Ο απρόσμενος πρωταθλητής της Ευρώπης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο απρόσμενος πρωταθλητής της Ευρώπης

Πώς η επιτυχία της Ιταλίας μπορεί να ενισχύσει την Δύση

Η έμφαση της Ιταλίας στην χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμη ανάπτυξη έρχεται την ώρα που ο κόσμος σημειώνει πρόοδο όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της παγκόσμιας χρηματοδότησης. Ως προεδρεύουσα του G-20, η Ιταλία επέβλεψε μια ιστορική συμφωνία για την φορολογία των επιχειρήσεων στο φετινό υπουργικό φόρουμ στην Τεργέστη, βασισμένη σε προηγούμενη συμφωνία μεταξύ των μελών του G-7. Το σχέδιο στοχεύει στα κέρδη που έχει μια εταιρεία στις τελικές αγορές -στις χώρες όπου καταναλώνονται τα αγαθά ή οι υπηρεσίες της- αντιμετωπίζοντας έτσι το πρόβλημα της υποφορολόγησης των εταιρειών τεχνολογίας με έδρα τις ΗΠΑ και των Ευρωπαίων παραγωγών αγαθών πολυτελείας. Παρόλο που το πλαίσιο το οποίο συμφωνήθηκε στην Τεργέστη εξακολουθεί να υπόκειται στην επίβλεψη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και στην έγκριση μεμονωμένων κυβερνήσεων, αντιπροσωπεύει μια σημαντική διπλωματική επιτυχία για την ηγεσία της Ιταλίας. Για να διατηρήσει την δυναμική στην σύνοδο κορυφής του G-20 τον επόμενο μήνα στην Ρώμη, η Ιταλία στοχεύει να εξασφαλίσει μια συμφωνία για τον περιορισμό της δημιουργίας φορολογικών παραδείσων, κλείνοντας ένα άλλο σημαντικό φορολογικό κενό που εκμεταλλεύονται οι πολυεθνικές εταιρείες.

Η κυβέρνηση Ντράγκι έχει δώσει παρόμοια έμφαση στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής [4]. Εγχωρίως, αφιέρωσε ένα ad hoc Υπουργείο για να επικεντρωθεί στη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια. Στο εξωτερικό, οι προτεραιότητες της Ιταλίας επικαλύπτονται με τις πολιτικές που προτείνει η προοδευτική πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ, ιδίως στους τομείς της ενεργειακής απόδοσης, των εκπομπών άνθρακα, και της προστασίας από περιβαλλοντικές καταστροφές. Ο Ιταλός Υπουργός Οικολογικής Μετάβασης, Roberto Cingolani, και ο Υπουργός Εξωτερικών, Luigi Di Maio, υπέγραψαν κοινή δήλωση [5] με τον Αμερικανό απεσταλμένο για το κλίμα των ΗΠΑ, John Kerry, στην Ρώμη, επιβεβαιώνοντας την κοινή δέσμευση των δύο χωρών να συνεργαστούν για την αύξηση των επενδύσεων στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Οι εκπρόσωποι στην συνάντηση του G-20 στη Νάπολη τον Ιούλιο δυστυχώς απέτυχαν να εγκρίνουν μια ευρύτερη συμφωνία. Αλλά καθώς πλησιάζει η επόμενη σύνοδος κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα [6], η COP26, -η Ιταλία φιλοξενεί την συνάντηση μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο- οι πράσινες επενδύσεις της Ρώμης χρησιμεύουν ως παράδειγμα για άλλες χώρες που βραδυπορούν σχετικά με το κλιματικό ζήτημα.

Πέρα από την συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε περιβαλλοντικά ζητήματα, η Ιταλία είναι σε καλή θέση να αναλάβει την ηγεσία μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών στην αποκατάσταση της διατλαντικής σχέσης. Μακροχρόνιες διαφωνίες -όπως η υποστήριξη της Γερμανίας στο έργο του αγωγού Nord Stream 2 και η ώθησή της για μια επενδυτική συμφωνία ΕΕ-Κίνας- και η οργή τόσο για την αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν όσο και για τον αποκλεισμό της Γαλλίας από την αμυντική συμφωνία Αυστραλίας-Ηνωμένου Βασιλείου-ΗΠΑ, μπορεί να το κάνουν δυσκολότερο για άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να επιδιορθώσουν τις σχέσεις τους. Αλλά σε σύγκριση με το Βερολίνο [7], το Λονδίνο [8], και το Παρίσι, η Ρώμη απέχει λιγότερο από την Ουάσινγκτον. Οι υπουργοί της ιταλικής κυβέρνησης υπερασπίστηκαν [9] την απόφαση της Ουάσινγκτον να αποσυρθεί και αναγνώρισαν την θυσία των ιταλικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν, όπου η Ιταλία ήταν βαθιά δεσμευμένη για δύο δεκαετίες. Επίσης, η Ιταλία επηρεάστηκε λιγότερο από πολλούς συναδέλφους της στην Ευρώπη από την επιδείνωση των σχέσεων υπό τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Η Ρώμη δεν προσχώρησε ποτέ στην ευρωπαϊκή κοινοπραξία Airbus, η διαφωνία της οποίας με την αμερικανική εταιρεία Boeing διευθετήθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου υπέρ των Ηνωμένων Πολιτειών. Ακόμη και οι δασμοί-αντίποινα των ΗΠΑ για τα αγαθά της ΕΕ είχαν περιορισμένο αντίκτυπο στην Ιταλία, όπου η κυβέρνηση κατάφερε να μειώσει τις επιπτώσεις τους στον εγχώριο τομέα τροφίμων και ποτών. Και παρά την εχθρική στάση του Τραμπ απέναντι στο ΝΑΤΟ, η Ιταλία διατήρησε τις στρατιωτικές δεσμεύσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, και αλλού. Συνολικά, η καλή κατάσταση της Ρώμης με την Ουάσινγκτον της δίνει σημαντική μόχλευση για την βελτίωση των διατλαντικών σχέσεων.

Ειδικότερα, σε θέματα ευρωπαϊκής άμυνας, η Ιταλία ήταν πιο δεκτική από άλλες χώρες της ΕΕ στις ανησυχίες των Ηνωμένων Πολιτειών. Η απόφαση της Ουάσινγκτον να τερματίσει τον πόλεμό της στο Αφγανιστάν και η υποτιθέμενη περιφρόνηση προς την Γαλλία αναζωπύρωσε τις συζητήσεις για ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία, που ορίζεται γενικώς ως η ικανότητα της Ευρώπης να υπερασπίζεται τον εαυτό της και να παρεμβαίνει σε θέατρα που έχουν άμεσο αντίκτυπο στα ευρωπαϊκά συμφέροντα αλλά δεν αποτελούν προτεραιότητα για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην Ουάσινγκτον, αυτό το θέμα έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με πιθανή βλάβη στην αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ. Η Ρώμη έχει την ευκαιρία να γεφυρώσει τις διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών. Η Ιταλία έχει ισχυρούς δεσμούς με την αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ -η χώρα φιλοξενεί τα τελευταία στάδια συναρμολόγησης του αμερικανικού αεροσκάφους F-35 της Lockheed Martin, και η Ιταλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, και το Ηνωμένο Βασίλειο συνεργάζονται για την ανάπτυξη του μαχητικού αεροσκάφους Tempest. Λόγω αυτών των δεσμών, η Ιταλία παίρνει γενικά μια πιο συμφιλιωτική θέση από όσο οι ομόλογοί της όταν πρόκειται να επιτρέψει σε τρίτα μέρη να συμμετάσχουν σε ευρωπαϊκά αμυντικά έργα. Είναι προς το συμφέρον της Ρώμης να αποτρέψει τον προστατευτισμό, να δώσει ώθηση στην τεχνολογική ανάπτυξη και να εξασφαλίσει τις αλυσίδες εφοδιασμού, ώστε να επιτύχουν τόσο η ευρωπαϊκή όσο και η αμερικανική αμυντική αγορά.

ΘΕΤΟΝΤΑΣ ΟΡΙΑ