Πώς θα κυβερνήσουν οι Ταλιμπάν;

Με έναν τόσο επιβλητικό έλεγχο των Ταλιμπάν, εμφανίζονται τα περιγράμματα του νέου κράτους των Ταλιμπάν. Οι Ταλιμπάν δηλώνουν ότι συντάσσουν νέο σύνταγμα και ότι ο ηγέτης των Ταλιμπάν, Mullah Abdul Ghani Baradar, βρίσκεται στην Καμπούλ συζητώντας τη μελλοντική κυβέρνηση με τον Καρζάι, τον Αμπντουλάχ, και άλλους. Ό, τι κι αν συνεπάγονται αυτές οι συζητήσεις, η νέα κυβέρνηση πιθανότατα θα κατοχυρώσει τον ισλαμικό νόμο ως τη μοναδική βάση του νομικού συστήματος, θα συγκεντρώσει την εξουσία υπό έναν μόνο ηγέτη των Ταλιμπάν, και θα μοιράσει μια συμβολική εξουσία με άλλους Αφγανούς ηγέτες (ίσως τον Καρζάι ή τον Αμπντουλάχ, αλλά πολύ περισσότερο πιθανά σε λιγότερο γνωστούς θρησκευτικούς και φυλετικούς ηγέτες που έχουν συμπαρασταθεί στην υπόθεση των Ταλιμπάν). Το νέο σύνταγμα ίσως να επιτρέπει εκλογές, αλλά θα σχεδιαστούν με τρόπο που θα διατηρεί τον έλεγχο των Ταλιμπάν στις βασικές λειτουργίες του κράτους.

Στην πορεία προς τη νίκη τους, οι Ταλιμπάν υποσχέθηκαν στους αντιπάλους τους ότι θα έμεναν αλώβητοι αν κατέθεταν τα όπλα. Είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να δίνουν τέτοιες υποσχέσεις προκειμένου να οικοδομήσουν αποδοχή για το νέο καθεστώς και μπορεί ακόμη και να προσφέρουν μερικές παραχωρήσεις για να εξαγοράσουν παλαιούς αντιπάλους. Η έκταση του στρατιωτικού ελέγχου των Ταλιμπάν, ωστόσο, καθιστά τις δεσμεύσεις σε αυτές τις γραμμές κάθε άλλο παρά αξιόπιστες. Με την πάροδο του χρόνου, οι ηγέτες των Ταλιμπάν θα έχουν ελάχιστους λόγους να μην χρησιμοποιούν την στρατιωτική τους δύναμη για να εδραιώσουν και να μονοπωλούν τον έλεγχο.

Η νίκη των Ταλιμπάν κατέδειξε επίσης έναν βαθμό συνοχής που είναι πιθανό να συνεχιστεί. Πάντα ήταν δύσκολο να γνωρίζουμε με βεβαιότητα πόσο ενοποιημένοι ήταν οι Ταλιμπάν: αποτελούνται από το κύριο κίνημα των Ταλιμπάν από το νότιο Αφγανιστάν, το δίκτυο Haqqani από το ανατολικό Αφγανιστάν, και μια ποικιλία από φυλετικές ομάδες, και από μικρότερους μαχητικούς πυρήνες. Η συντονισμένη επίθεση σε όλο το Αφγανιστάν αντικατοπτρίζει την συνεργασία και την συνοχή μεταξύ αυτών των διαφορετικών ομάδων. Σε αντίθεση με τους μουτζαχεντίν το 1989, οι Ταλιμπάν δεν διασπάστηκαν σε αντιμαχόμενες φατρίες καθώς ο ξένος κατακτητής αποχωρούσε. Στην πραγματικότητα, ήταν η προηγούμενη κυβέρνηση που μαστιζόταν από διχασμό (ιδιαίτερα μεταξύ του Γκανί, που υποστηριζόταν από τους ανατολικούς Παστούν, και του Αμπντουλάχ και άλλων ηγετών του Βορρά). Την εβδομάδα πριν από την κατάρρευση της κυβέρνησης, οι ηγέτες του Βορρά έλεγαν στους Αμερικανούς αξιωματούχους ότι «κανείς δεν θέλει να πεθάνει για τον Ασράφ Γκανί». Οι Ταλιμπάν φαίνονται πολύ λιγότερο ευάλωτοι στον φραξιονισμό από όσο ήταν η δημοκρατία.

Μια τέτοια συνοχή θα βοηθήσει τους Ταλιμπάν να επιβάλουν έναν βαθμό τάξης στο έδαφός τους, ειδικά στις νότιες και ανατολικές επαρχίες όπου βρίσκονται οι ρίζες τους. Η βιαιότητα από μόνη της δεν εξηγεί την ικανότητα των Ταλιμπάν να επιβάλλουν την τάξη. Άλλοι Αφγανοί πολέμαρχοι είναι επίσης βάναυσοι. Η διαφορά είναι ότι οι Ταλιμπάν μπορούν να προκαλέσουν βιαιότητα χωρίς να πολεμούν μεταξύ τους. «Οι Ταλιμπάν ακολουθούν έναν εμίρη», ένα μέλος του ηγετικού σώματος των Ταλιμπάν, της Quetta Shura, μου εξήγησε το 2019. «Το σύστημά μας είναι ατό της υπακοής. … Δεν είμαστε σαν τους άλλους Αφγανούς».

Ίσως πιο ανησυχητικό, η νίκη των Ταλιμπάν υποδηλώνει ότι η νέα τους κυβέρνηση θα μπορούσε να απολαύσει ευρύτερη λαϊκή υποστήριξη από όση όταν ήταν στην εξουσία από το 1996 έως το 2001. Τα χρόνια πολέμων στον βορρά σημαίνουν ότι έχουν κάποιο βαθμό υποστήριξης από Τατζίκους και Ουζμπέκους, οι οποίοι τους αντιτάχθηκαν στο παρελθόν. Στις πόλεις, νέοι, ξυρισμένοι άνδρες φωτογραφίζονται πρόθυμα με τους Ταλιμπάν και τουλάχιστον μερικοί μορφωμένοι Αφγανοί των πόλεων φαίνεται να συνεργάζονται τώρα μαζί τους.

Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΩΝ ΑΦΓΑΝΙΚΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ

Ωστόσο, παρ’ όλες τις δυνάμεις που κατέδειξε η στρατιωτική νίκη, υπάρχουν άλλες προκλήσεις και τρωτά σημεία που θα επιμείνουν -και πιθανότατα θα ενταθούν με την πάροδο του χρόνου.

Πρώτον, οι φυλετικές πολιτικές και οι κόντρες είναι η κατάρα όλων των αφγανικών κυβερνήσεων. Οι Ταλιμπάν, επίσης, θα αγωνιστούν να τις διαχειριστούν. Οι φυλές έχουν μακροχρόνιες αντιπαλότητες και συχνά δίνουν προτεραιότητα στις πράξεις ατομικής τιμής έναντι της αποδοχής της διαμεσολάβησης. Όσον αφορά τα θέματα γης και υδάτων, οι Ταλιμπάν θα προσπαθήσουν να ευχαριστήσουν τους ακτήμονες αγρότες που ήταν βασική πηγή υποστήριξής τους, αλλά οι ίδιες αποφάσεις θα αναστατώσουν τους ηγέτες των φυλών που θα ζημιώνονται. Ακόμη και βάσει του ισλαμικού νόμου, οι ηγέτες των φυλών θα θέλουν να υπερασπιστούν την γη τους, η οποία είναι η πηγή βιοπορισμού για τις οικογένειές τους. Οι φυλετικές συγκρούσεις και οι εκκλήσεις για εκδίκηση είναι αναπόφευκτες και θα αποτελέσουν πονοκέφαλο για τους Ταλιμπάν, όπως συνέβη στην δεκαετία του 1990.

Οι Ταλιμπάν θα δυσκολευτούν επίσης να εξισορροπήσουν τις ανταγωνιστικές επιταγές όταν πρόκειται για την καλλιέργεια παπαρούνας. Η φορολόγηση του παράνομου τομέα αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για τους Ταλιμπάν και η άδεια καλλιέργειάς της έχει δημιουργήσει υποστήριξη στους φτωχούς αγρότες -βασικός παράγοντας στην στρατιωτική τους επιτυχία, αφού το καταφύγιο που τους προσέφεραν αυτοί οι αγρότες βοήθησε τους Ταλιμπάν να πλησιάσουν τα περιφερειακά κέντρα τα τελευταία έξι χρόνια. Στην εξουσία, οι Ταλιμπάν θα αντιμετωπίσουν σημαντική εξωτερική πίεση -πιθανώς μεταξύ άλλων από ισχυρούς γείτονες όπως η Κίνα και το Ιράν- για να καταπολεμήσουν [την καλλιέργεια] (όπως έκαναν εν συντομία υπό διεθνή πίεση το 2000). Δεδομένης της πολιτικής και οικονομικής σημασίας της παπαρούνας, αυτή η διεθνής κριτική είναι πιθανό να έχει μικρό αντίκτυπο.