Πώς τα εμβόλια μπορούν να προλάβουν τις μεταλλάξεις

Κατά καιρούς τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, τα εμβόλια αγγελιαφόρου RNA (messenger RNA, mRNA) φαίνονταν σχεδόν σαν μαγικά. Αν και η υποκείμενη τεχνολογία ήταν υπό κατασκευή εδώ και δεκαετίες, τα ίδια τα εμβόλια εμφανίστηκαν ξαφνικά με εκπληκτική ταχύτητα. Λιγότερο από 12 μήνες αφότου οι επιστήμονες ανακάλυψαν την COVID-19, τόσο η Pfizer-BioNTech όσο και η Moderna είχαν αναπτύξει εμβόλια mRNA που ήταν περισσότερο από 90% αποτελεσματικά. Σε χώρες που μπορούσαν να αγοράσουν μεγάλους αριθμούς δόσεων, ο αριθμός των κρουσμάτων μειώθηκε δραματικά καθώς αυξήθηκαν οι εμβολιασμοί. Γι' αυτό, στο άρθρο μας [1] στο Foreign Affairs την περασμένη άνοιξη, αναφερθήκαμε στην δημιουργία και στην διανομή αυτών των εμβολίων mRNA ως ένα «ιατρικό θαύμα».

Λαμβάνοντας μια δόση εμβολίου της Pfizer-BioNTech στο Collegeville, στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Νοέμβριο του 2021. Hannah Beier / Reuters
------------------------------------------------------

Αλλά τις τελευταίες εβδομάδες, η εμφάνιση της υπερμεταδοτικής μετάλλαξης Omicron έδειξε ότι ακόμη και τα φαινομενικά θαύματα έχουν όρια. Μολονότι οι ερευνητές εξακολουθούν να αγωνίζονται για να ανακαλύψουν πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλια mRNA (και όλα τα εμβόλια) στην πρόληψη ασθένειας από την Omicron, η αρχική έρευνα υποδεικνύει ότι η μείωση είναι σημαντική. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι δύο δόσεις του εμβολίου Pfizer-BioNTech είναι 30% αποτελεσματικές στην πρόληψη της μόλυνσης, και μια τρίτη δόση που χορηγείται ως ενισχυτική αύξησε την αποτελεσματικότητα στο 75%. (Τα εμβόλια διατηρούν ακόμα πολύ ισχυρή προστασία από σοβαρή ασθένεια και θάνατο). Τα κρούσματα αυξάνονται ξανά σε όλη την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες και οι επιδημιολόγοι προειδοποιούν ότι μεγάλα τμήματα του κόσμου ίσως σύντομα να πλημμυρίσουν από καταστροφικά νέα κύματα COVID-19.

Μπορούν τα εμβόλια mRNA να συνεχίσουν να κάνουν θαύματα σε πείσμα ενός μεταλλαγμένου ιού; Η απάντηση εξαρτάται από το εάν οι κυβερνήσεις, οι κατασκευαστές, και οι επιστήμονες βελτιώσουν τις προηγούμενες προσπάθειές τους. Για να μεγιστοποιήσουν τις προοπτικές της τεχνολογίας [των εμβολίων mRNA], αυτοί οι δρώντες πρέπει να κάνουν επενδύσεις που θα επιτρέψουν οι δόσεις των εμβολίων (συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν προσαρμοστεί για τις παραλλαγές, εάν χρειαστεί) να παράγονται μαζικά˙ να αποθηκεύονται εύκολα˙ να αξιολογούνται για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα [τους]˙ και να διανέμονται γρήγορα, ιδιαίτερα σε χώρες που δεν έχουν ακόμη επαρκή πρόσβαση. Θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι τα φτωχά κράτη μπορούν να εμβολιάσουν γρήγορα τους κατοίκους τους, επειδή η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη περιορίζει τις ευκαιρίες του ιού να μεταλλαχθεί περαιτέρω. Και θα πρέπει να αναπτύξουν νέα εμβόλια ικανά να προσφέρουν ευρύτερη και πιο μακροχρόνια προστασία ενάντια στις παραλλαγές του σήμερα και του αύριο.

Αλλά υπάρχει λόγος να ελπίζουμε ότι το mRNA μπορεί να συνεχίσει να δείχνει τον δρόμο. Αυτά τα εμβόλια είναι εκπληκτικά ευέλικτα και αποτελεσματικά, και σχεδόν όλοι οι δρώντες -χώρες, κατασκευαστές, ή επιστήμονες- προσπαθούν ήδη να επωφεληθούν από αυτήν την εντυπωσιακή τεχνολογία για να δημιουργήσουν εμβόλια που είναι πιο ανθεκτικά και εύκολα διανεμόμενα. Αυτά τα εμβόλια μπορούν να βοηθήσουν τον κόσμο να επιτύχει τον στόχο που τέθηκε από τον Συνασπισμό για Καινοτομίες Επιδημιολογικής Ετοιμότητας (Coalition of Epidemic Preparedness Innovations) (όπου εργαζόμαστε) και υιοθετήθηκε από το G-7 για την ανάπτυξη πανδημικών εμβολίων σε μόλις 100 ημέρες. Αυτός ο στόχος μπορεί να φαίνεται απίθανα φιλόδοξος, αλλά το ίδιο [φιλόδοξο] φαινόταν και το να στείλεις έναν άνθρωπο στο φεγγάρι, και το διακύβευμα του ελέγχου των πανδημιών είναι ακόμη υψηλότερο. Ο ιός COVID-19 μπορεί να υπάρχει για πάντα. Τα εμβόλια messenger RNA θα μπορούσαν να βοηθήσουν να διασφαλιστεί ότι το μέλλον αυτής της πανδημίας και η πορεία της όποιας πανδημίας ακολουθήσει δεν θα επαναλάβει το παρελθόν.

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ

Από την έγκρισή τους για χρήση έκτακτης ανάγκης πριν από λίγο περισσότερο από ένα χρόνο, τα εμβόλια mRNA έδειξαν ότι έχουν πολλές από τις ιδιότητες που απαιτούνται από ένα εμβόλιο ταχείας απόκρισης. Κατασκευάζονται γρήγορα, είναι ασφαλή, προκαλούν ισχυρή ανοσολογική απόκριση και δεν απαιτούν μεγάλο κενό μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης δόσης. Είναι επίσης «ενισχυόμενα», και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορούν να προσαρμοστούν γρήγορα όταν αναδύονται ανησυχητικά νέα μεταλλαγμένα [στελέχη], όπως το Δέλτα ή το Όμικρον.

Αλλά το τελευταίο έτος έχει δείξει επίσης ότι η τεχνολογία mRNA έχει μειονεκτήματα, μερικά από τα οποία πηγάζουν από την ίδια την δομή του mRNA. Το αγγελιαφόρο RNA κατευθύνει το σώμα να δημιουργήσει βασικά μέρη της πρωτεΐνης ακίδας της COVID-19 -το εργαλείο που χρησιμοποιεί ο ιός για να προσκολληθεί στα κύτταρα και να εισβάλει. Αυτό επιτρέπει στο σώμα να μάθει πώς θα καταπολεμήσει τον ιό χωρίς να χρειάζεται να αγωνιστεί ενάντια σε μια πραγματική μόλυνση. Ωστόσο, το μόριο mRNA και το νανοσωματίδιο λιπιδίου που απαιτούνται για την μεταφορά του εμβολίου μπορούν να πυροδοτήσουν μια ανοσολογική απόκριση επιπλέον της αντίδρασης που βοηθά το σώμα να αναπτύξει προστατευτικά αντισώματα. Αυτό βοηθά να εξηγηθεί γιατί πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν βραχύβιες αλλά δυσάρεστες παρενέργειες μετά την λήψη αυτών των εμβολίων.