Η απειλή του Πούτιν για Ημέρα Αποκάλυψης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η απειλή του Πούτιν για Ημέρα Αποκάλυψης

Πώς θα αποφευχθεί μια επανάληψη της Κρίσης των Πυραύλων της Κούβας στην Ουκρανία

Όπως οι προκάτοχοί τους, [έτσι και] ο Μπάιντεν, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, στρατηγός Mark Milley, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Jake Sullivan, και άλλοι στην κυβέρνηση όχι μόνο διάβασαν για το τι συνέβη στην κρίση των πυραύλων της Κούβας, αλλά συμμετείχαν επίσης σε προσομοιωμένα παίγνια πολέμου που είχαν σχεδιαστεί για να τους επιτρέψουν να βιώσουν εμμέσως τον πυρηνικό κίνδυνο. Έχουν παίξει τους ρόλους εκείνων που κάθονταν γύρω από το τραπέζι με τον JFK, συζητώντας επιλογές που ήξεραν ότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια πυρηνική επίθεση η οποία θα μπορούσε να σκοτώσει τις ίδιες τις οικογένειές τους. Έχουν αναθεωρήσει το SIOP, ή αλλιώς Ενιαίο Ολοκληρωμένο Επιχειρησιακό Σχέδιο (Single Integrated Operational Plan) -το γενικό σχέδιο των Ηνωμένων Πολιτειών για έναν πυρηνικό πόλεμο, που επινοήθηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και το οποίο, εάν γίνει απαραίτητο, παρέχει ένα μενού διαδικασιών εκτόξευσης και επιλογών στόχευσης για το πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ. Ο Μπάιντεν και οι ανώτεροι σύμβουλοί του έχουν αναλογιστεί το γεγονός ότι ενώ οι στρατηγικές πυρηνικές δυνάμεις των ΗΠΑ μπορούν να σβήσουν την Ρωσία από τον χάρτη, στο τέλος οποιασδήποτε τέτοιας αντιπαράθεσης οι Ηνωμένες Πολιτείες επίσης θα χάνονταν. Καταλαβαίνουν συνεπώς την βαθιά αλήθεια που συνέλαβε ο Ρόναλντ Ρήγκαν στην περίφημη ατάκα του: «Ένας πυρηνικός πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί και δεν πρέπει ποτέ να διεξαχθεί».

Οι δύο προτάσεις του Ρήγκαν είναι εύκολο να απαγγελθούν, αλλά δύσκολο να ενσωματωθούν στην στρατηγική σκέψη. Παρόλο που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τον ισχυρότερο στρατό στον κόσμο, με πυρηνικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να μετατρέψουν την Ρωσία σε νεκροταφείο, το πρώτο σημείο του Ρήγκαν μας υπενθυμίζει ότι στο τέλος ετούτου του πολέμου, η Ρωσία θα είχε επίσης καταστρέψει εντελώς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Κανείς δεν θα μπορούσε να το ονομάσει νίκη αυτό. Αυτή η κατάσταση -που περιγράφεται από τους στρατηγιστές του Ψυχρού Πολέμου ως MAD (αμοιβαία εξασφαλισμένη καταστροφή, mutually assured destruction)– έχει μετατρέψει σε παραφροσύνη τον πόλεμο μεταξύ εχθρών με ισχυρά πυρηνικά οπλοστάσια. Η τεχνολογία, ουσιαστικά, έχει κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ρωσία αχώριστες ενωμένες δίδυμες. Ενώ μπορούν να αλληλοσκοτωθούν, καμία δεν μπορεί να το κάνει χωρίς να αυτοκτονήσει ταυτόχρονα.

Το δεύτερο μισό της προειδοποίησης του Ρήγκαν είναι ακόμη πιο δύσκολο να εσωτερικευθεί: ότι ένας πυρηνικός πόλεμος «δεν πρέπει ποτέ να διεξαχθεί». Όσο σατανική και επικίνδυνη κι αν είναι σήμερα η Ρωσία του Πούτιν, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να βρουν έναν τρόπο να τη νικήσουν χωρίς να πάνε σε πόλεμο. Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η αποφυγή του πολέμου με την Σοβιετική Ένωση σήμαινε την αποδοχή περιορισμών στις πρωτοβουλίες των ΗΠΑ για την καταπολέμηση των Σοβιετικών, που διαφορετικά θα ήταν εντελώς απαράδεκτοι. Αυτοί περιελάμβαναν το να ζουν, για όσο μακριά μπορούσε κάποιος να δει, με την σοβιετική κατοχή των αιχμαλώτων εθνών της Ανατολικής Ευρώπης, ακόμη και όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν ό,τι μπορούσαν για να υπονομεύσουν την υποστήριξη σε αυτά τα κομμουνιστικά καθεστώτα και να φτάσουν σε συμβιβασμούς [3] στους οποίους αμφότερα τα έθνη συμφώνησαν να μην αναπτύξουν ορισμένα οπλικά συστήματα —για παράδειγμα, πυρηνικές δυνάμεις μέσου βεληνεκούς— που θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο λανθασμένων υπολογισμών ή ατυχημάτων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πόλεμο.

Ιδιαίτερα στην σημερινή καυτή ατμόσφαιρα της Ουάσιγκτον, μπορεί να είναι χρήσιμο να θυμηθούμε ότι όταν ο Ρήγκαν υπέγραψε την Συνθήκη για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Μέσου Βεληνεκούς (Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty - INF), ο αρθρογράφος της [εφημερίδας] Washington Post, George Will, τον κατηγόρησε ότι «επιτάχυνε τον ηθικό αφοπλισμό –ο πραγματικός αφοπλισμός θα ακολουθήσει». Ο κορυφαίος συντηρητικός διανοούμενος της εποχής, William Buckley, αποκάλεσε τη συμφωνία INF του Ρήγκαν «σύμφωνο αυτοκτονίας». Σχετικά με αυτές τις επικρίσεις, ο Ρήγκαν έγραψε: «Κάποιοι από τους πιο ριζοσπαστικούς συντηρητικούς υποστηρικτές μου διαμαρτυρήθηκαν ότι κατά τις διαπραγματεύσεις με τους Ρώσους σχεδίαζα να εγκαταλείψω τη μελλοντική ασφάλεια της χώρας μας. Τους διαβεβαίωσα ότι δεν θα υπογράφαμε καμία συμφωνία που θα μας έφερνε σε μειονεκτική θέση, αλλά ακόμη δεχόμουν πολλές επικρίσεις από αυτούς —πολλοί από τους οποίους, ήμουν πεπεισμένος, πίστευαν ότι έπρεπε να προετοιμαστούμε για πυρηνικό πόλεμο επειδή ήταν «αναπόφευκτος».

ΠΟΛΕΜΟΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ

Μεταξύ των πολλών διδαγμάτων από την κρίση των πυραύλων της Κούβας ένα μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα σημαντικό για την κυβέρνηση Μπάιντεν [4] τις επόμενες εβδομάδες —ιδιαίτερα αν ο Πούτιν βρεθεί στριμωγμένος στην γωνία. Όπως είπε ο JFK στην πιο σημαντική ομιλία του για την εξωτερική πολιτική, μήνες μόλις μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας, «πάνω απ' όλα, ενώ υπερασπιζόμαστε τα δικά μας ζωτικά συμφέροντα, οι πυρηνικές δυνάμεις πρέπει να αποτρέψουν αυτές τις αντιπαραθέσεις που φέρνουν έναν αντίπαλο στην επιλογή είτε της ταπεινωτικής υποχώρησης είτε του πυρηνικού πολέμου». Αν αυτές ήταν οι μόνες δύο επιλογές μεταξύ των οποίων θα έπρεπε να διαλέξει ο Πούτιν, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα επέλεγε την πρώτη. Μολονότι ο Μπάιντεν έχει αποφύγει προσεκτικά να εξαναγκάσει τον Πούτιν [να φτάσει] σε αυτό το σημείο, τα γεγονότα κινούνται τώρα προς αυτό που ο Ρώσος ηγέτης θα μπορούσε να θεωρήσει ως ένα τέτοιο σταυροδρόμι. Εάν τα γεγονότα του πολέμου επί του πεδίου δεν του αφήσουν άλλες εναλλακτικές [εκτός] από το να χάσει αυτόν τον πόλεμο ή να σοκάρει τους Ουκρανούς και τον κόσμο με μια τακτική πυρηνική επίθεση, θα ήταν ανόητο να στοιχηματίσουμε ενάντια στην επιλογή της δεύτερης.