Σταματήστε να λιμοκτονείτε το Αφγανιστάν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Σταματήστε να λιμοκτονείτε το Αφγανιστάν

Γιατί η Δύση πρέπει να αφήσει τον οικονομικό της στραγγαλισμό

Αυτή η πολιτική δεν είναι απλώς σπατάλη δολαρίων για βοήθεια -υπονομεύει επίσης τα Δυτικά συμφέροντα. Οι συνέπειες είναι ήδη ορατές στον αυξανόμενο αριθμό μεταναστών που τρέπονται σε φυγή από τα σύνορα. Μόνο τον Οκτώβριο, υπολογίζεται ότι 300.000 άνθρωποι έφυγαν για το Ιράν. Πολλοί από αυτούς τους πρόσφυγες περιμένουν την άνοιξη για να ξεπαγώσουν τα ορεινά περάσματα προς την Τουρκία, ώστε να μπορέσουν να ταξιδέψουν στην Ευρώπη. Σύντομα, η διογκούμενη οικονομική κρίση του Αφγανιστάν θα τροφοδοτήσει το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών. Οι εμπειρογνώμονες προβλέπουν [7] ότι οι Αφγανοί αγρότες θα επεκτείνουν την παραγωγή παράνομων ναρκωτικών καθώς η οικονομία καταρρέει, παράγοντας μεθαμφεταμίνες εκτός από τις συνήθεις καλλιέργειές οπίου και χασίς. Τα κέρδη αυτής της σκιώδους οικονομίας ωφελούν περισσότερο τους Ταλιμπάν. Τα βάρη της κοινωνικής κατάρρευσης, αντίθετα, πέφτουν περισσότερο στις Αφγανές γυναίκες και στα άλλα ευάλωτα μέλη της κοινωνίας.

Αντί να βλάψουν τους Ταλιμπάν, οι Δυτικοί δωρητές υπονομεύουν τους κυβερνητικούς θεσμούς για τους οποίους δαπάνησαν δισεκατομμύρια δολάρια ώστε να τους εγκαθιδρύσουν στο Αφγανιστάν. Τα καλύτερα σημεία της ανάμικτης κληρονομιάς της Δύσης [8] στην χώρα –η πρόοδος στον αλφαβητισμό, η μείωση της μητρικής θνησιμότητας- θα μπορούσαν να εξαφανιστούν. Υπό αυτή την έννοια, το Αφγανιστάν δεν είναι απλώς μια άλλη άθλια χώρα με δεσποτικούς ηγέτες. Η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της δημιούργησαν το εύθραυστο αφγανικό κράτος που τώρα καταρρέει [9] και οι χώρες που ανέπτυξαν στρατεύματα στο Αφγανιστάν εμπλέκονται στις επιπτώσεις που θα ακολουθήσουν. Εάν η επιείκεια στους Ταλιμπάν οδηγούσε σε κάποια άσχημα δημοσιεύματα ή σε καιροσκοπική πολιτική κριτική, αυτά τα αρνητικά δεν θα ήταν τίποτα σε σύγκριση με έναν ανθρωπογενή λιμό.

Οι περιφερειακές επιπτώσεις της κρατικής αποτυχίας στο Αφγανιστάν είναι δύσκολο να προβλεφθούν, αλλά [το Αφγανιστάν] θα μπορούσε να απειλήσει την σταθερότητα του Πακιστάν, του Ιράν, και των κρατών της Κεντρικής Ασίας, καθώς οι εμφύλιοι πόλεμοι στο Αφγανιστάν έχουν ιστορικό διάχυσης πέρα από τα σύνορα. Ορισμένες από αυτές τις χώρες πέρασαν δεκαετίες υπονομεύοντας την Δυτική πολιτική. Και στην περίπτωση του Πακιστάν ειδικότερα, σίγουρα θα υπάρχουν Δυτικοί αξιωματούχοι που θα κοιτούν την χώρα καθώς υπομένει τις συνέπειες της υποστήριξης των Ταλιμπάν και θα αισθάνονται μόνο χαιρεκακία. Ωστόσο, στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, υπάρχει μια αυξανόμενη νευρικότητα σχετικά με τις επιπτώσεις της κατάρρευσης του Αφγανιστάν που θα εξαπλωθούν στην άλλη πλευρά της Μεσογείου.

ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΣΩΣΤΟ

Μια καλύτερη επιλογή θα ήταν η συνεργασία με το ελεγχόμενο από τους Ταλιμπάν κράτος για την διατήρηση των βασικών του λειτουργιών: φροντίδα υγείας, εκπαίδευση, κεντρική τραπεζική, παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, και κοινωνικά προγράμματα. Κάποιες από τις λύσεις είναι φθηνές, ακόμη και δωρεάν, και θα μπορούσαν να εφαρμοστούν άμεσα. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο ΟΗΕ θα μπορούσαν να διευκρινίσουν ότι οι κυρώσεις [10] ισχύουν για τα καταγεγραμμένα μέλη των Ταλιμπάν και όχι για την αφγανική κυβέρνηση, ένας γρήγορος και ανέξοδος τρόπος αποφόρτισης της οικονομίας. Άλλα μέτρα θα ήταν δαπανηρά και θα χρειάζονταν χρόνια επίμονης προσπάθειας, αλλά εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν τον πιο οικονομικό τρόπο για να επιβραδυνθεί η περιδίνηση του Αφγανιστάν.

Η κύρια ευθύνη ανήκει [11] στις Ηνωμένες Πολιτείες. [Οι ΗΠΑ] παραμένουν ένας σημαντικός δωρητής, κατέχουν τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της αφγανικής κεντρικής τράπεζας, διατηρούν το πιο σημαντικό καθεστώς κυρώσεων, και επηρεάζουν τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που έχουν εγκαταλείψει το Αφγανιστάν. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να ασκήσει την επιρροή της στην Παγκόσμια Τράπεζα (World Bank), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (International Monetary Fund), και την Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης (Asian Development Bank) για να κάνει αυτούς τους θεσμούς να εργαστούν ξανά στην χώρα. Ένα πρότυπο για μια τέτοια εμπλοκή υπάρχει ήδη σε περιοχές της Υεμένης, τις οποίες κατέχουν οι αντάρτες Χούτι. Εκεί, παρόλο που οι Χούτι ελέγχουν όλα τα Υπουργεία, τα αναπτυξιακά κεφάλαια ρέουν στους δημόσιους υπαλλήλους του δημόσιου τομέα, με διασφαλίσεις για να αποτρέψουν τους αρχηγούς των Χούτι από το να πάρουν τα χρήματα στα χέρια τους ή να παρεμβαίνουν στα προγράμματα βοήθειας.

Τα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση έχουν ήδη ξεκινήσει, με την Παγκόσμια Τράπεζα να αποδεσμεύει κάποια [χρήματα] [12] από το 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια αδιάθετων κεφαλαίων του Ταμείου Ανασυγκρότησης του Αφγανιστάν (Afghanistan Reconstruction Trust Fund), της μεγαλύτερης δεξαμενής δωρεών για την προηγούμενη κυβέρνηση [13]. Τα αποδεσμευμένα χρήματα, ωστόσο, έχουν διατεθεί μόνο για χρηματοδότηση της υγείας και επισιτιστική βοήθεια, τα οποία είναι λιγότερο αμφιλεγόμενα επειδή παραδίδονται όχι από την αφγανική κυβέρνηση αλλά από υπηρεσίες του ΟΗΕ και μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Μια τέτοια έκτακτη ανακούφιση δεν αρκεί. Βραχυπρόθεσμα, οι Αφγανοί δεν χρειάζονται μόνο σακιά αλεύρι, αλλά και ένα βιώσιμο νόμισμα, πρόσβαση σε δολάρια ΗΠΑ, και εμπορική χρηματοδότηση για να προμηθεύσουν με τρόφιμα τα παζάρια τους. Τα Ηνωμένα Έθνη δουλεύουν πάνω σε ένα σύστημα για τη μεταφορά αφγανικών μετρητών σε ανθρωπιστικές υπηρεσίες και τη μείωση των ελλείψεων χαρτονομισμάτων στις τοπικές τράπεζες, αλλά αυτή είναι απλώς μια μερική λύση στο μεγαλύτερο πρόβλημα της παράλυσης του τραπεζικού τομέα. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ πρέπει να επιτρέψει αμέσως στην κεντρική τράπεζα του Αφγανιστάν να συναλλάσσεται με τον έξω κόσμο και να σηματοδοτήσει ότι ελπίζει να επιστρέψει τα δεσμευμένα κεφάλαια στην κεντρική τράπεζα μόλις οι Ταλιμπάν σεβαστούν τους ισχύοντες νόμους του Αφγανιστάν που περιορίζουν την χρήση των αποθεματικών. Μια σταδιακή επιστροφή δεσμευμένων αποθεματικών, που θα απελευθερώνονται σε δόσεις σε δοκιμαστική βάση, θα μπορούσε εύκολα να ελεγχθεί και να παρακολουθηθεί.