Το Αφγανιστάν του Πούτιν

Ήταν εκείνα τα τραυματικά γεγονότα –τα οποία επιταχύνθηκαν τουλάχιστον εν μέρει από την καταστροφή στο Αφγανιστάν- στα οποία έγινε μάρτυρας ο Πούτιν, ως νεαρός, σταθμευμένος στην Ανατολική Γερμανία, αξιωματούχος της KGB. Η ανάμνηση της σοβιετικής κατάρρευσης τον ώθησε να την χαρακτηρίσει «τη μεγαλύτερη τραγωδία του εικοστού αιώνα», αλλά φαίνεται ότι πήρε το λάθος δίδαγμα από εκείνα τα γεγονότα. Παραδόξως, σε μια προσπάθεια να ανοικοδομήσει το όραμά του για την χαμένη ρωσική αυτοκρατορία και να ανακτήσει την Ουκρανία από αυτό που θεωρεί ότι είναι η σφαίρα επιρροής της Ουάσιγκτον, έχει εξαπολύσει την δική του αφγανική εισβολή. Ξεκινώντας να αντιστρέψει την ιστορία, ίσως, αντίθετα, να την επαναλαμβάνει.

ΑΝΤΙΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Αν μη τι άλλο, η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία φαίνεται ακόμη πιο ασταθής από την σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν. Οι τηλεοπτικές συνεδριάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας (Russia Security Council) υποδεικνύουν ότι οι στενότεροι σύμβουλοι του Πούτιν, σε αντίθεση με το Πολιτικό Γραφείο (Politburo) του Μπρέζνιεφ, δεν ήταν πλήρως ενημερωμένοι για τα σχέδια εισβολής και ίσως να είχαν τις δικές τους αμφιβολίες. Και σε αντίθεση με την αρχική επιτυχία των Σοβιετικών, η εισβολή του Πούτιν έχει εκτελεστεί άσχημα από την αρχή, με την αποτυχία [του] να καταλάβει ή να ελέγξει μεγάλες πόλεις και με το σύνολο των απωλειών στις πρώτες λίγες εβδομάδες [να φτάνει εκείνο] που οι Σοβιετικοί χρειάστηκαν χρόνια για να συσσωρεύσουν στο Αφγανιστάν.

Επιπλέον, ο Πούτιν έχει αντιμετωπίσει πολύ μεγαλύτερη αντίσταση στην Ουκρανία από όση είχαν συναντήσει αρχικά οι σοβιετικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν, κάτι που μπορεί να τον οδηγήσει να καταφύγει σε πιο βίαιες τακτικές. Ήδη, οι ρωσικές επιθέσεις σε νοσοκομεία, πολυκατοικίες, και ένα κατάμεστο θέατρο έχουν κάνει τον πρόεδρο Μπάιντεν να στιγματίσει τον Πούτιν ως «εγκληματία πολέμου», στο οποίο [ο Πούτιν] απάντησε δηλώνοντας εκνευρισμένα ότι μπορεί να διακόψει όλες τις διπλωματικές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν ο Πούτιν ακολουθήσει το μοτίβο που έχει δείξει στους προηγούμενους πολέμους του στο Γκρόζνι και στην Συρία, πιθανώς θα χρησιμοποιήσει τακτικές που επιστράτευσαν οι Σοβιετικοί στην αποτυχημένη αφγανική επιχείρησή τους, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα περίπου το ένα τρίτο του αφγανικού πληθυσμού να σκοτωθεί, να τραυματιστεί, ή να εκτοπιστεί εσωτερικά ή στο Ιράν και στο Πακιστάν.

Σε αυτό το στάδιο, εκτός και αν υπάρξει μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων -ένα απίθανο γεγονός- φαίνεται ότι ο Πούτιν [3] θα επιδιώξει να καταλάβει και να κυριεύσει το Κίεβο μετά από μια σκληρή και βίαιη μάχη με τον βαριά οπλισμένο πληθυσμό του. Από μόνη της, αυτή η αποστολή μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη και θα μπορούσαν να χρειαστούν εβδομάδες ή μήνες μαχών που θα στοιχήσουν ακριβά. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να πάρει το Κίεβο με συμβατικές τακτικές. Αλλά ακόμα κι αν καταφέρει να πάρει το Κίεβο –απομακρύνοντας την κυβέρνηση Ζελένσκι και αντικαθιστώντας την με επιλεγμένους φιλορώσους δοσίλογους- τα προβλήματα της Μόσχας θα μπορούσαν μόλις να αρχίζουν. Όπως και στο Αφγανιστάν πριν από περίπου σαράντα χρόνια, ο Πούτιν πιθανότατα θα αντιμετώπιζε μια αδυσώπητη, βαρέως οπλισμένη εξέγερση, που θα υποστηριζόταν συγκεκαλυμμένα από έναν Δυτικό συνασπισμό παρόμοιο με αυτόν που εξώθησε τους Σοβιετικούς από το Αφγανιστάν.

Και μόνο το μέγεθος της Ουκρανίας θα δημιουργήσει τρομερά προβλήματα σε οποιαδήποτε ρωσική κατοχή [4]. Μεγάλη όσο το Τέξας, [η Ουκρανία] έχει πληθυσμό άνω των 40 εκατομμυρίων ανθρώπων —διπλάσιο από εκείνον του Αφγανιστάν το 1979— και δεν είναι απομονωμένη, περίκλειστη, ορεινή, και αφιλόξενη όπως το Αφγανιστάν, όπου απαιτούνταν μουλάρια και οχήματα παντός εδάφους για την παράδοση όπλων στην αφγανική αντίσταση. Η Ουκρανία είναι επίσης μια σχετικά σύγχρονη χώρα με αξιοπρεπείς δρόμους και δίκτυα μεταφορών. Έχει 850 μίλια χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων με την Πολωνία, την Ουγγαρία, την Σλοβακία, και την Ρουμανία: όλες [είναι] χώρες του ΝΑΤΟ. Και μολονότι δεν έχει το τραχύ, ορεινό έδαφος που βοήθησε τους Αφγανούς αντάρτες να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά έναν βαριά οπλισμένο Σοβιετικό Στρατό, η τεράστια γεωγραφία, τα ισχυρά δίκτυα επικοινωνίας, και η εγγύτητα της Ουκρανίας στις Δυτικές δυνάμεις δίνουν στους αντάρτες της ένα μεγάλο πλεονέκτημα.

Όπως και η αντίσταση του Αφγανιστάν την δεκαετία του 1980, με τα ασφαλή καταφύγιά της στο Πακιστάν, μια ουκρανική εξέγερση θα μπορούσε επίσης να επωφεληθεί από σταθμούς στρατοπέδευσης σε γειτονικές χώρες. Ήδη, εκατομμύρια Ουκρανοί πρόσφυγες που περνούν σε αυτές τις όμορες χώρες του ΝΑΤΟ αντιμετωπίζονται με συμπάθεια και υποστήριξη. Τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, καθώς ο πόλεμος θα προχωρήσει προς το να σκεπάσει ολόκληρη την χώρα, οι πρόσφυγες αυτοί είναι πιθανό να ενωθούν με αυξανόμενους αριθμούς Ουκρανών σε μάχιμη ηλικία. Αυτοί οι μαχητές δεν θα αναζητήσουν άσυλο αλλά ασφαλή καταφύγια, όπου θα ξεκινήσουν να οργανώνονται, να εκπαιδεύονται, και να εξοπλίζονται ως μια κατά προσέγγιση συνεκτική δύναμη αντίστασης εναντίον της ρωσικής κατοχής της χώρας τους. Με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ να χρηματοδοτούν ήδη και να εξοπλίζουν το εκκολαπτόμενο αντάρτικο κατά της Ρωσίας, ο Πούτιν δεν θα αργήσει να βρεθεί αντιμέτωπος με ένα καλά οπλισμένο αντιστασιακό κίνημα που απλώς θα μπορούσε να κάνει την κατοχή υπερβολικά δαπανηρή πολιτικά, κοινωνικά, και οικονομικά για να είναι διατηρήσιμη. Όπως και στο Αφγανιστάν [5], τα προβλήματα εφοδιασμού και τα ζητήματα ηθικού μεταξύ των δυνάμεων κατοχής θα μπορούσαν να φτάσουν σε ένα επίπεδο που δεν θα είναι διατηρήσιμο.