Το πλεονέκτημα ήπιας ισχύος της Κίνας στην Αφρική | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το πλεονέκτημα ήπιας ισχύος της Κίνας στην Αφρική

Το Πεκίνο δεν χτίζει απλώς δρόμους -κάνει φίλους
Περίληψη: 

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους την σημασία της επένδυσης σε μακροπρόθεσμες σχέσεις με καθημερινούς πολίτες χωρών σε όλη την Αφρική και αλλού, ανεξάρτητα από τις ιδεολογίες των κυβερνήσεών τους.

Η LINA BENABDALLAH είναι επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο Wake Forest University.

Όταν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ εξετάζουν την επιρροή της Κίνας στην Αφρική, συχνά σκέφτονται τα ακριβά προγράμματα ανάπτυξης υποδομών όπως η Πρωτοβουλία Ζώνη και Οδός (Belt and Road Initiative , BRI). Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το Πεκίνο έχει δαπανήσει δισεκατομμύρια για την οικοδόμηση φραγμάτων, αυτοκινητοδρόμων, σιδηροδρόμων, και λιμανιών σε χώρες από την Αίγυπτο έως τη Νότια Αφρική.

27122021-1.jpg

Περιμένοντας τον Κινέζο πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ, στο Νταρ ες Σαλαάμ, στην Τανζανία, τον Μάρτιο του 2013. Thomas Mukoya / Reuters
------------------------------------------------

Αλλά αυτού του είδους τα έργα είναι μόνο ένα μέρος της ιστορίας. Η εξελισσόμενη παρουσία της Κίνας στην Αφρική, συμπεριλαμβανομένης της BRI, βασίζεται τόσο στην επένδυση για την οικοδόμηση κοινωνικού και ανθρώπινου κεφαλαίου όσο και σε γιγαντιαία έργα υποδομής. Από τις αρχές αυτού του αιώνα, το Πεκίνο έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στην καλλιέργεια πολιτικών, εκπαιδευτικών, και θεσμικών σχέσεων με ηγέτες και πολίτες σχεδόν όλων των αφρικανικών χωρών με τις οποίες έχει διπλωματικές σχέσεις. Καθώς οι αντίστοιχες ευκαιρίες για τους Αφρικανούς με τα Δυτικά κράτη έχουν μειωθεί, η Κίνα τα αντικατέστησε.

H Ουάσιγκτον έχει αποτύχει να αντιμετωπίσει πλήρως αυτά τα λιγότερο ορατά στοιχεία της διπλωματίας του Πεκίνου, κάτι που αποβαίνει σε βάρος της. Εάν η κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν ενδιαφέρεται σοβαρά για την αντιμετώπιση της κινεζικής επιρροής στον αναπτυσσόμενο κόσμο, θα ήταν καλό να κατανοήσει πώς ακριβώς λειτουργούν οι πολιτικές της Κίνας και τα οφέλη που πρόκειται να κερδίσει η χώρα από τις προσπάθειές της στην Αφρική -και σε ολόκληρο τον κόσμο.

ΠΗΓΑΙΝΟΝΤΑΣ ΜΑΖΙ

Πολλοί Αμερικανοί αξιωματούχοι, υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και εμπειρογνώμονες έχουν εκφράσει ανησυχίες για τα δάνεια, τις επενδύσεις, και τα έργα υποδομής της Κίνας παγκοσμίως. Σε απάντηση, η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε το σχέδιο Build Back Better World (B3W) —ένα παγκόσμιο πρόγραμμα υποδομών που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της επιρροής της Κίνας στον παγκόσμιο Νότο— στην συνάντηση του G-7 τον Ιούνιο του 2021. Το B3W έχει σχεδιαστεί για να ξεπεράσει το Πεκίνο, προσφέροντας εναλλακτικά επενδυτικά έργα που έχουν σκοπό να δελεάσουν τις χώρες ώστε να επιλέξουν τις Ηνωμένες Πολιτείες έναντι της Κίνας ως τον προτιμώμενο εταίρο τους.

Τα σχέδια της κυβέρνησης, ωστόσο, αντανακλούν μια στενή αντίληψη του παγκόσμιου ρόλου της Κίνας. Μολονότι το Πεκίνο έχει ρίξει δισεκατομμύρια δολάρια σε έργα υποδομής σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο, έχει επίσης επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων και διασυνδέσεων με τις ελίτ της πολιτικής, της ασφάλειας, και των επιχειρήσεων σε πολλές αφρικανικές χώρες. Σίγουρα, η εμπλοκή του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ) με τον παγκόσμιο Νότο χρονολογείται από την εποχή του Μάο, αλλά το εύρος αυτών των ανταλλαγών έχει μεγαλώσει . Από το 2018, για παράδειγμα, περισσότεροι από 80.000 Αφρικανοί φοιτητές σπούδαζαν στην Κίνα, σε σύγκριση με λιγότερους από 2.000 [που σπούδαζαν] το 2003. Αυτές οι υποτροφίες έχουν σχεδιαστεί για να βελτιώσουν την εικόνα της Κίνας στο εξωτερικό και να αναδείξουν την ιστορία επιτυχίας της ανάπτυξής της στους επισκέπτες φοιτητές.

Από το 2018 και μετά, επιπλέον, η κινεζική κυβέρνηση έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε μια σειρά ετήσιων επισκέψεων Αφρικανών κυβερνητικών αξιωματούχων και αμυντικών ακολούθων στην Κίνα. Υψηλόβαθμες αντιπροσωπείες από 50 αφρικανικές χώρες περνούν δύο εβδομάδες στην Κίνα παρακολουθώντας σεμινάρια και επισκεπτόμενες τοποθεσίες του Στρατού Ξηράς, του Ναυτικού, και της Πολεμικής Αεροπορίας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (People’s Liberation Army, PLA) ώστε να μάθουν περισσότερα για τις στρατιωτικές δυνατότητες της Κίνας. Το 2018, ως μέρος αυτών των ανταλλαγών, όλες οι πλευρές συμφώνησαν να επεκτείνουν τις, φιλοξενούμενες από την Κίνα, εκπαιδεύσεις αφρικανικών ειρηνευτικών δυνάμεων και δυνάμεων της αστυνομίας. Για το Πεκίνο, αυτές οι αναδυόμενες σχέσεις μεταξύ στρατών αντιπροσωπεύουν μια σημαντική επένδυση στο μέλλον της κινεζικής διπλωματίας. Εάν καλλιεργηθούν σωστά, τέτοια δίκτυα μπορούν να οικοδομήσουν την εμπιστοσύνη μεταξύ του κινεζικού και των αφρικανικών στρατών και επίσης να αποφέρουν δυνητικά προσοδοφόρες συμφωνίες [πώλησης] όπλων.

Πέρα από αυτά τα εκτεταμένα προγράμματα ανταλλαγών, το ΚΚΚ συχνά χορηγεί εκπαιδεύσεις και σεμινάρια για τις ελίτ πολιτικών κομμάτων από όλη την ήπειρο. Αυτά τα προγράμματα έχουν σχεδιαστεί για να διδάξουν στους ηγέτες την προσέγγιση του ΚΚΚ στην ανάπτυξη, στην κομματική ηγεσία, και στην πολιτική οργάνωση. Συνήθως, τέτοιες ευκαιρίες αφορούν επίσης στον ρόλο της τεχνολογίας στην διακυβέρνηση, η οποία παρέχει μια ευκαιρία στις κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας να προωθήσουν τα προϊόντα τους.

Το Πεκίνο έχει επίσης χορηγήσει μια σειρά κοινών ερευνητικών πρωτοβουλιών μεταξύ κινεζικών και αφρικανικών πανεπιστημίων και δεξαμενών σκέψης —συμπεριλαμβανομένων συνεργασιών με σχολεία σε 46 αφρικανικές χώρες που φιλοξενούν επί του παρόντος Ινστιτούτα Κομφούκιου (Confucius Institutes), ένα δίκτυο κρατικών κέντρων κινεζικής γλώσσας και πολιτισμού. Αυτές οι συνεργασίες αποσκοπούν στο να αυξήσουν την έκθεση στον κινεζικό πολιτισμό, την ιστορία, και την γλώσσα σε όλη την ήπειρο. Για την κινεζική κυβέρνηση, τέτοια προγράμματα αντιπροσωπεύουν επίσης έναν τρόπο αντιστροφής της εχθρότητας των Δυτικών προς το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας και μείωσης του ελλείμματος της εικόνας του Πεκίνου στο εξωτερικό.