Σταματήστε να λιμοκτονείτε το Αφγανιστάν

Κατά την διάρκεια πολυετών συνομιλιών στα αστραφτερά ξενοδοχεία του Κατάρ, διπλωμάτες των ΗΠΑ προειδοποίησαν τους Ταλιμπάν για ζοφερά σενάρια εάν οι στασιαστές αποτύγχαναν να διαπραγματευθούν για την ειρήνη στο Αφγανιστάν. Το μήνυμα ήταν λιτό: μην καταλάβετε την Καμπούλ υπό την απειλή των όπλων, γιατί αν το κάνετε, το καθεστώς σας θα επωμισθεί το βάρος της οικονομικής απομόνωσης, αφήνοντας την χώρα σας αδέκαρη. Αυτή δεν ήταν μια κενή απειλή. Αφότου οι Ταλιμπάν αγνόησαν τις προειδοποιήσεις και εφόρμησαν προς τη νίκη τον Αύγουστο του 2021, οι Δυτικές κυβερνήσεις απάντησαν σταματώντας την αναπτυξιακή βοήθεια, δεσμεύοντας κρατικά περιουσιακά στοιχεία, ακρωτηριάζοντας τις τράπεζες, και επιτρέποντας στις κυρώσεις να παραλύσουν τον ιδιωτικό τομέα. Η συνεπαγόμενη οικονομική κρίση εξώθησε περισσότερους από τους μισούς [2] Αφγανούς στην πείνα.

Ψάχνοντας τροφή στην Καμπούλ, τον Νοέμβριο του 2021. Zohra Bensemra / Reuters
-----------------------------------------------

Είναι λογικό για τους Δυτικούς αξιωματούχους να αισθάνονται δικαιωμένοι για την εξορία του καθεστώτος των Ταλιμπάν στην οικονομική έρημο. Ωστόσο, είναι λάθος. Ακόμα κι αν μια τέτοια τιμωρία ήταν ενδεδειγμένη για τα πολλά εγκλήματα των Ταλιμπάν, η απομόνωση του Αφγανιστάν είναι αυτοκαταστροφική και αντίθετη με τους Δυτικούς στόχους. Μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση θα ήταν η συνεργασία με τη νέα κυβέρνηση των Ταλιμπάν για χάρη της παροχής βασικών κρατικών υπηρεσιών, μια πολιτική βασισμένη στους υπολογισμούς των σημερινών γεωπολιτικών συμφερόντων αντί στα λάθη του παρελθόντος.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους πρέπει να χαλαρώσουν τους περιορισμούς τους και να εργαστούν για να βοηθήσουν στην αναζωογόνηση της αφγανικής οικονομίας. Κάτι τέτοιο θα ενίσχυε την περιφερειακή σταθερότητα, θα περιόριζε το εμπόριο ναρκωτικών, και θα μείωνε την πιθανότητα άλλης μιας μεταναστευτικής κρίσης. Το να σώσει εκατομμύρια Αφγανούς από την ένδεια μπορεί επίσης να αναπλήρωνε το κύρος των ΗΠΑ μετά την χαοτική απόσυρσή τους. Η αναπόφευκτη παρενέργεια θα ήταν κάποιου βαθμού βοήθεια προς το καθεστώς των Ταλιμπάν, αλλά τέτοιου είδους ανταλλαγές αποτελούν σήμα κατατεθέν της realpolitik. Ο λόρδος Πάλμερστον είχε δίκιο [όταν έλεγε] ότι τα έθνη δεν πρέπει να έχουν «αιώνιους εχθρούς», ακόμα κι αν ο Βρετανός πολιτικός δεν φαντάστηκε ποτέ τις πολιτικές προκλήσεις της αντιμετώπισης των ισλαμιστών μαχητών που κατέλαβαν μια ολόκληρη χώρα.

Η ΑΦΡΩΝ ΔΥΣΗ

Πολλοί ονειρεύθηκαν την ειρήνη στο Αφγανιστάν, αλλά λίγοι περίμεναν ότι αυτή θα ήταν ένας τέτοιος εφιάλτης. Οι οικονομολόγοι ήλπιζαν σε ένα «μέρισμα ειρήνης», [3], προβλέποντας ότι το τέλος της φονικότερης σύγκρουσης στον κόσμο, η οποία σκότωνε δεκάδες χιλιάδες Αφγανούς κάθε χρόνο, θα μπορούσε να αλλάξει τις τύχες του πληθυσμού που υποφέρει. Δεν έγινε έτσι. Η πείνα και η φτώχεια μετά την κατάληψη [της χώρας] από τους Ταλιμπάν φαίνονται έτοιμες να σκοτώσουν περισσότερους [4] Αφγανούς μόνο αυτόν τον χειμώνα από όσους [σκότωσε] όλη η βία τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η κλίμακα της καταστροφής είναι αδιανόητα μεγάλη [5]: 23 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια και ένα εκατομμύριο παιδιά κινδυνεύουν να πεθάνουν από υποσιτισμό. Με το Αφγανιστάν να έχει βυθιστεί στην χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο, κανείς δεν εξεπλάγη όταν τα Ηνωμένα Έθνη ζήτησαν 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια [6] για επείγουσες ανάγκες το 2022, η μεγαλύτερη τέτοια έκκληση που έγινε ποτέ.

Η πλησιέστερη αιτία του καθοδικού φαύλου κύκλου δεν είναι οι επαναλαμβανόμενες ξηρασίες, ούτε η προβλέψιμη έλλειψη δεξιοτήτων των Ταλιμπάν στην διοίκηση ενός σύγχρονου κράτους, ούτε το αναπόφευκτο σοκ που συμβαίνει όταν μια πολεμική οικονομία επιβραδύνει και σταματά. Αυτοί είναι σημαντικοί παράγοντες, αλλά ο κύριος λόγος για την καταστροφή είναι ο στραγγαλισμός της οικονομίας από την Δύση. Οι Δυτικοί πολιτικοί φοβούνται την κριτική που θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα της επιείκειας στους Ταλιμπάν, έτσι δίνουν δύο αντιφατικές οδηγίες για το Αφγανιστάν: στείλτε βοήθεια για να αποφύγετε τον όλεθρο, αλλά μην επιτρέψετε καμία υλική υποστήριξη στη νέα κυβέρνηση. Τα αποτελέσματα είναι περίεργα. Δυτικοί αξιωματούχοι προσπαθούν να ανοικοδομήσουν τον τραπεζικό τομέα ενώ επιμένουν ότι η αφγανική κεντρική τράπεζα θα πρέπει να παραμείνει αποκλεισμένη από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και να στερηθεί τα περιουσιακά της στοιχεία. Χιλιάδες τόνοι τροφίμων παραδίδονται σε πεινασμένους ανθρώπους, ακόμη και όταν οι οικονομικοί περιορισμοί κάνουν τους ανθρώπους να πεινούν. Δυτικοί διπλωμάτες πιέζουν τους Ταλιμπάν να επιτρέψουν την εκπαίδευση των κοριτσιών, ενώ οι δικές τους κυβερνήσεις διακόπτουν την χρηματοδότηση της εκπαίδευσης.

Οι κυρώσεις έχουν ιδιαίτερα διεστραμμένες επιπτώσεις. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες οντότητες που επέβαλλαν κυρώσεις έχουν αποφασίσει να επιτρέψουν στις προϋπάρχουσες κυρώσεις κατά των Ταλιμπάν να γίνουν de facto κυρώσεις στην αφγανική κυβέρνηση, τιμωρώντας έτσι ολόκληρο τον πληθυσμό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έκαναν ορισμένες μικρές εξαιρέσεις για να επιτρέψουν την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά έχουν διατηρήσει περιορισμούς σε ευρείες κατηγορίες της οικονομικής δραστηριότητας. Οι επιχειρήσεις μένουν στο σκοτάδι σχετικά με το τι ακριβώς επιτρέπεται, κάνοντας τις διεθνείς τράπεζες και τους προμηθευτές να ανησυχούν για τις συναλλαγές που αφορούν το Αφγανιστάν. Με την σειρά τους, οι τοπικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να βγάλουν χρήματα από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς και να κάνουν τις εισαγωγικές συμφωνίες από τις οποίες εξαρτάται η χώρα για τρόφιμα, φάρμακα, και άλλα [είδη] ζωτικής σημασίας.