτό το εμπόδιο. Οι επίμονες προσπάθειές μας για την αποκατάσταση των παραδοσιακά ισχυρών εμπορικών δεσμών, την ανάπτυξη έργων υποδομής, την συμμετοχή της διασποράς, και την παροχή ευκαιριών σε σπουδαστές να σπουδάσουν στην Ουκρανία, έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς.

Ακόμη και στην Λευκορωσία, η δημοκρατική πίεση είναι απίθανο να εξασθενίσει μακροπρόθεσμα, αφήνοντας ένα άνοιγμα για την Δύση παρά τις προσπάθειες του υποστηριζόμενου από το Κρεμλίνο, Αλεξάντερ Λουκασένκο, να ενισχύσει την προεδρία του.

Η Ρωσία εξακολουθεί να είναι ισχυρή περιφερειακή δύναμη. Αλλά από το Μινσκ στα δυτικά έως την Ουλάν Μπατόρ στα ανατολικά, η Μόσχα έχει χάσει εδώ και καιρό το μονοπώλιό της στην πολιτική επιρροή.

Καμιάς χώρας η γεωγραφική εγγύτητα με την Ρωσία δεν πρέπει να περιορίζει τις στρατηγικές της Ουάσινγκτον ή των Βρυξελλών. Άλλωστε, οι ανησυχίες για τα κοινά σύνορα δεν έχουν περιορίσει την Κίνα, η οποία έχει καλλιεργήσει βαθείς δεσμούς με μια σειρά από χώρες που ιστορικά έχουν εμπλακεί στην σφαίρα επιρροής της Μόσχας. Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους πρέπει να απορρίψουν την ιδέα ότι, συνεργαζόμενοι με το Κρεμλίνο, μπορούν να αποτρέψουν μια στενότερη ρωσο-κινεζική εταιρική σχέση. Η Μόσχα κινείται ήδη στην τροχιά του Πεκίνου -και πιθανότατα είναι ήδη επιφυλακτική να πλησιάσει ακόμη περισσότερο σε μια πολύ πιο ισχυρή Κίνα.

ΜΙΑ ΕΝΩΜΕΝΗ ΔΥΣΗ

Η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ δεν θα ενισχύσει μόνο την πρόοδο στην Ουκρανία˙ θα βοηθήσει επίσης στην ενοποίηση της Δύσης για άλλη μια φορά.

Ως ένας παίκτης στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη και στη Μαύρη Θάλασσα, η Ουκρανία έχει πολλά να προσφέρει ως μέρος του ΝΑΤΟ σε θέματα περιφερειακής ασφάλειας. Οι ικανές ένοπλες δυνάμεις της χώρας έχουν ανεκτίμητη πολεμική εμπειρία από τις μάχες με τα ρωσικά στρατεύματα ήδη από την εισβολή του 2014. Κανένα σημερινό μέλος του ΝΑΤΟ δεν διαθέτει τέτοια εμπειρία ή την γνώση που την συνοδεύει. Και όταν πρόκειται για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο [6] και την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης [7], λίγες χώρες ανταγωνίζονται την ικανότητα της Ουκρανίας να αναγνωρίζει και να αντιμετωπίζει τις ρωσικές τακτικές.