Κι αν δεν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Κι αν δεν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία;

Οι παγκόσμιες συνέπειες μιας μακράς σύγκρουσης

Θα ήταν δύσκολο για την κυβέρνηση στο Κίεβο να μην επιδιώξει καλύτερους όρους, μέσω της περαιτέρω προόδου στο πεδίο της μάχης και της απώθησης της επίθεσης της Ρωσίας στην ανατολική Ουκρανία. Η βάναυση διεξαγωγή του πολέμου από την Ρωσία έχει περιπλέξει τις διαπραγματεύσεις για μια πιθανή μελλοντική κατάπαυση του πυρός. Η Ρωσία έχει στοχεύσει αμάχους και μη στρατιωτικές υποδομές σε ολόκληρη την Ουκρανία. Έχει διαπράξει εγκλήματα πολέμου και θηριωδίες, συμπεριλαμβανομένης της εκτεταμένης σεξουαλικής βίας και της απέλασης Ουκρανών πολιτών στην Ρωσία. Αυτός είναι ένας πόλεμος κατά του λαού της Ουκρανίας. Πρέπει να υποθέσει κανείς ότι κάθε έδαφος που διατηρεί η Ρωσία θα υπόκειται σε βάρβαρη κατοχή. Η ουκρανική κυβέρνηση δεν μπορεί να δεχτεί τέτοιες θηριωδίες εναντίον του ίδιου της του πληθυσμού εντός της επικράτειάς της. Μια πρόωρη κατάπαυση του πυρός με τους ρωσικούς όρους θα προέβλεπε ότι η Ουκρανία θα παραδώσει μέρος των εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία από την έναρξη της εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου. Θα εμπεριείχε την κατάληψη από την Ρωσία μεγαλύτερου τμήματος της [περιοχής] Ντονμπάς από το κομμάτι που απέκλεισε η Ρωσία το 2014 και ενδεχομένως θα περιελάμβανε και τις πόλεις Χάρκοβο και Μαριούπολη. Η Ρωσία θα επιδίωκε επίσης μεγαλύτερες παραχωρήσεις για το στρατιωτικό καθεστώς της Ουκρανίας. Ο Ζελένσκι έχει ήδη συμφωνήσει να μην ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Αλλά ο αφοπλισμός και η αποστρατιωτικοποίηση των ουκρανικών δυνάμεων θα περιόριζε την ουκρανική κυριαρχία τόσο θεωρητικά όσο και επί του πεδίου. Έχοντας ενθυλακώσει αυτές τις παραχωρήσεις, η Ρωσία θα μπορούσε αργότερα να ξαναρχίσει τον πόλεμο εναντίον ενός «αποστρατιωτικοποιημένου» ουκρανικού στρατού για να ολοκληρώσει αυτό που ξεκίνησε.

Οποιεσδήποτε παραχωρήσεις που θα γίνονταν από το Κίεβο θα έπρεπε επίσης να εγκριθούν από τον ουκρανικό πληθυσμό. Η Ουκρανία πληρώνει με αίμα αυτόν τον τρομερό πόλεμο. Μια συμφωνία με τον διάβολο μπορεί να εκληφθεί ως χειρότερη από τη μη συμφωνία. Ο Ζελένσκι πέτυχε να ενώσει τον ουκρανικό λαό και να συγκεντρώσει υποστήριξη για την Ουκρανία διεθνώς -οι ουκρανικές σημαίες είναι πλέον πανταχού παρούσες εκτός Ουκρανίας. Η κυβέρνηση και ο πληθυσμός έχουν έρθει πιο κοντά και η χώρα είναι πιο συνεκτική από όσο ήταν πριν από τον πόλεμο. Αν υπάρχει κάποιος που μπορεί να πείσει τους Ουκρανούς για μια διευθέτηση μέσω διαπραγμάτευσης, αυτός είναι ο χαρισματικός και δημοφιλής Ζελένσκι. Αλλά θα πρέπει να παρουσιάσει μια συμφωνία με όρους που θα είναι αποδεκτοί από το κοινό. Τούτες οι συνθήκες -που θα επιτρέψουν στην Ουκρανία να διαφυλάξει όσο περισσότερο μπορεί την κυριαρχία, την ακεραιότητα, και την ασφάλειά της- πιθανώς εξαρτώνται από τις περαιτέρω ουκρανικές προόδους στο πεδίο της μάχης. Το κόστος ενός γρήγορου τερματισμού αυτού του πολέμου μπορεί κάλλιστα να είναι πολύ υψηλότερο για την Ουκρανία παρά για την Ρωσία. Για την Ρωσία, το να τερματίσει τον πόλεμο με τους όρους της Ουκρανίας διακινδυνεύει να βλάψει την υπερηφάνεια ενός δικτάτορα. Για την Ουκρανία, το να σπεύσει να αποδεχτεί τους ρωσικούς όρους θέτει σε κίνδυνο την ευημερία των πολιτών της και την ύπαρξή της ως ανεξάρτητου κράτους.

Ωστόσο, ένας μακροχρόνιος πόλεμος θέτει πολιτικές προκλήσεις για την Ουκρανία. Εάν ο πόλεμος «τραβήξει» για χρόνια, η Ουκρανία θα πρέπει να διατηρήσει το πολιτικό της σύστημα ανέπαφο και την δημοκρατία της ζωντανή. Οι επόμενες προεδρικές εκλογές στην Ουκρανία είναι προγραμματισμένες για την άνοιξη του 2024 —ακριβώς όταν θα διεξαχθούν οι επόμενες ρωσικές προεδρικές εκλογές. Αλλά οι εκλογές της Ρωσίας θα είναι ψεύτικες, και οι εκλογές της Ουκρανίας θα είναι αληθινές. Όπως προειδοποίησε ο πολιτικός φιλόσοφος Alexis de Tocqueville, «Κανένας παρατεταμένος πόλεμος δεν μπορεί να μην θέσει σε κίνδυνο την ελευθερία μιας δημοκρατικής χώρας». Η Ουκρανία θα πρέπει να τον διαψεύσει.

ΠΟΛΥ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΧΟΛΙΓΟΥΝΤ

Ένας παρατεταμένος πόλεμος στην Ουκρανία θα είχε βαθιές συνέπειες για την ευρωπαϊκή ήπειρο. Η Ευρώπη δεν θα ήταν ολόκληρη, ελεύθερη, και εν ειρήνη. Εντός της θα περιείχε μια εμπόλεμη ζώνη [που θα ήταν] φορτισμένη με την απειλή της κλιμάκωσης. Οι στρατιές της Ρωσίας δεν είναι σε οποιαδήποτε κατάσταση για να προελάσουν στην Πολωνία ή στις δημοκρατίες της Βαλτικής, αλλά μια πριονωτή γραμμή κινδύνου θα εκτείνεται από τον βορρά προς τον νότο, [και θα είναι] πολύ λιγότερο σταθερή από το Σιδηρούν Παραπέτασμα της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, απαιτώντας νέες μεθόδους άμυνας από το ΝΑΤΟ. Η έξοδος των Ουκρανών προσφύγων θα συνεχιστεί και με τον καιρό οι μετανάστες μπορεί να αποφασίσουν να εγκατασταθούν μόνιμα στην Ευρώπη.

Ένας μακροχρόνιος πόλεμος στην Ουκρανία θα έχει επίσης συνέπειες σε παγκόσμια κλίμακα. Αν εδραιωθεί, σίγουρα θα επιδεινώσει την παγκόσμια πείνα, δεδομένου ότι η Ουκρανία και η Ρωσία είναι σημαντικοί παραγωγοί τροφίμων όπως το σιτάρι. Η παγκόσμια πείνα είναι μοχλός παγκόσμιας αστάθειας. Στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή, πληθυσμοί φαινομενικά απομακρυσμένοι από την Ουκρανία ενδέχεται να βρεθούν σε πολιτικές κρίσεις που θα προκληθούν από τις παράπλευρες συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία. Αυτή η άσχημη πραγματικότητα θα διακόψει τα όνειρα για μια κομψή έξοδο από την πανδημία της COVID-19. Οι αποκλίσεις ως προς την διεθνή απάντηση στην σύγκρουση έχουν ήδη αρχίσει να αναδύονται. Πολλές χώρες βλέπουν δύο μέτρα και δύο σταθμά στην ενθουσιώδη υποδοχή των Ουκρανών προσφύγων από την Δύση και στην τιμωρία της Ρωσίας [4] για έναν πόλεμο της επιλογής της, όταν, όπως έχουν ισχυριστεί ορισμένοι παρατηρητές, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πολεμήσει αρκετούς τέτοιους πολέμους τα τελευταία χρόνια. Μόνο 37 χώρες έχουν επιβάλει κυρώσεις στην Ρωσία, ενώ 141 χώρες έχουν καταδικάσει στα Ηνωμένα Έθνη την εισβολή, μια απόκλιση που δείχνει ότι δεν έχουν όλα τα μέλη της διεθνούς κοινότητας την ίδια άποψη για τον πόλεμο στην Ουκρανία.