Το παιχνίδι αυτοπεποίθησης του Xi Jinping

Μετά από δεκαετίες ανεμπόδιστης οικονομικής και στρατιωτικής ανάπτυξης, το Πεκίνο έχει φτάσει σε ένα σημείο καμπής. Για να διατηρήσει την σταθερότητα και την ευημερία την επόμενη δεκαετία, το κόμμα θα πρέπει να κάνει μια σημαντική μεταβολή στο μοντέλο ανάπτυξής του και να μάθει να ελίσσεται σε μια ολοένα και πιο εχθρική παγκόσμια τάξη. Η Κίνα θα αντιμετωπίσει δύσκολους, ακόμη και επώδυνους, στρατηγικούς συμβιβασμούς -μεταξύ, για παράδειγμα, των αυξημένων κοινωνικών δαπανών ως αποτέλεσμα του δημογραφικού «γκριζαρίσματος» και του συνεχιζόμενου στρατιωτικού εκσυγχρονισμού της- που μέχρι τώρα μπορούσε να αποφύγει.

Εμμονικός με την αποφυγή της μοίρας της Σοβιετικής Ένωσης, ο Σι πιθανώς βλέπει την συνέχιση της δικής του διακυβέρνησης ως κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Σε αντίθεση με τους άμεσους προκατόχους του, οι οποίοι περιορίστηκαν σε δύο θητείες, ο Σι ετοιμάζεται να παρατείνει την εξουσία του για πολλά χρόνια. Στην πρόσφατη ολομέλεια του κόμματος, η θέση του Σι στο κόμμα ανυψώθηκε για άλλη μια φορά, με την επίσημη επανασυγγραφή της κομμουνιστικής ιστορίας της Κίνας να τον τοποθετεί ως τον σύγχρονο σωτήρα της χώρας, θέτοντας τα θεμέλια για μια σίγουρη τρίτη θητεία ως αρχηγός του κόμματος μετά το 20ο Συνέδριο του Κόμματος το επόμενο φθινόπωρο .

Η συσσώρευση ισχύος του Σι δεν είναι, φυσικά, χωρίς αμφισβήτηση. Οι ολοκληρωτικές του παρορμήσεις οδήγησαν σε αυξημένες, αν και χαμηλών τόνων, γκρίνιες ακόμα και μέσα στο κόμμα. Οι πολιτιστικές του πολιτικές, οι οποίες περιλαμβάνουν τον εξαγνισμό του ψυχαγωγικού περιεχομένου και την επιβολή των παραδοσιακών αντιλήψεων περί αρρενωπότητας, δεν ταιριάζουν με έναν πληθυσμό που είναι αυξανόμενα εκτεθειμένος και συνδεδεμένος με τον έξω κόσμο. Και η αυξανόμενη παρέμβασή του στην οικονομία έχει προκαλέσει απογοήτευση και ανησυχία στην κινεζική επιχειρηματική κοινότητα, καθώς μεγάλες εταιρείες όπως η Alibaba και η Tencent έχουν τεθεί υπό εξονυχιστικό πολιτικό έλεγχο. Οι ενέργειες του Σι για να συντρίψει [9] την πολιτική αντιπολίτευση και την κοινωνία των πολιτών στο Χονγκ Κονγκ έχουν προκαλέσει σημαντική ανησυχία στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Ταϊβάν, όπου οι δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν σχεδόν καμία επιθυμία για ενοποίηση στο πλαίσιο «μια χώρα, δυο συστήματα» που έχει προτείνει ο Σι.

Αλλά ο Σι έχει χτίσει μια δομή εξουσίας γύρω του, στην οποία θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να ξεκινήσει οποιαδήποτε αμφισβήτηση της δικής του εξουσίας. Δια βίου μαθητής των πολιτικών της κομματικής ελίτ, ο Σι γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι το πολιτικό σύστημα της Κίνας είναι ένα αιματηρό άθλημα που απαιτεί συνεχείς επιδείξεις ισχύος και κυριαρχίας. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η εκστρατεία του για την καταπολέμηση της διαφθοράς συνεχίζει να προχωρά, ως μια πανταχού παρούσα υπενθύμιση σε όλο το επιτελείο του κόμματος ότι οι τρομερές ομάδες έρευνας της Κεντρικής Επιτροπής Πειθαρχικής Επιθεώρησης (Central Comission for Discipline Inspection) μπορεί κάλλιστα να του χτυπήσει την πόρτα αν δεν ακολουθήσει την επίσημη γραμμή.

Αλλά ακόμα κι αν η δική του θέση παραμένει αδιαμφισβήτητη, το σχέδιο του Xi να μετατρέψει την Κίνα σε ένα σύγχρονο σοσιαλιστικό έθνος έως το 2035 δεν είναι καθόλου διασφαλισμένο. Η εγχώρια απάντηση στην πολιτική ατζέντα του, οι θεμελιώδεις νόμοι της οικονομίας και η αντίδραση της παγκόσμιας κοινότητας θα διαμορφώσουν αναμφισβήτητα το μέλλον της Κίνας το ίδιο, αν όχι περισσότερο από τις θεωρητικές φιλοδοξίες του Σι. Ο Σι μπορεί να είναι στην εξουσία, αλλά δεν έχει τον έλεγχο. Αυτό είναι ένα μάθημα που όλοι οι δικτάτορες μαθαίνουν κάποια στιγμή.

Ίσως το πιο σημαντικό, η ανεξέλεγκτη αποφασιστικότητα και η αυξανόμενη αίσθηση του επείγοντος του Σι οδηγούν το Πεκίνο να υιοθετήσει ενέργειες και πολιτικές που ξεκάθαρα λειτουργούν ενάντια στα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της Κίνας. Οι εκστρατείες πίεσης κατά της Αυστραλίας και της Ταϊβάν δεν υποτάσσουν στην πραγματικότητα τους τοπικούς πληθυσμούς, αλλά μάλλον τους εμφυσούν με αποφασιστικότητα. Σε αντίδραση στην αυξανόμενα επιθετική προσέγγιση του Σι προς άλλες χώρες και στην καταστολή του στο Χονγκ Κονγκ, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει περάσει από μια «χρυσή εποχή» διμερών σχέσεων με την Κίνα σε μια πιο σκληρή στάση, όπως αποδεικνύεται από το πρόσφατο σύμφωνο ασφαλείας μεταξύ της Αυστραλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, και των ΗΠΑ (AUKUS). Ομοίως, οι σχέσεις με την Ινδία έχουν εισέλθει σε μια νέα και πιο εχθρική περίοδο μετά από βίαιες αψιμαχίες κατά μήκος των κινεζο-ινδικών συνόρων. Πράγματι, φαίνεται να υπάρχει μια άμεση συσχέτιση μεταξύ του βαθμού της εξουσίας που έχει ο Σι στην εξωτερική πολιτική και του αριθμού των διεθνών αποτυχιών που αντιμετωπίζει η Κίνα.

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗΣ

Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να σφυρηλατήσουν μια αποτελεσματική και διαρκή προσέγγιση στην πολιτική τους για την Κίνα, οι αναλυτές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να ξεκινήσουν με μια ακριβή, αντικειμενική αξιολόγηση της εθνικής ισχύος της Κίνας. Η υποτίμηση της ανθεκτικότητας του κόμματος θα οδηγήσει σε μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το πόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να διαμορφώσουν το εσωτερικό περιβάλλον της Κίνας. Η υπερεκτίμηση της δύναμης του ΚΚΚ στρεβλώνει τις προτεραιότητες και οδηγεί στην εσφαλμένη κατανομή των λιγοστών στρατηγικών πόρων. Ούτε η «καταρρέουσα Κίνα» ούτε το αντίθετο, η «αδάμαστη Κίνα», είναι μια καλή θέση εκκίνησης για την ανάπτυξη μιας στρατηγικής. Κατά την επόμενη δεκαετία, ακόμη και με έναν επιβραδυνόμενο ρυθμό ανάπτυξης και ενόψει του αυξανόμενου διεθνούς σκεπτικισμού, η Κίνα πιθανότατα θα συνεχίσει να είναι ένας ισχυρός δρων στην παγκόσμια σκηνή.