Η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει στην άμυνα

Δεδομένου ότι θα υπάρξει αντίθεση από πιο φειδωλά μέλη της ΕΕ στον περισσότερο δανεισμό, η αμερικανική επιμονή είναι το κλειδί. Οι συλλογικές δαπάνες θα έδιναν μεγαλύτερη αξία στο ευρώ. Θα μπορούσαν επίσης να αποδειχθούν πιο αποδεκτές για ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ. Για παράδειγμα, υπάρχει μικρή προοπτική ότι μια νέα γερμανική κυβέρνηση θα δαπανήσει περισσότερα στο εσωτερικό για την άμυνα. Όμως δύο από τα κόμματα του γερμανικού συνασπισμού, οι Πράσινοι (Greens) και το Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (Free Democratic Party), υποστηρίζουν κατ' αρχήν την έννοια της άμυνας της ΕΕ. Και όλοι βάζουν την διατλαντική συμμαχία στον πυρήνα του μηνύματός τους.

Πρόσφατες πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην προώθηση της διαρθρωτικής ολοκλήρωσης των ενόπλων δυνάμεων της ΕΕ —όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (European Defense Fund) και το πλαίσιο Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (Permanent Structured Cooperation, PESCO), που ενεργοποιήθηκαν και τα δύο το 2017, ήδη εργάζονται για να βελτιστοποιήσουν τις προσπάθειες δαπανών για την ευρωπαϊκή άμυνα και έχουν ξεκινήσει να χρηματοδοτούν αμυντικές έρευνες και εξαγορές. Αλλά τώρα που η ΕΕ έχει την θεσμική διάρθρωση για να κάνει πολύ περισσότερα στην άμυνα, μπορεί να αυξήσει τις δαπάνες για συγκεκριμένες ικανότητες.

Θα ήταν φρόνιμο η ΕΕ να εστιάσει πρώτα στο να πραγματοποιήσει τα είδη των μεγάλων στρατιωτικών προμηθειών οι οποίες θα καλύψουν κενά στις δυνατότητες που εντόπισε το ΝΑΤΟ, θα εξασφαλίσουν την διαλειτουργικότητα, και θα μειώσουν την εξάρτηση της ΕΕ από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Για παράδειγμα, υπό το φως του πρόσφατου επεισοδίου στο οποίο οι ευρωπαϊκές χώρες αναγκάστηκαν να βασιστούν στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά την εκκένωση του Αφγανιστάν, φθηνές εξαγορές που θα κάλυπταν πραγματικά κενά ικανότητας μπορεί να περιλαμβάνουν στόλους αεροπορικών μεταφορών μεγάλης εμβέλειας και τάνκερς εναέριου ανεφοδιασμού. Η ΕΕ ενδέχεται επίσης να εξετάσει το ενδεχόμενο απόκτησης προηγμένων υποβρυχίων ή πλοίων του πολεμικού ναυτικού που θα βοηθούσαν στην αναστροφή μιας φθίνουσας θαλάσσιας παρουσίας˙ βελτιωμένη κυβερνο-υποδομή και drones˙ και αναβαθμισμένες ικανότητες εναέριας περιπολίας, που θα της επέτρεπαν να παρακολουθεί τις ρωσικές παραβιάσεις του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου και την επιβολή εμπάργκο στην Λιβύη ή την Συρία.

Μέρος της χρηματοδότησης θα μπορούσε να επενδυθεί στα περισσότερα από 40 αμυντικά έργα της PESCO που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, ειδικά στα αμυντικά προγράμματα που είχαν σταματήσει λόγω σχετιζόμενων με την πανδημία περικοπών του προϋπολογισμού. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να αποκατασταθεί η πλήρης χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας στρατιωτικής κινητικότητας της ΕΕ, η οποία περικόπηκε στις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, αλλά εκτελεί κρίσιμες εργασίες μετασκευής δρόμων, σιδηροδρόμων, και γεφυρών, ώστε τα τανκς του ΝΑΤΟ να μπορούν να κινηθούν προς τα ανατολικά.

Κάθε πρόοδος στο ευρωπαϊκό εγχείρημα έχει πυροδοτήσει σημαντικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις, και η είσοδος της ΕΕ στην άμυνα δεν θα είναι διαφορετική. Αν και ορισμένοι δύσκολοι συμβιβασμοί μπορεί να είναι απαραίτητοι, οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν στην ΕΕ να οικοδομήσει πιο ισχυρές αμυντικές ικανότητες μπορεί τελικά να ανοίξουν τον δρόμο για μια πιο συνεκτική και αποτελεσματική ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική.

ΜΙΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΚΟΡΥΦΗΣ;

Μια νέα ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την ασφάλεια προς αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσε να ανακοινωθεί κατά την διάρκεια της συνόδου κορυφής της ΕΕ για την άμυνα, στις αρχές του 2022, που θα πραγματοποιηθεί κατά το εξάμηνο της Γαλλίας στην εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ. Θα ήταν λογικό το Παρίσι, ένας παραδοσιακός υποστηρικτής της ευρωπαϊκής άμυνας, να πρωτοστατήσει στην προσπάθεια, αλλά το πνεύμα συμβιβασμού θα είναι απαραίτητο. Εάν η Γαλλία ισχυρίζεται ότι ενεργεί προς το συμφέρον της ευρωπαϊκής κυριαρχίας, πρέπει να επιδείξει την πρόθεσή της να θωρακίσει την ΕΕ έναντι όλων των απειλών, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας. Τις τελευταίες εβδομάδες, η ΕΕ έγινε μάρτυρας μιας αντιπαράθεσης μεταξύ των Βρυξελλών και της Βαρσοβίας σχετικά με την απόφαση του πολωνικού συνταγματικού δικαστηρίου ότι το δίκαιο της ΕΕ δεν πρέπει να υπερισχύει του εθνικού δικαίου –μια θεμελιώδης πρόκληση για το νομικό πλαίσιο της ΕΕ. Μολονότι η ΕΕ πρέπει να επιβάλει τις δημοκρατικές της αρχές, η αναγνώριση της γεωπολιτικής ευπάθειας των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ενώπιον της συνεχιζόμενης ρωσικής επιθετικότητας πρέπει επίσης να αντανακλάται στις προτεραιότητες των δαπανών της.

Εν τω μεταξύ, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να παράσχουν σταθερή υποστήριξη σε αυτές τις προσπάθειες. Για να πετύχει αυτό το σχέδιο, η κυβέρνηση θα πρέπει να συμμετάσχει ενεργά. Πρέπει να καθησυχάσει την Ανατολική Ευρώπη ότι οι αμυντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ δεν θα μειώσουν την δέσμευση της Ουάσιγκτον στο ΝΑΤΟ και στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να καταστήσουν σαφές ότι θεωρούν την αμυντική ολοκλήρωση της ΕΕ ως μια μακροπρόθεσμη επένδυση στην διατλαντική συνεργασία που, αντί να υποκαθιστά το ΝΑΤΟ, θα επιβάλλει ισχυρή διατλαντική αμυντική συνεργασία μέσω του ΝΑΤΟ. Η Ουάσιγκτον πρέπει να αποδείξει στους Ευρωπαίους συμμάχους της ότι εάν λάβουν υπόψη την δική τους ασφάλεια πιο σοβαρά, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λάβουν την Ευρώπη πιο σοβαρά.