Όταν ο Μπάιντεν συναντήσει τον Σι

Στα 33 χρόνια μου ως διπλωμάτης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων ως ειδικός βοηθός του προέδρου των ΗΠΑ, μου δίδαξαν την σημασία του ανθρώπινου παράγοντα στις διεθνείς σχέσεις. Και οι ηγέτες, από την εμπειρία μου, είναι πολύ ανθρώπινοι. Μερικές φορές, αυτές οι ανθρώπινες ιδιότητες μπορεί να είναι παράγοντες κινδύνου -η υπερηφάνεια, τελικά, «πηγαίνει πριν από την πτώση» και οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τους ηγέτες στην ένταση της στιγμής μπορεί να έχουν τραγικές συνέπειες. Αλλά η προσωπική σχέση μεταξύ του Μπάιντεν και του Σι [5], δύο πολύ διαφορετικών ανδρών, μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια στο επόμενο έτος.

Το καλοκαίρι του 2011, συνόδεψα τον τότε Αντιπρόεδρο Μπάιντεν σε μια επίσκεψη στην Κίνα για να συναντηθεί με τον τότε Αντιπρόεδρο Xi, ένα ταξίδι που σηματοδότησε την αρχή της σχέσης τους. Κατά την διάρκεια των γευμάτων, των μεγάλων περιπάτων, και άλλων ανεπίσημων σκηνών, οι δύο ηγέτες συζήτησαν εκτενώς για προσωπικά και πολιτικά ζητήματα, περιγράφοντας τις αντίστοιχες κοσμοθεωρίες τους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα έθνη τους. Ο δεσμός μεταξύ τους δυνάμωσε σταθερά μέσω μιας σειράς επακόλουθων συναντήσεων, μεταξύ άλλων μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Σι και την ανάδειξη του ως ομολόγου του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα.

Αυτή η δεκαετούς διάρκειας διασύνδεση παραμένει πλεονέκτημα και για τις δύο πλευρές. Όταν ο Μπάιντεν τηλεφώνησε στον Σι στις 9 Σεπτεμβρίου, χαιρετίστηκε αρχικά με μια σειρά από παράπονα σχετικά με τις σκληροπυρηνικές πολιτικές της κυβέρνησης και την αποτυχία της να αντιστρέψει τους δασμούς και τους περιορισμούς της εποχής Τραμπ. Όμως, παρόλο που αυτή η τηλεφωνική συνομιλία μπορεί να ξεκίνησε με αντεγκλήσεις από τον Xi, έληξε με μια εποικοδομητική συμφωνία ότι οι κορυφαίοι αξιωματούχοι θα πρέπει να συναντηθούν σε ουδέτερο έδαφος και να διευθετήσουν τις ρυθμίσεις για μια τηλεδιάσκεψη μεταξύ των δύο ηγετών. Η προσωπική σχέση που σφυρηλατήθηκε μεταξύ Μπάιντεν και Σι σίγουρα συνέβαλε στην θετική τροχιά του τηλεφωνήματός τους. Αν δεν γνώριζαν καλά ο ένας τον άλλον, ο Μπάιντεν δεν θα μπορούσε να καταλάβει πώς θα μπορούσε να προσεγγίσει τον Σι. Αν δεν υπήρχε ο σεβασμός που χτίστηκε με τα χρόνια, ο Σι δεν θα έπαιρνε στα σοβαρά αυτό που είχε να πει ο Μπάιντεν.

Σε απόδειξη της δύναμης της διπλωματίας υψηλού επιπέδου, η κινεζική κυβέρνηση δημοσίευσε μια δήλωση μετά την τηλεφωνική κλήση, διαφημίζοντας την σημασία της εις βάθος επικοινωνίας των ηγετών. Τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν στην συνέχεια ότι οι δύο πρόεδροι συμφώνησαν να διατηρήσουν συχνές επαφές και είχαν δώσει οδηγίες στους αξιωματούχους να εντείνουν τον διάλογο και να εργαστούν για την ανάπτυξη διμερών σχέσεων. Σχεδόν εν μία νυκτί, ο τόνος των συντακτών στα κρατικά μέσα ενημέρωσης και τα σημεία συζήτησης (talking points) των Κινέζων μελετητών σε διεθνή συνέδρια άλλαξαν˙ το μισοάδειο ποτήρι των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας ξαφνικά φάνηκε μισογεμάτο. Στην έντονα ιδεολογική και κομφορμιστική ατμόσφαιρα της σημερινής Κίνας, κανένας [Κινέζος] κομματικός δεν θα απομακρυνθεί από την ασφάλεια της γραμμής του κόμματος χωρίς ένα σαφές μήνυμα από τον ηγέτη. Αυτή η επίσημη ανάγνωση της κλήσης του Xi με τον Μπάιντεν ήταν ένα μήνυμα προς τους αξιωματούχους σε όλο το σύστημα ότι ήταν πλέον ασφαλές να παραμεριστεί η μεγαλοστομία του «Πολεμιστή Λύκου» υπέρ του διαλόγου.

Η τηλεδιάσκεψη Xi-Biden της 15ης Νοεμβρίου μπορεί να χρησιμεύσει ως περαιτέρω καταλύτης για ουσιαστική διπλωματία. Μπορεί να ξεκινήσει μια σοβαρή δέσμευση, με όλη την διερεύνηση, την εξήγηση, την δοκιμή, την διαπραγμάτευση, και ίσως ακόμη και τον συμβιβασμό που συνεπάγεται η διπλωματία. Άλλωστε, όπως είπε ο Jake Sullivan, «Ο έντονος ανταγωνισμός απαιτεί έντονη διπλωματία». Μια εικονική σύνοδος κορυφής δεν θα μεταμορφώσει τις σχέσεις, αλλά μπορεί να βοηθήσει και τα δύο μέρη να αρχίσουν να σημειώνουν πρόοδο σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων όπου η παγκόσμια ασφάλεια απαιτεί περισσότερη συνεργασία από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα -από την πρόληψη μιας κούρσας εξοπλισμών έως την προστασία του περιβάλλοντος . Οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ και της Κίνας για το κλίμα, John Kerry και Xie Zhenhua, απέδειξαν το ίδιο με την απροσδόκητη παραγωγή μιας κοινής δήλωσης ΗΠΑ-Κίνας σχετικά με την διμερή συνεργασία κατά την διάρκεια της Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή στην Γλασκώβη.

Ο κόσμος δεν είναι πιθανό να δει μια επιστροφή στην ευρείας κλίμακας, βαριά, και τεχνοκρατική διπλωματία των Στρατηγικών και Οικονομικών Διαλόγων ΗΠΑ-Κίνας του παρελθόντος, ανεξάρτητα από το πόσο παραγωγική θα είναι η συνομιλία Μπάιντεν και Σι. Η απόδοση μιας τέτοιας διπλωματίας ήταν πολύ μικρή για τους αξιωματούχους των ΗΠΑ, δεδομένου του ελλείμματος πραγματικών λύσεων που παρήγαγαν εκείνες οι συνομιλίες. Ωστόσο, το πείραμα της προηγούμενης κυβέρνησης με την καταγγελτική διπλωματία με προεδρικά tweets ή από καθέδρας εξάψαλμο από τον υπουργό Εξωτερικών ήταν μια άθλια και επικίνδυνη αποτυχία. Η πραγματική δέσμευση είναι ένας πολύ ανθρώπινος συνδυασμός οικοδόμησης σχέσεων, ενεργητικής ακρόασης, πειθούς, και δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων. Η σχέση ΗΠΑ-Κίνας έχει απόλυτη ανάγκη από μια τέτοια διπλωματία -ιδιαίτερα στα υψηλά επίπεδα- προκειμένου να ανακόψει μια καθοδική φαύλη πορεία που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πόλεμο.